Το μέλλον μάλλον αργεί ακόμη

Το μέλλον μάλλον αργεί ακόμη

6' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στους κύκλους των Ελλήνων αυτομαστιγομένων, αυτών που με πολλή όρεξη επισημαίνουμε πόσο καλύτερα τα κάνουν όλα οι άλλες χώρες, υπάρχει μια που την εκτιμούμε ιδιαιτέρως και την αναφέρουμε συνέχεια: Η Εσθονία.

Όταν η Ελλάδα κέρδιζε Ευρωμπάσκετ, η Εσθονία ήταν μια κατεχόμενη επαρχία της Σοβιετικής Ένωσης με κατά κεφαλήν ΑΕΠ περί τα $2.000. Μετά την απελευθέρωση το 1991, όμως, προχώρησε σε μια ραγδαία φιλελευθεροποίηση της οικονομίας της, έβαλε flat tax 26% (που αργότερα μειώθηκε), μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μπήκε και στο ευρώ, και πλέον είναι μια από τις πιο ελεύθερες οικονομίες του κόσμου, στις πρώτες θέσεις σε μια σειρά από διαφορετικούς δείκτες (και οι μαθητές της 3οι στον κόσμο στην PISA) και ένα από τα πιο φιλικά προς το επιχειρείν μέρη του κόσμου. Είναι μια χώρα με το 1/3 του μεγέθους της Ελλάδας και το 1/8 του πληθυσμού της και δεδομένου ότι είναι και μια χαψιά για τη Ρωσία του Πούτιν από δίπλα, τα επιτεύγματά της είναι αξιοσημείωτα και αξιοζήλευτα. Το μεγαλύτερο και πιο προβεβλημένο από αυτά είναι σίγουρα η ηλεκτρονική διακυβέρνηση.

Εδώ και δυο εβδομάδες η Εσθονία έχει αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με αυτή την αφορμή το πώς ας πούμε το μόνο που δε γίνεται να κάνεις από το κινητό στην Εσθονία είναι να πάρεις διαζύγιο ή να αγοράσεις σπίτι (ή κάτι τέτοιο) αναπαράγεται από τα ευρωπαϊκά μέσα εκ νέου.

Το 2015, ωρμώμενος από τα τότε αντίστοιχα δημοσιεύματα και μιαν έμφυτη ανάγκη να δοκιμάζω οτιδήποτε τεχνολογικό, έσπευσα να γίνω e-resident της Εσθονίας, δηλαδή “ηλεκτρονικός πολίτης”, κάτοχος μιας καρτούλας όμοιας με πιστωτική που μπαίνει σε ένα μηχανηματάκι καρφωμένο στο λάπτοπ και επιτρέπει σε μια σειρά από υπηρεσίες και φορείς να εξακριβώσουν την ταυτότητά μου για να κάνουμε τις δουλειές μας από μακριά. Έκανα όλη αυτή τη διαδικασία για να δοκιμάσω το πολυθρύλητο “ηλεκτρονικό κράτος” της Εσθονίας, και να γράψω σε εσάς εδώ τι ωραίο που είναι και πόσο οπισθοδρομικοί και καθυστερημένοι είμαστε εμείς, που μόλις τις προάλλες, τρόπος του λέγειν, αλλάξαμε τις χειρόγραφες ταυτότητες με τυπωμένες από εκτυπωτή.

Ενδέχεται να παρατηρήσατε ότι τελικά ποτέ δεν έγραψα τίποτε για την εμπειρία αυτή.

Ο λόγος είναι ότι δεν είχα τίποτε να γράψω: σύντομα διαπίστωσα πως το να είσαι e-resident της Εσθονίας δεν σου επιτρέπει να κάνεις και πολλά πράγματα. Ένας e-resident δε χρησιμοποιεί τις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας ούτε μπορούσε μέχρι πρόσφατα να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό χωρίς να επισκεφτεί (έστω μία φορά) μια τράπεζα της χώρας αυτοπροσώπως. Χωρίς τραπεζικό λογαριασμό δεν μπορούσε να ανοίξει επιχείρηση, και χωρίς επιχείρηση ή κάποια νομική οντότητα δεν είχε καμιά δουλειά να κάνει με τις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν θεωρητικά να υπογράψει από τον υπολογιστή έγγραφα, χάρη στην ταυτοποίηση με την καρτούλα. Αλλά κανένας δεν ήθελε να υπογράψουμε μαζί έγγραφα, οπότε ξέχασα την καρτούλα σε ένα συρτάρι, και με τον καιρό ξέχασα και ότι ήμουν e-resident. Και ξέχασα και κάτι άλλο που παρατήρησα τότε, που θα σας πω παρακάτω.

Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι το Εσθονικό κράτος συμφώνησε με τη Φινλανδική Fin-Tech επιχείρηση Holvi να επεκτείνει τις υπηρεσίες που παρέχει στους e-residents, επιτρέποντάς τους να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό και επιχείρηση στην Εσθονία από τη χώρα τους, χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψουν στο Ταλίν. Να υπενθυμίσω εδώ ότι η Εσθονία είναι μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ότι στην Ελλάδα οι “ελεύθεροι” επαγγελματίες πλέον κλείνουν τα μπλοκάκια μαζικά υπό το βάρος τελών επιτηδεύματος και λοιπών εισφορών, οπότε αυτή θα μπορούσε να είναι μια ενδιαφέρουσα υπηρεσία για πολλούς. Κλείνει η παρένθεση.

Το ενδιαφέρον μου, λοιπόν, αναζωπυρώθηκε, και έψαξα και βρήκα την καρτούλα στο συρτάρι και προσπάθησα να γραφτώ στο Holvi, το οποίο, παρεμπιπτόντως, έχει από πέρυσι εξαγοραστεί από την ισπανική τράπεζα BBVA. Κι εκεί θυμήθηκα τον άλλο λόγο για τον οποίο εγκατέλειψα το φλερτ μου με το e-residency το 2015, κι ένα θέμα που δεν θα βρείτε συχνά στα εγκωμιαστικά σχόλια της Εσθονικής ηλεκτρονικής ουτοπίας από τα ΜΜΕ:

Δεν δουλεύει και πολύ καλά.

Το όλο σύστημα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης της Εσθονίας είναι ένα πρόγραμμα που τρέχει στον browser, κάτι σαν πανίσχυρο Taxis. Και είναι πιο όμορφο από το Taxis, πιο καλοβαλμένο. Το site της Holvi είναι ακόμη πιο όμορφο, αλλά και τα δύο πάσχουν από ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα: Την τεχνική πολυπλοκότητα. Το να πας να στηθείς σε ένα ΚΕΠ για να πάρεις ένα χαρτί είναι μπελάς και σπατάλη χρόνου, αλλά διαδικαστικά είναι απλό. Χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις την προφορική γλώσσα απευθυνόμενος σε ένα ανθρώπινο ον, να δώσεις και να πάρεις αντικείμενα και ίσως και να γράψεις κάτι με το στυλό. Όλοι ξέρουν να τα κάνουν αυτά. Για να κάνεις την ίδια δουλειά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, πρέπει να διαβάσεις και να καταλάβεις οδηγίες, να πατήσεις σε κουτάκια, να συμπληρώσεις σωστά άλλα κουτάκια, να αποθηκεύσεις και να ανασύρεις κωδικούς και να αποκρυπτογραφήσεις μηνύματα λάθους που εμφανίζονται όταν κάτι δεν πάει καλά για μυστηριώδεις τεχνικούς λόγους, κάτι που συμβαίνει συχνά.

Για να δώσω να καταλάβετε τι σημαίνουν αυτά, επιτρέψτε μου να σας περιγράψω τι συνέβη όταν δοκίμασα να ταυτοποιήσω το λογαριασμό μου στη Holvi με την ψηφιακή, Εσθονική μου ταυτότητα. Με άλλα λόγια, να κάνω τη διαδικασία που θα επέτρεπε στη Holvi να καταλάβει ότι είμαι αυτός που λέω ότι είμαι. Συνέβησαν τα εξής (αν βαριέστε, που πιθανότατα θα βαρεθείτε, πηδήξτε την παράγραφο):

Βάζω το πλαστικό ματζαφλάρι που σου δίνουν όταν γράφεσαι στο πρόγραμμα στην υποδοχή USB του υπολογιστή, βάζω μέσα στο ματζφλάρι τη γαλάζια καρτούλα, και περιμένω. Εμφανίζεται ακατανόητο μήνυμα λάθους που μου ζητά να κλείσω τον Chrome γιατί “θα θυμάται αυτή την απόπειρα”, πράγμα που μου μοιάζει ελαφρώς απειλητικό κι αλλόκοτο. Ανοίγω τον Safari και δοκιμάζω εκεί. Ξανά log-in στο Holvi, με το ματζαφλάρι συνδεδεμένο και την καρτούλα μέσα. Μου βγάζει ακατανόητο μήνυμα για ένα certificate που θα έπρεπε να είχα εγκαταστήσει στον υπολογιστή. Από ό,τι φαινόταν, είχα όντως εγκαταστήσει certificates κάποτε, όταν πρωτογράφτηκα. Το 2015. Μάλιστα, είχα εγκαταστήσει δύο. Επιλέγω το ένα -στην τύχη- και πατώ continue. Εμφανίζεται η ροδέλα που υποννοεί ότι το σύστημα φορτώνει (κάτι). Η ροδέλα συνεχίζει να γυρίζει για πολλή ώρα. Συνεχίζει για τόση ώρα που ανοίγω άλλο παράθυρο για να γράψω την παράγραφο που διαβάζετε τώρα. Από ό,τι αποδεικνύεται, τα certificates που είχα στο συγκεκριμένο υπολογιστή είχαν λήξει, και έπρεπε να τα ανανεώσω. Αυτό δεν μου το είπε ποτέ το σύστημα, έπρεπε να ψάξω στο Google για να το καταλάβω από τα συμφραζόμενα. Για να κατεβάσω νέα certificates τρέχω το πρόγραμμα ID card utility. Για να κατεβάσω τα certificates χρειάζεται να είναι η κάρτα μέσα στο ματζαφλάρι και να βάλω το PIN που μου ζητά το σύστημα τρεις φορές συνολικά. Σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας μου βγάζει καινούρια PIN, και μετά μου ζητά να τα βάλω κι αυτά, άλλες τρεις φορές. Η διαδικασία κρατά περίπου 15 λεπτά. Με τα νέα certificates ξαναδοκιμάζω. Πάλι δεν μπαίνει. Προσπαθώ να βρω τα παλιά certificates στη browser history για να τα σβήσω. Νομίζω ότι τα βρίσκω, πιστεύω ότι τα σβήνω. Πάλι δεν μπαίνει.

Για να μην σας τα πολυλογώ, μέχρι σήμερα δεν έχω καταφέρει να γραφτώ στο Holvi με την κάρτα του e-resident. Να επισημάνω εδώ ότι δεν είμαι αρχάριος ή και μέσος χρήστης ηλεκτρονικών μηχανημάτων γενικότερα, και αυτό με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ηλεκτρονική ουτοπία της ανέμελης και ασφαλούς διεπαφής πολιτών και κρατικών μηχανών παραμένει ένα όνειρο άπιαστο ακόμα και στην προχωρημένη κι εξελιγμένη Εσθονία. Βεβαίως, αυτό δε σημαίνει ότι τα πράγματα δεν θα βελτιωθούν στο μέλλον. Συνέχεια βελτιώνονται. Από το 2015 το σύστημα έχει γίνει πολύ πιο φιλικό και κατανοητό. Αλλά εξακολουθεί να είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα με εγγενή πολυπλοκότητα, πολύ λιγότερο εύχρηστο και πολύ πιο χρονοβόρο από ό,τι υποννοούν δημοσιεύματα και σχόλια αυτομαστιγωμένων όπως εγώ στο Facebook.

Η προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, βεβαίως, είναι μονόδρομος. Το ότι η Εσθονία δεν είναι ακριβώς η ηλεκτρονική νιρβάνα που διαβάζουμε στους διθυράμβους δεν σημαίνει ότι δεν είναι πιο μπροστά από άλλες χώρες. Και διατυπώνω το ερώτημα:

Η σειρά της Ελλάδας για την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έρθει τον Ιούλιο του 2027, δηλαδή σε δέκα χρόνια ακριβώς. Εσείς τι λέτε; Θα έχει φτάσει τότε εκεί που είναι η Εσθονία σήμερα;

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή