Δυσαρέσκεια; Ανάγκη μεταρρύθμισης; Ανάγκη αλλαγής πλεύσης; Σίγουρα ναι. Και πολλά άλλα ακόμη, όπως απέχθεια προς τη γραφειοκρατία, προς την οικονομική δύσπνοια, ενδεχομένως δε και προς την πολιτισμική αμέλεια. Οχι όμως «επανάσταση». Η καθαρή ήττα της Λεπέν στις εκλογές αυτό σηματοδότησε για τη Γαλλία και την Ευρώπη. Τη σύγχρονη εποχή τη σημάδεψαν, ίσως περισσότερο και από τους πολέμους, οι επαναστάσεις και οι ανατροπές. Η συνθηματολογία του εθνικολαϊκισμού διεγείρει τη νοσταλγία των καιρών που οι λαοί μπορούσαν με τις αποφάσεις τους να φέρουν τα πάνω – κάτω. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες όμως, όσο κι αν πάσχουν, δεν ακολουθούν. Προτιμούν τη νηφαλιότητα του μεταρρυθμιστή από τον εξαγριωμένο επαναστάτη. Η Ευρώπη εξακολουθεί να θέλει την Ευρώπη. Η Ευρώπη εξακολουθεί να αγαπάει την Ευρώπη, κι ας της φαίνεται γερασμένη, κουρασμένη, σχεδόν ξέπνοη. Κι ας μη γελιόμαστε. Η Ευρώπη χωρίς τη Γαλλία ή η Ευρώπη με πρόεδρο της Γαλλίας τη Λεπέν δεν θα ήταν Ευρώπη. Αυτό παίχτηκε. Και αυτό κερδήθηκε.
Είναι νωρίς ακόμη για να κρίνουμε αν ο Μακρόν θα τα βγάλει πέρα. Ενας πολιτικός που μέσα σε μερικούς μήνες κατάφερε από το σχεδόν τίποτε να σαρώσει την πλειοψηφία του 66% δείχνει, αν μη τι άλλο, ότι διαθέτει δυναμισμό και δυναμική. Ο Μακρόν δεν έχει κόμμα. Οταν όμως η δημοτικότητά του είναι τόσο υψηλή, η δημοκρατία και τα στελέχη της θα τον βοηθήσουν να το φτιάξει. Ομως ούτε η Λεπέν έχει κόμμα. Κι αν η δημοκρατική Δεξιά στη Γαλλία ανασυνταχθεί, που θα ανασυνταχθεί γιατί διαθέτει τον μόνον οργανωμένο κομματικό μηχανισμό, είναι βέβαιο πως η Λεπέν θα δυσκολευθεί να φτιάξει σοβαρό κόμμα. Προς το παρόν το ποσοστό της έδειξε πως οι προσπάθειές της να αγκαλιάσει τους απογοητευμένους ψηφοφόρους του Φιγιόν απέβησαν άκαρπες. Οι ρίζες που συνδέουν τη Δεξιά με τη δημοκρατία είναι πολύ βαθιές. Σίγουρα βαθύτερες από τις ρίζες της Αριστεράς. Ο γκωλισμός δεν έχει πεθάνει.
Ο εθνικολαϊκισμός έπαιξε το χαρτί της εθνικής ταυτότητας. Είτε με τον αμιγή εθνικισμό της Λεπέν είτε με τον αντιευρωπαϊσμό του Μελανσόν. Εντέλει το παιχνίδι κρίθηκε από το χαρτί της πίστης στη δημοκρατία που, στην περίπτωση, ταυτίσθηκε με την πίστη στην Ευρώπη. Κυρίως στην πρόταξη του μεταρρυθμιστικού πνεύματος απέναντι στις ανατροπές. Η υπόσχεση της ανατροπής δεν είναι δημοφιλής. Ισως ακόμη ερεθίζει κάποια αντανακλαστικά στη μακρινή επαρχία, κάπου στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, όπου ο δυναμισμός, λόγω ιστορικής αδράνειας, ταυτίζεται με τη μαγκιά. Εδώ υπάρχουν σταθερές αξίες και χρειάζεται δουλειά για να πετάξουμε τα φαντάσματα της επανάστασης και της ανατροπής στα απόβλητα της Ιστορίας. Οσο κυκλοφορούν ανάμεσά μας, ακόμη κι αν διαψεύδονται καθημερινά, θα παραμένουμε τα απροσάρμοστα παιδιά της Ευρώπης.