Ενώ η μικρή και αδύναμη Ελλάδα ανησυχεί για τις επεκτατικές διαθέσεις του ισχυρού βόρειου γείτονά της (με το 20% του πληθυσμού και εθνοτικές εντάσεις, το 5% του ΑΕΠ, ανύπαρκτες στρατιωτικές δυνατότητες και ελάχιστο κλάσμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς), το παγκόσμιο οικονομικό και γεωπολιτικό κέντρο βάρους μετατοπίζεται σταθερά προς την Ανατολική Ασία. Οι σχετικές αναλύσεις επικεντρώνονται στην Κίνα, την επόμενη –πιθανώς, καθώς οι προκλήσεις που θα κληθεί να διαχειριστεί δεν είναι αμελητέες– υπερδύναμη. Οι στρατηγικές επιλογές της Κίνας θα συνδιαμορφώσουν το παγκόσμιο οικονομικό και γεωπολιτικό σκηνικό στο υπόλοιπο του 21ου αιώνα. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Κίνα θα επιδιώξει την ένταξή της στο υπάρχον διεθνές σύστημα ή την εκτεταμένη αναθεώρηση αυτού. Δεν είναι όμως η μόνη ασιατική δύναμη που επιδιώκει αναβαθμισμένο ρόλο. Η Ινδία, η Νότιος Κορέα (και πολύ περισσότερο μια ενωμένη Κορέα στο μέλλον), η Ινδονησία, η Αυστραλία, αλλά και το Βιετνάμ, η Ταϊβάν, το Πακιστάν και άλλα κράτη έχουν τις δικές τους περιφερειακές και ευρύτερες φιλοδοξίες.
Κεντρικό ρόλο, όμως, αναμένεται να παίξει η Ιαπωνία, μια χώρα που είχε μέχρι σήμερα υιοθετήσει, για τους δικούς της ιστορικούς λόγους, μια στάση ιδιαίτερα χαμηλών τόνων. Αυτή η στάση σταδιακά αλλάζει με την κυβέρνηση Αμπε, παρά τις επιφυλάξεις σημαντικού τμήματος του πληθυσμού της χώρας, καθώς η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως κάνει την παρουσία της πιο αισθητή. Μια χώρα με ισχυρότατη βαριά βιομηχανία, στην πρώτη γραμμή της ηλεκτρονικής και της ρομποτικής επιστήμης, αποτελεσματικό εργατικό δυναμικό και οργανωσιακή κουλτούρα και διευρυνόμενες στρατιωτικές δυνατότητες, αρχίζει να υλοποιεί μια πιο δραστήρια εξωτερική πολιτική. Με άξονα τις ανησυχίες της για τη Β. Κορέα και την Κίνα, με την οποία υπάρχουν προβλήματα βραχονησίδων και θαλασσίων ζωνών με εντυπωσιακές ομοιότητες με την ελληνική περίπτωση, και με βασικά εργαλεία την οικονομική της ρώμη, την αναπτυξιακή βοήθεια και τις επενδύσεις, καθώς και τη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ, οικοδομεί συμμαχίες με άλλες χώρες της περιοχής με ανάλογες ανησυχίες και επιχειρεί να διευρύνει την επιρροή της και να επιτύχει τη διατήρηση μιας περιφερειακής τάξης πραγμάτων στη βάση αρχών και κανόνων. Η έκβαση της προσπάθειας αυτής θα επηρεάσει σημαντικά την ειρήνη και σταθερότητα στην Ασία.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.