Συμφωνίες με τον διάβολο στη Λιβύη

Συμφωνίες με τον διάβολο στη Λιβύη

2' 52" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η​​ αποτυχία της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. ήταν κάποτε εύκολο να μετρηθεί. Κάθε χρόνο ο αριθμός των προσφύγων και των μεταναστών, εισερχομένων κυρίως μέσω της Ιταλίας, αυξανόταν, και μαζί τους σκαρφάλωνε και ο αριθμός των νεκρών στη θάλασσα.

Οι ανθρωπιστές στην Ευρώπη έβλεπαν την κατάσταση ως επιταγή για να σωθούν ζωές· οι λαϊκιστές ως πολιτική ευκαιρία· και οι ανήσυχοι κεντρώοι ως μια υπαρξιακή απειλή. Η κεντρική Μεσόγειος παρέμενε ένα πολιτικό σκηνικό και ένα νεκροταφείο.

Το περασμένο καλοκαίρι, όμως, η ροή μειώθηκε κατά δύο τρίτα. Ενώ η Ε.Ε. δραστηριοποιήθηκε σε μεγάλη κλίμακα, με ναυτικές αποστολές, συνόδους κορυφής και αναπτυξιακή βοήθεια προς αφρικανικές χώρες προέλευσης ή μετάβασης μεταναστών, οι ιταλικές αρχές έθεσαν σε λειτουργία μια παράλληλη διαδικασία.

Απευθύνθηκαν σε ορισμένους από τους πιο δραστήριους διακινητές μεταναστών στη Λιβύη –άτομα γνωστά στις ιταλικές μυστικές υπηρεσίες, κάποια εκ των οποίων ήδη πληρώνονταν για να φυλάσσουν ιταλικές εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων– και έκαναν μία συμφωνία μαζί τους. Τα ονόματά τους είχαν ήδη δημοσιευθεί από ερευνητές του ΟΗΕ και οι περιπτώσεις τους εξετάζονταν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Αυτοί θα ήταν οι νέοι φύλακες των πυλών της Ευρώπης.

Eνας από τους πιο διαβόητους εξ αυτών, ο Αχμέντ αλ Νταμπάσι, παραδέχθηκε στον αέρα μέσω τηλεφώνου στη λιβυκή τηλεόραση ότι ήταν ένας από τους βασικούς διακινητές, αλλά ότι είχε πλέον αλλάξει. Ο συγκεκριμένος διαχειρίζεται πλέον κάποια από τα κέντρα κράτησης για μετανάστες.

Αυτή είναι η μοίρα των μεταναστών που έχουν εγκλωβιστεί στη Λιβύη: αγοράζονται και πωλούνται και από ένοπλες ομάδες, οι οποίες τους διακινούν σε ένα δίκτυο από γκουλάγκ, όπου βασανίζονται, κακοποιούνται σεξουαλικά και υπόκεινται σε εξαναγκαστική εργασία. Ακόμα κι αυτοί που φτάνουν στις βάρκες κινδυνεύουν να απαχθούν από αντίπαλες συμμορίες, που πλέουν συχνά υπό τα διακριτικά της λιβυκής ακτοφυλακής.

Σε κάποιες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες γίνονται προσπάθειες να τεθούν οι συμφωνίες με τη Λιβύη στην ίδια κατηγορία με τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, που μείωσε τις προσφυγικές ροές στην ανατολική Μεσόγειο τον Μάρτιο του 2016. Εκείνη η συμφωνία παρέκαμπτε τις νόρμες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δοκίμαζε τα όρια του διεθνούς δικαίου. Το ΣτΕ στην Ελλάδα χρειάστηκε μήνες για να αποφασίσει αν η Τουρκία αποτελεί ασφαλή τρίτη χώρα για την επαναπροώθηση αιτούντων άσυλο.

Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία σύγκριση μεταξύ των δύο περιπτώσεων. Η Λιβύη δεν είναι Τουρκία – μία δημοκρατία που διολισθαίνει στον αυταρχισμό. Είναι ένα πλήρως αποτυχημένο κράτος. Η εμμονή των Ευρωπαίων να βλέπουν τη χώρα αποκλειστικά μέσα από το πρίσμα του μεταναστευτικού έχει αποσταθεροποιήσει περαιτέρω τη Λιβύη.

Δημοσίως, η Ιταλία έχει λάβει τα συγχαρητήρια του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, που είπε ότι η χώρα «διέσωσε την τιμή της Ευρώπης». Πίσω από κλειστές πόρτες, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι οι διευθετήσεις των Ιταλών στη Λιβύη δεν είναι βιώσιμες.

Ενοπλες ομάδες ανά τη χώρα εισβάλλουν σε δημοτικά συμβούλια και ζητούν από τους δημάρχους να τους φέρουν σε επαφή με τους Ιταλούς, ώστε να αναλάβουν και αυτές ρόλο επί πληρωμή στην ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών. Μία ομάδα, οι Αετοί της Ερήμου, που δραστηριοποιείται στα νότια της χώρας στέλνοντας μετανάστες πίσω στη Σαχάρα, διαφημίζει τις δράσεις της μέσω WhatsApp. Στο λιμάνι της Σαμπράθα, οι συμφωνίες με τους διακινητές έχουν οδηγήσει εδώ και εβδομάδες σε ένοπλη σύρραξη μεταξύ αντίπαλων συμμοριών, που απειλούν να αποδυναμώσουν σημαντικά την κυβέρνηση στην Τρίπολη, την οποία στηρίζουν ο ΟΗΕ και η Ε.Ε.

Τίποτε από όλα αυτά δεν μπορεί να μετρηθεί εξίσου εύκολα όσο πνιγμοί στη θάλασσα ή αφίξεις στη Σικελία. Αποτελούν, ωστόσο, άλλη μία ευρωπαϊκή αποτυχία.

Συμφωνίες με τον διάβολο στη Λιβύη-1

* Ο κ. Ντάνιελ Χάουντεν είναι senior editor του Refugees Deeply και πρώην δημοσιογράφος του Economist και του Guardian.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή