«Τρία πράγματα επιδίωξα να κάνω. Να χορτάσει ο Ελληνας, να αισθανθεί ασφαλής και να αλλάξει νοοτροπία. Πέτυχα τα δύο πρώτα, δεν πέτυχα το τρίτο». Η φράση ανήκει στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και ειπώθηκε ακριβώς έτσι, το 1988, την περίοδο δηλαδή που ο ιδρυτής της Ν.Δ. βρισκόταν εκτός πολιτικής. Είχε τότε τον χρόνο να συναντά τακτικά δημοσιογράφους και αυτή ήταν η απάντηση που έδωσε στον θείο μου, δημοσιογράφο Ανδρέα Ζούλα, όταν ένα απόγευμα του ζήτησε να του ιεραρχήσει ποιοι ήταν οι στόχοι του όταν πρωτοανέλαβε την πρωθυπουργία.
Είναι αστείο, αλλά και τραγικό μαζί, ότι ο μεγάλος αυτός πολιτικός είχε ήδη από τη δεκαετία του ’50 εντοπίσει ποιο είναι το βαθύτερο πρόβλημα της χώρας σκοπεύοντας να αλλάξει τη νοοτροπία μας. Και ξαναθυμήθηκα τη φράση, ακούγοντας την εξαιρετική ιστορικό κ. Μαρία Ευθυμίου στο vima fm να κάνει μερικές ευφυέστατες παρατηρήσεις, εξ ου και σας τις μεταφέρω. Αφού επικαλέστηκε ότι στην πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις το 85% των Ελλήνων υπερηφάνως απάντησε ότι «δεν υπάρχει καλύτερο πολίτευμα από την κοινοβουλευτική δημοκρατία», στάθηκε σε μια επόμενη απάντηση που έδωσαν οι μετέχοντες. Οταν ρωτήθηκαν «τι αισθήματα τους προκαλεί η έννοια του συμβιβασμού», οι μισοί απάντησαν ότι «είναι ένα κακό πράγμα».
Από εκεί ξεκινούν όλα, παρατήρησε η κ. Ευθυμίου. Το κεντρικό πρόβλημα στην Ελλάδα, είπε, είναι ότι έχουμε μπερδέψει τη δημοκρατία με την ασυδοσία. Ασυνείδητα πιστεύουμε ότι η δημοκρατία είναι να κάνει ο καθένας ό,τι του κατέβει στο κεφάλι, ανεξαρτήτως αν αυτό ζημιώνει ή έστω ενοχλεί τον διπλανό του. Μας αρέσει το πολίτευμά μας, χωρίς καν να μας περνάει από το μυαλό ότι δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς συμβιβασμό. Ενδόμυχα πιστεύουμε ότι οι νόμοι της υπάρχουν όχι για να τους τηρούμε, αλλά για να τους αθετούμε. Και όταν κάποιος επικαλεστεί έναν κανόνα τη στιγμή που μας βλέπει να τον παραβιάζουμε, τον αντιμετωπίζουμε ακόμη και με απαξίωση, διότι την επιβολή των νόμων και κυρίως των ποινών στο μυαλό μας την έχουμε ταυτίσει με τον φασισμό και όχι με τη δημοκρατία. Μιλάμε δηλαδή για πλήρη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, που είναι συνέπεια της απολύτως νοσηρής νοοτροπίας μας. «Και κάπως έτσι έχουμε φτάσει στο σημείο να παρατηρούμε ηδονικά τους εαυτούς μας να καταστρέφονται μαζί με τη χώρα μας», κατέληξε στην τόσο εύστοχη ανάλυσή της η ιστορικός.
Εχει τόσο δίκιο. Ακούγοντάς την ξανάκανα μια θλιβερή σκέψη, που είμαι σίγουρος ότι έχουν τον τελευταίο καιρό οι περισσότεροι συνομήλικοί μου. Δηλαδή όσοι είμαστε περί τα 50 και επομένως έχουμε λίγες ή καθόλου μνήμες από την επταετία των ανεγκέφαλων συνταγματαρχών. Η γενιά μου, λοιπόν, έχει φτάσει πια στο σημείο να ζηλεύει την προηγούμενη των γονιών μας και ας έζησαν μια κανονική χούντα. Διότι ξέρουμε ότι και εκείνοι μεν πισωγύρισαν στα καλύτερά τους χρόνια, αλλά είχαν τουλάχιστον την προσδοκία ότι θα έρθουν καλύτερες ημέρες. Και ήρθαν. Η δική μου γενιά και κυρίως όσοι έχουμε μικρά παιδιά συνειδητοποιούμε, πλέον, ότι έχουν περάσει επτά ολόκληρα χρόνια από την αρχή της κρίσης (που επίσης μας πέτυχε στα καλύτερά μας χρόνια) και δεν βλέπουμε ψήγμα ελπίδας ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί έστω για τους κατιόντες μας. Ο μόνος ανομολόγητος στόχος που έχουμε είναι πώς θα κατορθώσουμε να συγκεντρώσουμε τα χρήματα που απαιτούνται για να διώξουμε τα παιδιά μας από τη χώρα μας όταν ενηλικιωθούν, μήπως και γλιτώσουν από τη μιζέρια της.
Δεν ξέρω αν αυτές τις γραμμές θα τις διαβάσει ο κ. Μητσοτάκης, που όλα δείχνουν ότι θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός. Καθώς όμως ανήκει και εκείνος σε αυτήν τη γενιά, παίρνω το θάρρος να του μιλήσω στον ενικό.
Κυριάκο, σου έτυχε κάτι πολύ δύσκολο. Να κληθείς εσύ να βγάλεις τα κάστανα από τη φωτιά. Αλλά αυτό εκτιμώ πια ότι μπορεί να γίνει μόνον αν λες διαρκώς την πλήρη αλήθεια, όσο δυσάρεστη κι αν είναι. Να, θα μπορούσες, ας πούμε, προχθές να πεις ότι οι συντάξεις νομοτελειακά πρέπει να κοπούν και επομένως να κοπούν τώρα και όχι το 2019, γιατί με τη λογική του ΣΥΡΙΖΑ η χώρα εγκλωβίζεται σε έναν ατέρμονο υφεσιακό κύκλο. Θα μπορούσες επίσης τις προάλλες να καταγγείλεις στον Αρχιεπίσκοπο τους ανόητους μητροπολιτάδες που πολιτικολογούν. Και τη Δευτέρα, στο άκουσμα ότι οι τουρίστες βρήκαν κλειστά τα μουσεία, θα περίμενα να δηλώσεις ότι είναι αδιανόητο σε μια τουριστική χώρα να είναι κλειστοί οι αρχαιολογικοί χώροι την Πρωτομαγιά, όπως και τα μαγαζιά τις Κυριακές. Τυχαία δανείζομαι τα παραδείγματα, καθώς γνωρίζεις, βέβαια, ότι καθημερινά είναι δεκάδες αυτά που επιβεβαιώνουν την αρρώστια της χώρας.
Ξέρεις τι εννοώ με απλά λόγια, Κυριάκο; Οτι αν υπάρχει μια περίπτωση να σε μνημονεύουν στο μέλλον και όχι να γίνεις άλλος ένας πρωθυπουργός που θα καταπιεί η κρίση, είναι να χτυπήσεις στη ρίζα της τη νοοτροπία μας. Και γι’ αυτό χρειάζεσαι και νέους ανθρώπους. Νέους στο μυαλό, όχι στην όψη όπως η κ. Κατερίνα Μάρκου…