Ο θρίαμβος του φόβου

1' 29" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ε​​να από τα χαρακτηριστικά του κινδύνου που εγκυμονεί ο λαϊκισμός είναι ο φόβος για το μέλλον και η επαγγελία επιστροφής σε ένα εξωραϊσμένο παρελθόν. Η νεωτερικότητα με όλα τα θετικά της γνωρίσματα, όπως ο ρασιοναλισμός, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η Kοινοβουλευτική Δημοκρατία, αμφισβητούνται σήμερα και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, από τον Τραμπ ώς τον Ορμπαν και το AfD στη Γερμανία.

Το εγκόλπιο του Τίμοθι Σνάιντερ με τίτλο «Απέναντι στην τυραννία» το οποίο κυκλοφορεί τώρα στα ελληνικά, μας προειδοποιεί για τον υφέρποντα κίνδυνο μιας επερχόμενης τυραννίας και προτείνει τρόπους αντιμετώπισής του. Στην προτροπή του για αντίσταση στο ενδεχόμενο αυτό, ο συγγραφέας επικαλείται τον σκοτεινό μονόλογο του Αμλετ: «Ο χρόνος εξαρθρώθηκε. Κακιά στιγμή που ήρθα εγώ για να τον ξαναφέρω σε σωστή τροχιά». Φαίνεται ότι ο δυτικός κόσμος ξεχνάει τα αιματηρά διδάγματα της ιστορίας του 20ού αιώνα. Η ρήση του Τραμπ για την επιστροφή σε ένα λαμπρό παρελθόν, επικαλούμενος την άφθαρτη αρετή των Αμερικανών, δεν επιτρέπει στους θαυμαστές του να σκεφτούν τη βελτίωση των συνθηκών που θα εκμαιεύσουν ένα καλύτερο μέλλον.

Στη χώρα μας ο λαϊκισμός, που ευδοκιμεί τόσο στα δεξιά όσο και στα αριστερά του πολιτικού φάσματος, βδελύσσεται την αξιοκρατία, νοσταλγώντας την αταραξία των ετών της πελατειακής ευδαιμονίας προ της κρίσης. Ο ρόλος, μάλιστα, της αριστείας είναι παρακωλυτικός στην εικονική ισότητα που θέλει να επιβάλει ο λαϊκισμός, με τον ίδιο τον υπουργό Παιδείας να αμφισβητεί την αξία της.

Ο Αριστοτέλης είχε εντοπίσει την ευεργεσία της αριστείας σε όλα τα πολιτεύματα, καθώς και το κακό που προκαλεί στην πολιτεία η δημαγωγία. Η νομή της εξουσίας από τους ελάσσονες της πολιτικής αποτελούσε πάντοτε πρόβλημα της Δημοκρατίας. Οταν η πλειοψηφία ταυτιστεί με τους ελάσσονες, τότε το μέλλον υποθηκεύεται και το δυστοπικό παρελθόν επιστρέφει. Ο φόβος και εδώ θριαμβεύει.

* Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή