Δεν χρειάζεται δεύτερη σκέψη για να συμφωνήσουμε ότι το νέο μπέρδεμα με το Σκοπιανό, η ανθρωπιστική ντροπή με το προσφυγικό, η εγκληματική αμέλεια στη Μάνδρα Αττικής και τόσα άλλα σπουδαία γεγονότα καμία σχέση δεν έχουν με τη «μνημονιακή Ελλάδα». Κι όμως, πριν από λίγο μόνον καιρό, τα στελέχη της σημερινής διακυβέρνησης θα επέμεναν ότι όλα τα δεινά οφείλονται στη νεοφιλελεύθερη συνταγή του μνημονίου. Δυστυχώς η Ελλάδα αποτυγχάνει στο πιο κρίσιμο: να γίνουμε ένα σύγχρονο λειτουργικό και φιλοεπιχειρηματικό κράτος. Ενώ τα κράτη που εφαρμόζουν βαθιές μεταρρυθμιστικές τομές επιτυγχάνουν ταχύτερους ρυθμούς μεγέθυνσης, στην Ελλάδα κολλήσαμε στη στασιμότητα.
Είναι σαφές ότι δεν θα υπάρξει τέταρτο πρόγραμμα για την Ελλάδα. Εξάλλου, αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι μια «νέα κανονικότητα» και όχι τις «ουρές» του μνημονίου, που σε τίποτε δεν ενοχλούν το ένστικτο αυτοσυντήρησης της βουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και των συνοδοιπόρων τους. Και ενώ καθιερώνεται αυτή η νέα ισορροπία πραγμάτων, στη μείζονα αντιπολίτευση παιδεύονται με το «σύνδρομο της Στοκχόλμης». Οι καλύτεροι εκφραστές του «νέου ρεαλισμού», που οδηγεί στην ευμενή αποδοχή του κ. Τσίπρα, είναι οι ηγεσίες εμπορικών, επιμελητηριακών και άλλων επιχειρηματικών ενώσεων. Στον ισχυρότερο πόλο της εργοδοσίας, τον ΣΕΒ, ενισχύονται οι «λεγκαλιστές», θυμίζοντας το δόγμα Μποδοσάκη, σύμφωνα με το οποίο «οι επιχειρηματίες είναι πάντα με το γκουβέρνο» («Κ», Νίκος Νικολάου, 5/7/2008).
Ο πρόεδρος της Ν.Δ. στριμώχνεται μεταξύ της άναρχης, απρόβλεπτης και συχνά αήθους τακτικής της μικρής ομάδας που κοουτσάρει τον κ. Τσίπρα και των κάποτε αριβίστικων και σίγουρα εμμονικών πατρώνων, ευτυχώς ολίγων, του κόμματός του. Η ελληνική Δεξιά δεν μπορεί να ελπίζει, σίγουρα όχι αυτή την περίοδο, στην «κατανόηση» και ακόμη λιγότερο στην «υποστήριξη» των μεγάλων πρωτευουσών. Το Βερολίνο θα έχει νέα κυβέρνηση το νωρίτερο στα τέλη Μαρτίου· το Παρίσι έχει κλειστεί εντός του εξαγώνου και ασχολείται μόνον με τα πολύ μεγάλα πρότζεκτ· και όλοι σκέφτονται με ανησυχία την επικείμενη αναμέτρηση στην Ιταλία ή τις επιπλοκές του Brexit.
Το αναπόδραστο τέλος των μνημονίων δεν θα έλθει υπό ευνοϊκούς όρους. Στο τέλος της άνοιξης δεν θα έχουμε ακόμη επιτύχει τη συμφωνία για το μακροπρόθεσμο χρέος, ούτε θα έχει αποσοβηθεί ο κίνδυνος των τραπεζών. Πόσοι από εμάς είναι πρόθυμοι να τοποθετήσουν οικονομίες τους στα νέα ομόλογα που συντόμως θα εκδίδει το ελληνικό Δημόσιο; Οσο λιγότεροι απαντούν θετικά, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος να την «πατήσουμε» με την πρώτη καινούργια χρηματοοικονομική αναταραχή. Αφήστε που αργούν οι σοβαρές επενδύσεις στην οικονομία, άνευ των οποίων δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί η επόμενη μέρα.