Κανείς δεν εξεπλάγη. Το ερώτημα δεν είναι γιατί ο Κώστας Χρυσόγονος φεύγει από τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ερώτημα για όποιον παρακολουθούσε τον ευρωβουλευτή είναι πώς είχε μείνει μέχρι σήμερα σε ένα κόμμα, με την κυβερνητική πολιτική του οποίου βρισκόταν σε διαρκή, δημόσια αντιπαράθεση. Η εξήγηση που δίνει ο ίδιος –ή, για να ακριβολογούμε, όχι ο ίδιος, αλλά η «τάση» την οποία έχει σχηματίσει ως πολιτικό ένδυμα– είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διαθέτει «πολυφωνία», δεν λειτουργεί με «συλλογικότητα». Εχει, λέει, κλειστές κομματικές οργανώσεις. Και έχει, εν τω μεταξύ, κόψει και τις συντάξεις.
Οι κομματικές οργανώσεις είναι όντως κλειστές, όχι επειδή είναι κονκλάβια· αλλά επειδή, όπως λένε οι ψύχραιμοι συριζολόγοι, από τότε που οι συνδικαλισμένοι κομματικοί εργάτες μετανάστευσαν στη Λαϊκή Ενότητα, δεν βρίσκονται και πολλοί εύκαιροι να τις ανοίξουν. Οσο για τη συλλογικότητα, ήταν άραγε ο ΣΥΡΙΖΑ στον οποίο ο πασοκογενής Χρυσόγονος μετεγράφη πριν από τρία χρόνια πιο «συλλογικός» από τον σημερινό;
Αντιθέτως. Αν ήθελε κανείς να ακολουθήσει τη συλλογιστική τού υπό αυτονόμηση ευρωβουλευτή, θα έλεγε ότι ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ έχει μάλλον μετατοπιστεί πιο κοντά στις κεντροαριστερές κλίσεις του Χρυσόγονου, σε σύγκριση με τις ευρωεκλογές του 2014· σε σύγκριση με το κόμμα που διατυμπάνιζε ότι θα γκρεμίσει τη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη νταουληδόν.
Ομως, η συλλογιστική του Χρυσόγονου ακούγεται τόσο προσχηματική όσο και η χιλιοτραγουδισμένη «σοσιαλδημοκρατικοποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ. Τα κίνητρα της ανεξαρτητοποίησης δεν μπορεί να είναι σχετικά με τη λειτουργία του κόμματος. Ο χρονισμός της θα μπορούσε να είναι σχετικός με τις διεργασίες στην Κεντροαριστερά, αλλά η μεγαλύτερη κομματική συνιστώσα του χώρου διέψευδε διαρρήδην οποιαδήποτε επαφή με τον ευρωβουλευτή.
Η περίπτωση του Χρυσόγονου είναι, πάντως, μια καλή αφορμή για να ξανακοιτάξει κανείς το οικοσύστημα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ευρωβουλευτής είναι εξαίρεση. Αν υπάρχει στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος κάτι που να μοιάζει με εσωκομματική αντιπολίτευση, αυτή δεν προέρχεται από τους παράγοντες που σάλταραν στην αντιμνημονιακή καρότσα. Αυτοί που αντιδρούν –όσο αντιδρούν– προέρχονται από τις τάξεις των πρωτοσυριζαίων.
Φάνηκε, ας πούμε, και στη Βουλή. Στην εμπροσθοφυλακή της κυβέρνησης έχουν καταλήξει να δίνουν τον τόνο πρόσωπα εκ δεξιάς ή πασοκικής μεταγραφής: Ο Καμμένος, ο Κουρουμπλής. Νεοπροσήλυτοι, όπως ο Σπίρτζης, είναι πιο πρόθυμοι να κουβαλήσουν τη γραμμή της κυβέρνησης απ’ ό,τι παλαιά στελέχη, όπως ο Σκουρλέτης ή ο Φίλης, που εκφράζονται σαν Ερινύες της αρχέγονης αριστερής συνείδησης.
Μετά τον Χρυσόγονο, η ευρωομάδα του ΣΥΡΙΖΑ μένει τριμελής. Εκεί δεν υπάρχει η μάντρα της δεδηλωμένης. Υπάρχει πλέον ένας μακρινός κατοπτρισμός του ΣΥΡΙΖΑ, αποσυναρμολογημένου στα συστατικά του. Φαίνεται όντως ό,τι απέμεινε.