Κατονομάζοντας τους θύτες

2' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο​​ι Αμερικανίδες δημιούργησαν, μετά τη χλαπαταγή στο Χόλιγουντ, το #MeToo, και εκατομμύρια γυναίκες –αλλά και άνδρες, λιγότεροι– μοιράστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις δικές τους ιστορίες σεξουαλικής παρενόχλησης. Οι Γαλλίδες κοινοποίησαν τις εμπειρίες τους από προσβλητικές, εκφοβιστικές ανδρικές συμπεριφορές υπό την ετικέτα #BalanceTonPorc ή #ExposeYourPig, κατονομάζοντας και διαπομπεύοντας τα «γουρούνια που τις κακοποίησαν», που τις έκαναν για λίγο να απωθήσουν την υπόσταση που τις έπλασε.

Στην Ελλάδα, επίσης πολλές γυναίκες ξεδίπλωσαν οδυνηρές στιγμές, διακριτούς στεναγμούς, ακόμη και κάτω από το βάρος χρόνων. Οχι όμως στους τεράστιους αριθμούς του εξωτερικού. Περιορισμένα. Την εκτεταμένη γυναικεία σιωπή προδίδουν τα διαφορετικά δεδομένα ελληνικών ερευνών (παρενόχληση δηλώνουν το 10%, 30%, 50%, 66,7% των γυναικών – κυρίως νεοπροσληφθείσες, άγαμες, διαζευγμένες· από όσες το καταγγέλλουν, σε ποσοστό 85% απολύονται, παραιτούνται ή αλλάζουν τμήμα –στο Δημόσιο–, ενώ ο θύτης, συνάδελφος ή ιεραρχικά ανώτερος, δεν υφίσταται καμία επίπτωση). Μόνο το 1% των κλήσεων στη γραμμή SOS 15900 της Γ.Γ. Ισότητας (248 κλήσεις στις 30.635) αφορούσε σεξουαλική παρενόχληση. Ακόμη οι γυναίκες διστάζουν να ομολογήσουν τι τους συνέβη, από φόβο μήπως απολυθούν ή κατηγορηθούν ότι το προκάλεσαν, μήπως χαρακτηριστούν «εριστικές». Ολοι οι μύθοι, που καλλιεργούνται σχετικά, υπεραπλουστεύουν τις απαράδεκτες συμπεριφορές, οι λογικές που τις υποβαστάζουν γίνονται επιεικείς και το πρόβλημα αποκτά ελαστικότητα «αθωώνοντας» τους «αναπόφευκτους» θύτες με τα αναιδή χέρια και τα βέβηλα μάτια.

Μπορεί η συγκεκριμένη διάκριση λόγω φύλου να ορίστηκε ως «σεξουαλική παρενόχληση» το 1975 από τη φεμινίστρια Lin Farley, σε συνεργασία με την Ενωση Εργαζομένων Γυναικών (WWU) της Νέας Υόρκης (νόμος στην Ελλάδα από το 2010), ωστόσο είναι παλιά όσο ο ανδροκεντρικός κόσμος. Με τη μαζική γυναικεία έξοδο στην απασχόληση, τον περασμένο αιώνα, το «πρέπει να του κάτσεις» αν θέλεις δουλειά, όπως και οι αρνητικοί ψίθυροι όταν κάποια γυναίκα «ανερχόταν» εργασιακά, ταλαιπωρούσε χιλιάδες εργαζόμενες. Παλαιότερα, στις εποχές της σεξουαλικής πείνας, οι μητέρες συμβούλευαν τα κορίτσια τους να μην κάθονται στον κινηματογράφο δίπλα σε άνδρα, για να μη νιώσουν ένα ζεστό ιδρωμένο χέρι να χουφτώνει τον μηρό τους, να το σκάνε από συνωστισμένα σημεία σε λεωφορεία ώστε να αποφύγουν το κόλλημα της «βδέλλας» με το σκληρό μόριο πίσω τους, να μην μπαίνουν στο ασανσέρ με αγνώστους, να κατεβαίνουν από το στενό πεζοδρόμιο με την εμφάνιση αρσενικού από απέναντι, για να γλιτώσουν την «αρπαχτή» στήθους.

Σήμερα το χούφτωμα σε δημόσιους χώρους ή στον δρόμο έχει σχεδόν εκλείψει, αλλά έχουν αυξηθεί οι βιασμοί. Στη δουλειά δεν θεωρείται δεδομένο το συναδελφικό ή διευθυντικό «πέσιμο», ωστόσο πλήθος γυναίκες δέχεται πιο εξεζητημένες ή πιο βίαιες μορφές παρενόχλησης. Και, αίφνης, με ανοιχτά μάτια, που καταργούν την πρότερη απειρία, πρέπει να αρχίσουν μέσα στην πίεση της ημέρας τη διαχείριση του ταπεινωτικού προβλήματος, χωρίς πρακτική άνωθεν βοήθεια. Ο «πέφτουλας» παραμένει εκεί αλώβητος. Ο ανδρικός του εγκέφαλος δεν μοιάζει να εισέπραξε το παραμικρό από τη γυναικεία απώθηση, την κοπιαστική επαγρύπνηση. Θα ξαναεπιχειρήσει.

Βέβαια, μετά το κίνημα της δημοσιοποίησης ονομάτων, μπορεί και να τρωθεί το οχυρό όσων ωθούν κατ’ εξακολούθηση στον εξευτελισμό την ιδιότητα του ατόμου. Φυσικά, οι αντιστάσεις στον διασυρμό τους είναι πολλές – και από γυναίκες· ακόμη κι αν αρκετοί τέρπονται με τη συντριβή ενός μύθου, συχνά τείνουν να εξιλεώνουν τα σφάλματα σατύρων, γιατί έτσι είναι οι ροπές του πατριαρχικού κόσμου: να μην προκαλείται καμία ρωγμή στα κελύφη του, να θολώνουν οι εικόνες που υποστηρίζουν με την ευκρίνειά τους τα άθλια τελεσθέντα. Ομως, ίσως όχι πια. Ισως η παγκόσμια κατακραυγή εν τέλει να υπονομεύσει τα δύσοσμα εδάφη όπου στερεύουν οι χυμοί της αξιοπρέπειας προς όφελος μιας εξουσιαστικής έξης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή