Ήταν χαιρέκακο. Ηταν φτηνό. Αλλά δεν έπαυε να είναι και κάπως ανακουφιστικό. Κάπως παρήγορο να βλέπεις, από την οπτική γωνία μιας πολλαπλώς εξαντλημένης δημοκρατίας, ότι εκλογικά ατυχήματα συμβαίνουν και στα καλύτερα «σπίτια». Δεν ήμασταν μόνο εμείς, στη μεθόριο της Δύσης, ευάλωτοι. Ακόμη και οι πιο θωρακισμένες δημοκρατίες μπορεί ένα πρωί να ξυπνήσουν με κάποιον σαν τον Ντόναλντ Τραμπ στο τιμόνι.
Oποιος είδε την κατάθεση του Τζέιμς Κόουμι την Πέμπτη στη Γερουσία, μάλλον κατάλαβε ότι η «θωράκιση» δεν είναι σχήμα λόγου· μάλλον ψυχανεμίστηκε και από τι υλικά είναι φτιαγμένη. Στο πρόσωπο του καρατομημένου από τον Τραμπ διοικητή του FBI δεν έβλεπε κανείς έναν κατήγορο που ήθελε να πάρει τη ρεβάνς από τον διώκτη του. Eβλεπε έναν δημόσιο λειτουργό που έμοιαζε σαν να είχε ετοιμαστεί όλη του τη ζωή γι’ αυτήν τη στιγμή της δοκιμασίας. Τη σπάνια στιγμή που θα χρειαζόταν να σταθεί μόνος στο κέντρο μιας πολιτικής θύελλας, για να αποδείξει ότι η Πολιτεία που υπηρετεί διαθέτει θεσμική σπονδυλική στήλη.
Ψύχραιμος, αλλά όχι άψυχος, τυπικός, αλλά όχι απολιτικός, ο Κόουμι έπαιξε τον ρόλο του με επίγνωση ότι μετέχει σε μια τελετουργία όπου κάθε νεύμα, κάθε σύσπαση του προσώπου μετράει.
Η εικόνα δεν ήταν μόνο αφορμή για νέους συνειρμούς – για διαπολιτισμικές συγκρίσεις με την κουλτούρα ημέτερων λειτουργών οι οποίοι, αφού έχουν αφήσει τη ματαιοδοξία τους να ξεβάψει πάνω στον θεσμό που τους «φιλοξένησε», ρίχνουν και ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι για να το γιορτάσουν. Η εικόνα από τη Γερουσία ήταν και μια έμμεση ενθάρρυνση ότι, παρά την αποσάθρωση της δημόσιας σφαίρας, παρά τον μιντιακό κατακλυσμό, η ζωή των δημοκρατιών εξακολουθεί να κρίνεται στα βουλευτήρια και στα δικαστήρια – και πάντως όχι στο Twitter, όπου ο απύλωτος πρόεδρος έμεινε την Πέμπτη σιωπηλός.
Απέναντι σε με μια τέτοια, αλόγιστη εξουσία είναι, βέβαια, πολύ εύκολο να μοιάζει κανείς φάρος των θεσμών. Απέναντι στον Τραμπ, μέχρι κι ένας μέτριος γραφειοκράτης θα φάνταζε ήρωας. Αυτή ακριβώς είναι και η μεγάλη προσφορά του Αμερικανού προέδρου: Οτι φώτισε ξανά το ιστορικό βάρος του αυτονόητου.
Στις πρώτες εκατόν πενήντα εννιά ημέρες της θητείας του, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει καταφέρει να ενεργοποιήσει αντανακλαστικά που έμοιαζαν νεκρά την επομένη της εκλογής του.
Δεν έχει μόνο ενεργοποιήσει τους πυλώνες του κράτους δικαίου στη χώρα του. Εδωσε στον Τύπο το χαμένο του σφρίγος. Συνήγειρε τον υπόλοιπο πλανήτη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Κατάφερε μέχρι και να αφυπνίσει την Ευρωπαϊκή Ενωση, φέρνοντάς τη σε θέση να συζητάει τι ποσά θα δαπανήσει προκειμένου να αποκτήσει, επιτέλους, υπόσταση η κοινή της άμυνα.
Είναι νωρίς για να το πει κάποιος με βεβαιότητα. Αλλά μέχρι στιγμής, ο τραμπισμός λειτουργεί σαν μικρόβιο που ξυπνάει το ανοσοποιητικό σύστημα της δυτικής δημοκρατίας.