Αντιλαμβάνομαι γιατί ένας Φυρομίτης, Σκοπιανός ή Ανωμακεδόνας έχει πρόβλημα ταυτότητας. Oφείλει να προβληματίζεται για την ταυτότητά του. Αφήνω κατά μέρος ότι η συγκατοίκηση εντός των συνόρων του αντιμετωπίζεται ως καταναγκαστικός, ή κυνικός, συμβιβασμός τριών τουλάχιστον κοινοτήτων με χωριστό εθνικό πρόσημο η καθεμία. Μιλάει μια γλώσσα η οποία έχει χαμηλό βάθος ιστορικού πεδίου, υποτυπώδη λογοτεχνία, και στην πραγματικότητα είναι μια μείξη διαφόρων άλλων γλωσσών. Ο χρόνος της αυτοδιάθεσής του είναι μικρός. Η παιδική ηλικία είναι πάντα ανασφαλής, χρειάζεται προστάτες, ειδικά για έναν λαό που προσπαθεί να διδαχθεί τη δημοκρατία, ένα πολίτευμα που ποτέ πριν δεν γνώρισε. Είναι λογικό, λοιπόν, να αναζητεί μια ενιαία ταυτότητα, έστω προσχηματική, για να σταθεί στα πόδια του. Eτσι εξηγείται και η περίοδος Γκρούεφσκι, με το Μakedonija Pride, έτσι εξηγούνται και οι αλυτρωτικές διατάξεις του συντάγματός του.
Δυσκολεύομαι, όμως, να αντιληφθώ για ποιον λόγο έχει πρόβλημα ταυτότητας ένας Eλληνας πολίτης είτε είναι Μακεδών, είτε Μοραΐτης, είτε Μίκης. Γιατί χρειάζεται να τη βροντοφωνάξει; Μήπως για να πεισθεί ο ίδιος, επειδή αισθάνεται ότι την έχει παραμελήσει; Ας πάρουμε για παράδειγμα τη γλώσσα. Η γλώσσα του, αν και η χρήση της είναι περιορισμένη στον σύγχρονο κόσμο, έχει τέτοιο ιστορικό βάθος πεδίου που την κάνει μοναδική. Εκτός αυτού διαθέτει και ένα ισχυρό κεφάλαιο λογοτεχνίας, με την ευρεία έννοια, που του επιτρέπει να καλλιεργήσει την εθνική του συνείδηση, αν θέλει να αισθάνεται άνετα μαζί της. Και να μη φοβάται ότι θα του κλέψει, έστω ένα κομμάτι της, ο πρώτος περαστικός. Στις σχέσεις μας με την Τουρκία, για παράδειγμα, δεν μας απασχολεί η εθνική μας συνείδηση. Μας απασχολεί η σχέση ισχύος, κάτι μετρήσιμο και διαχειρίσιμο. Η εκπαίδευσή του, υποχρεωτική, δημόσια και εντελώς δωρεάν, του διδάσκει τα ελληνικά των τελευταίων πενήντα ετών. Δεν τον φέρνει σε επαφή με τη μεγάλη λογοτεχνία της, όσο για το απώτατο παρελθόν της, αυτό το αντιμετωπίζει ως βάρος.
Δεν προσπαθώ να υπεκφύγω για να μην ασχοληθώ με το μοναδικό θέμα των ημερών, το συλλαλητήριο της Κυριακής. Η ένταση των αντιδράσεων στο Μακεδονικό ανέδειξε την έλλειψη εμπιστοσύνης στη σοβαρότητα της κυβέρνησης, στη δυνατότητά της να διαχειριστεί οποιοδήποτε θέμα ξεπερνάει τα όρια του διανοητικού της μικρόκοσμου. Κάτι αμήχανοι που ούτε τους σοβαροφανείς δεν μπορούν να παραστήσουν. Η πολιτική ανασφάλεια όμως αναδεικνύει και την ανασφάλεια της εθνικής μας συνείδησης.
Κι αυτήν οφείλουμε να θεραπεύσουμε.