Το 1861, η προσπάθεια των νότιων πολιτειών της ομοσπονδίας ΗΠΑ να αποσχιστούν από τις βόρειες και να σχηματίσουν άλλο κράτος αντιμετωπίστηκε με εμφύλιο. Ωστόσο, το θέμα της εδαφικής ακεραιότητας υπερίσχυσε του δικαιώματος του αυτοπροσδιορισμού των Νοτίων και έτσι ο νικητής Αβραάμ Λίνκολν θεωρήθηκε ήρωας. Η αιτία της προσπάθειας των Νοτίων ήταν οικονομική (διατήρηση της δουλείας). Ομως, όλες οι προσπάθειες απόσχισης δεν είναι. Υπάρχουν και αιτίες ρατσιστικές, εθνικιστικές και άλλες, αν και κάποτε συνδυάζονται με τις οικονομικές. Οι προσπάθειες είναι –ανάλογα με το κάθε φορά νομικό και πολιτιστικό περιβάλλον– νόμιμες (και άρα ειρηνικές) όπως στο Κεμπέκ, στη Σκωτία, στην Τσεχοσλοβακία ή παράνομες (και άρα βίαιες), όπως στη Σλοβενία, στο Κόσοβο, στο Κουρδιστάν, στην Κριμαία και τώρα στην Καταλωνία. Σε όλες όμως συγκρούονται οι ίδιες δύο αρχές: αυτή του αυτοπροσδιορισμού περιοχών και ομάδων του πληθυσμού και εκείνη της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας.
Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι ο αυτοπροσδιορισμός γίνεται σεβαστός μόνο στον βαθμό που δεν απειλεί την εδαφική ακεραιότητα. Ιδού: Από τη μια, στο όνομα του αυτοπροσδιορισμού, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ελλάδα διότι απέρριψε τις αιτήσεις για ίδρυση των μειονοτικών σωματείων «Τουρκική Ενωση Θράκης» και «Στέγη Μακεδονικού Πολιτισμού» (όπου βεβαίως, καμία από τις δύο μειονότητες δεν θέτει θέμα απόσχισης). Από την άλλη, η Κομισιόν χαρακτήρισε το δημοψήφισμα στην Καταλωνία παράνομο και για να αποθαρρύνει τους Καταλανούς, προσέθεσε ότι, αν ένα τυχόν νόμιμο δημοψήφισμα αποφαινόταν υπέρ της ανεξαρτησίας, τότε αυτό θα σήμαινε ότι η συγκεκριμένη επικράτεια θα βρισκόταν εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Αυτή η ρεαλιστική ματιά σπανίζει στη χώρα μας. Η άποψη που κυριάρχησε στα ελληνικά ΜΜΕ και στα social media ήταν υπέρ της καταλανικής απόσχισης. Αναμενόμενο. Αφού η Ε.Ε. πήρε θέση υπέρ της ακεραιότητας της Ισπανίας, εμείς βρήκαμε άλλη μια ευκαιρία να εκφράσουμε την απέχθειά μας προς την Ε.Ε. και τη Δύση γενικότερα. Συνεπείς με τους εαυτούς μας, που ταυτιστήκαμε ακόμη και με τους τρομοκράτες που χτύπησαν το Μανχάταν πριν από 16 χρόνια. Από τούτη τη πρωτόγονα συναισθηματική αντιμετώπιση πρέπει να απαλλαγούμε. Αλλιώς η πολιτική μας θα συνεχίσει να βλάπτει τη σοβαρότητα, το κύρος και τελικά τα συμφέροντά μας.