Η συμμετοχή 210.000 χιλιάδων ψηφοφόρων στην εκλογή της Κυριακής ήταν μια μεγάλη επιτυχία, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι η προεκλογική εκστρατεία περιεστράφη γύρω από το ΠΑΣΟΚ ως ιδέα και δεν είχε γενικότερο ενδιαφέρον. Ποιοι είναι αυτοί οι 210.000 άνθρωποι που ψήφισαν προχθές και τι είχαν στον νου τους δεν μπορούμε να ξέρουμε ακόμη· συνεπώς, δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε ερμηνείες. Ησαν πάντως τετραπλάσιοι των κάτι παραπάνω από 50.000 που είχαν ψηφίσει τον Ιούνιο του 2015 για την εκλογή προέδρου του ΠΑΣΟΚ και σχεδόν οκταπλάσιοι των 26.868 που επέλεξαν τότε με την ψήφο τους τη Φώφη Γεννηματά ως πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Από την άλλη πλευρά, οι 210.000 της Κυριακής ήσαν κατά πολύ λιγότεροι των 341.390 που είχαν ψηφίσει ΠΑΣΟΚ (ως ΔΗΣΥ) στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Αλλά νομίζω ότι η τελευταία σύγκριση δεν είναι μεταξύ ομοειδών εκλογών, οπότε ας τη βάλουμε στην άκρη.
Αφήνουμε τους αριθμούς στους ειδικούς, για να περάσουμε στο ουσιώδες της ευχάριστης έκπληξης που επεφύλασσε η περασμένη Κυριακή σε όσους ελπίζουν ότι, επιτέλους, κάτι θα κουνηθεί στο στατικό σκηνικό, έστω και το ΠΑΣΟΚ. Οι 210.000 που ψήφισαν προχθές συμμετείχαν στη συγκεκριμένη διαδικασία, επειδή αυτή τους προσέφερε μια πραγματική, μολονότι ισχνή, ελπίδα ανανέωσης, την οποία βέβαια ο καθένας αντιλαμβανόταν με τον τρόπο του. Πάντως, η διαδικασία υποσχόταν κάτι καινούργιο· αν όχι κάτι εντελώς καινούργιο, τουλάχιστον κάτι σαν καινούργιο, όπως π.χ. ένα ανανεωμένο ΠΑΣΟΚ με νέα πρόσωπα και νέες κοινωνικές συμμαχίες. (Ποτέ δεν ξέρεις με τις μεταμοσχεύσεις· αλλά, αν η μεταμόσχευση σου δίνει τη μόνη ελπίδα και δεν την κάνεις, ξέρεις ότι έχεις διαλέξει το τέλος. Επομένως και η μεταμόσχευση ως ελπίδα ανανέωσης λογίζεται…)
Η διαδικασία υποσχόταν στον καθένα από αυτούς τους 210.000 ψηφοφόρους κάτι καινούργιο, επειδή ήταν η ίδια κάτι καινούργιο. Ποτέ δεν θυμάμαι να επιχειρήθηκε η ενοποίηση ενός διάσπαρτου πολιτικού χώρου, από το Κέντρο μέχρι τη Σοσιαλδημοκρατία, με εκλογές ανοικτές σε όλους, μέλη και φίλους, για την επιλογή λύσης η οποία θα επιβληθεί εκ των άνω προς τα κάτω. Αυτή η ιδέα ήταν που προσείλκυσε εκείνες τις υποψηφιότητες οι οποίες διεύρυναν τον χαρακτήρα των εκλογών, ώστε να έχουμε την ευχάριστη έκπληξη των 210.000. Διότι –ας κλίνουμε παρακαλώ το γόνυ, καθώς ο ένας μετριέται ως KIA*– αυτός ο κόσμος δεν νομίζω να έτρεχε κυριακάτικα για να στηθεί στην ουρά, αν δεν συμμετείχαν ο Καμίνης και ο Θεοδωράκης. Η συμμετοχή τους, ακόμη και για τους ψηφοφόρους που δεν τους συμπαθούσαν, ήταν η καλή μαρτυρία ότι οι εκλογές αφορούσαν κάτι ευρύτερο από τα απομεινάρια του ιστορικού ΠΑΣΟΚ. Αν οφείλεται σε κάποιους το προχθεσινό είναι, πρωτίστως, σε αυτούς τους δύο.
Είναι άδικο ότι ο καλός της υπόθεσης, ο Σταύρος Θεοδωράκης, ήταν και ο πεσών της ιστορίας – αλλά, εκτός από τις ταινίες, αυτά συμβαίνουν και στη ζωή. Ηταν λάθος του, υπό τη γωνία του προσωπικού και κομματικού συμφέροντός του, ότι έμπλεξε στην υπόθεση. Το κατάλαβε αργά και δεν μπορούσε να περισώσει τίποτε. Ανέβασε τον πήχυ όσο μπορούσε (αποτυχία αν δεν έλθουν 200.000, είχε πει), με την ελπίδα ότι η γενικότερη αποτυχία θα σκεπάσει την ατυχήσασα περίπτωσή του, αλλά… Οσο απογοητευτικό και αν είναι όμως το αποτέλεσμα για τον Σταύρο, είναι βαθιά ενοχλητικό, θα έλεγα, αισχρό, να βλέπεις διαφόρους στο Ποτάμι να σπεύδουν να τον καθαρίσουν. Οι πολιτικοί λόγοι που τους κινούν μπορεί να είναι σοβαροί, αλλά η βιασύνη τους δείχνει αναξιοπρέπεια και ιδιοτέλεια. Διάβασα τον κατάλογο των εν λόγω 59 στελεχών, ομολογουμένως δεν έχω ακουστά κανέναν. (Να πω την αλήθεια, μόνο για την κ. Λαπόρδα Χριστίνα είχα ακούσει κάποτε καλά λόγια, αλλά πέραν αυτού ουδέν…)
Κρίνοντας από την προσέλευση την πρώτη Κυριακή, η πρώτη φάση του εγχειρήματος πέτυχε· όμως ο κερδισμένος ήταν το ΠΑΣΟΚ και προσωπικά η Φώφη. (Ελαβε 73.939 ψήφους σε ποσοστό 83% καταμετρημένων ψηφοδελτίων, ενώ τον Ιούνιο του 2015 είχε εκλεγεί με μόλις 26.868 ψήφους.) Η ισχύς του αξιώματος του Λίνεκερ παραμένει και για την περίπτωση της Κεντροαριστεράς: στο τέλος κερδίζει το ΠΑΣΟΚ. Το έδειξε το άθροισμα των προερχομένων από το ΠΑΣΟΚ υποψηφιοτήτων, στο οποίο μάλλον πρέπει να προστεθεί αν όχι και ολόκληρο το ποσοστό του Γ. Καμίνη, οπωσδήποτε όμως ο ίδιος.
Το ενδεχόμενο να σχηματισθεί μια συμμαχία των άλλων γύρω από την υποψηφιότητα του Ν. Ανδρουλάκη, ώστε η Φώφη να αντιμετωπίσει μια σοβαρή πρόκληση, φαίνεται προς το παρόν απίθανο. Παρ’ όλα αυτά, η θέση του Ανδρουλάκη ότι πρέπει να πραγματοποιηθεί ο δεύτερος γύρος ήταν απολύτως σωστή. Αν συμφωνούσαν το αντίθετο, θα είχαν πετάξει όλα τα προσχήματα και, κυρίως, την καλή διάθεση των 210.000 ψηφοφόρων στα σκουπίδια και η υπόθεση θα είχε αποκαλυφθεί ως ενδοπασοκική φάρσα. Θα φαινόταν και θα ήταν μια αρπαχτή: κοροϊδέψαμε τους άλλους, πάμε τώρα μεταξύ μας όπως ξέρουμε. Μπορεί έτσι να φανεί στο τέλος, εφόσον επικρατήσει η Φώφη, αλλά μέχρι τότε ας τηρούμε τους τύπους.
Πέραν των άλλων, όμως, η διαδικασία ανέδιδε σε ορισμένα σημεία της την ιδιότυπη «ελληνικότητα» που χαρακτήριζε το στυλ ΠΑΣΟΚ. Ας πούμε, ότι μετά τις 11 μ.μ. οι χειριστές έστελναν στα κεντρικά τα στοιχεία, τα οποία όμως εκεί τα διάβαζαν με αποκλίσεις· ότι κάποια στιγμή οι χειριστές (εθελοντές) έφυγαν και πήγαν στα σπίτια τους να κοιμηθούν· τέλος, ότι μέχρι αργά χθες το απόγευμα τελικά αποτελέσματα δεν είχαν δοθεί, ενώ υποτίθεται ότι αναμένονταν κατά τη 1 το πρωί.
* Killed in action.