ΠΩΣ ΕΙΔΕ Ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ: (Από ταξιδιωτικές εντυπώσεις περιοδείας ανά την Πελοπόννησο.) «Είναι άραγε η πεδιάδα τούτη της Σπάρτης τόσο φιλήδονη και τρυφερή, τόσο μεθυστικά μυρίζουν οι ροδοδάφνες της κι’ όλες οι λεμονιές της ή μήπως όλη τούτη η γοητεία αναβρύζει από το πολυφίλητο, πολυπλάνητο σώμα της Ελένης; Σίγουρα ο Ευρώτας δεν θα είχε τη σημερινή αποπλανητική του χάρη αν δεν έσμιγε, παραπόταμος της Ελένης, με τον αθάνατο μύθο. Χώματα, θάλασσες, ποτάμια, σμίγουν με αγαπημένα μεγάλα ονόματα και χύνονται, αχώριστα πια, μέσ’ την καρδιά μας. Οπου πέρασε το πλάσμα της λαχτάρας ενός μεγάλου ποιητή –η Ελένη, ο Προμηθέας, η Δυσδαιμόνα– εκεί η όχθη ανθίζει αιώνια, η πέτρα φωνάζει αιώνια, η ιτιά γέρνει και πνίγεται μέσα στον ποταμό αιώνια. Περπατάς στους ταπεινούς τούτους όχθους του Ευρώτα και νοιώθεις τα χέρια σου, τα μαλλιά σου, οι στοχασμοί σου να μπλέκουνται μέσα στο άρωμα μιας γυναίκας φανταστικής, πολύ πιο αληθινής, πολύ πιο χειροπιαστής, από τη γυναίκα που αγαπάς κι’ αγγίζεις. Και συλλαμβάνεις τον εαυτό σου, όσο σκληρός κι απελπισμένος κι’ αν είναι, να της ψιθυρίζει παμπάλαια χαϊδευτικά παρανόμια: Ανδροφόνος, Ανθεια, Αφρία, Δορύτις, Εφιππος, Επιτραγία, Θαλάμων, Μαχανίτις, Μυχεία, Παρακύπτουσα, Πειθώ, Πράξις και Ψίθυρος… […].» [Στη φωτογραφία, Νίκος Καζαντζάκης και Μελίνα Μερκούρη.]
80 χρoνια πριν… 22-XI-1937
59" χρόνος ανάγνωσης
