Η δικαστική εξουσία είναι θεωρητικά μία από τις τρεις ανεξάρτητες συνιστώσες του δημοκρατικού πολιτεύματος, και αυτό είναι ένα αξίωμα που υποτίθεται ότι αποδέχονται και υπηρετούν όλοι οι πολιτικοί ηγέτες φραστικά, αλλά όχι πάντα στην ουσία. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, πληθαίνουν οι… δημοκρατικές χώρες με ηγέτες που ρέπουν προς τον αυταρχισμό, δίχως όμως να το ομολογούν ανοιχτά, αν και η συμπεριφορά τους λειτουργεί ως αδιάψευστη απόδειξη της πραγματικής βούλησής τους. Παράλληλα υπάρχουν και ηγέτες που πολύ θα ήθελαν να μιμηθούν τους πρώτους, αλλά συναντούν ισχυρές θεσμικές αντιστάσεις στο εσωτερικό της χώρας τους.
Η ανεξάρτητη δικαστική εξουσία σημαίνει ταυτόχρονα και ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, που κατά το ένα σκέλος της ελέγχει και εξασφαλίζει τον σεβασμό και τη συμμόρφωση της εκτελεστικής εξουσίας προς το Σύνταγμα και τους νόμους, ενώ κατά το άλλο εξασφαλίζει το να τηρούνται οι τυπικές –οι οποίες συχνά είναι και ουσιαστικές– διαδικασίες στις αστικές και ποινικές υποθέσεις, που αφορούν κυρίως πολίτες. Σε κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα τελευταία, οι τριβές ή και οι συγκρούσεις, μεταξύ εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας (ειδικά με το ένα σκέλος της δεύτερης), είναι συχνές και με έντονο πολιτικό χρώμα. Οπως και σε κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων πάλι η Ελλάδα, είναι φανερή η επιθυμία της εκτελεστικής εξουσίας να επηρεάζει έντονα και πολλαπλώς τη δικαστική.
Το άλλο που μαθαίνουμε ως πολίτες είναι ο σεβασμός και η συμμόρφωση προς τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης. Σωστό, για να μπορεί να λειτουργεί η κοινωνία στη βάση ότι όλοι είναι ίσοι απέναντι στον νόμο. Μακάρι να ήταν πάντα έτσι, όμως η ζωή και η εμπειρία λένε ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Οχι μόνον εδώ, αλλά και παντού σε ποικίλους βαθμούς, οπότε το ζήτημα είναι να μην αλλοτριώνεται βάναυσα η αποστολή εκείνων που την υπηρετούν όσο και η ίδια η Δικαιοσύνη. Οπότε ο σεβασμός και η συμμόρφωση προς τη Δικαιοσύνη και τις αποφάσεις της δεν σημαίνουν σώνει και καλά ότι δεν επιτρέπονται η έκφραση έκπληξης, η απορία, τα ερωτήματα και ενίοτε και η κριτική για ορισμένες δυσλειτουργίες ή και κρίσεις της.
Αποφεύγοντας κατά το δυνατόν την ουσία, δεν γίνεται να περνά απαρατήρητη η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης μέχρι τελεσιδικίας, γεγονός που αποθαρρύνει και ξένους επενδυτές, κατά τους ειδικούς. Δεν μπορεί να διαιωνίζεται και δίχως να υπάρχει ορατό τέλος η δίκη των μελών της Χρυσής Αυγής για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα το 2015. Είναι δυνατόν να περιμένει οκτώ ολόκληρα χρόνια για να αθωωθεί ο Αντρίκος Παπανδρέου επειδή κάποιοι πολιτικοί αντίπαλοι προσπάθησαν να τον εμπλέξουν σε σκάνδαλο με δήθεν αγορά CDS; Δεν προκαλεί ερωτήματα η επί χρόνια ανελέητη δίωξη του Ανδρέα Γεωργίου με την κατηγορία ότι παραποίησε τα στοιχεία για το έλλειμμα, όταν όλος ο κόσμος ήξερε την οικονομική πραγματικότητα της Ελλάδας το 2009; Ή μήπως δεν δημιουργεί απορία η αθώωση ατόμων, μετά τουλάχιστον δύο δεκαετίες, από το Χρηματιστήριο; Για να μην αναφέρουμε άλλες υποθέσεις που προκάλεσαν θόρυβο και εκκρεμούν χωρίς να ερευνώνται ή να δικάζονται επί χρόνια.
Και μετά υπάρχουν οι ετυμηγορίες, που ασφαλώς προκαλούν έκπληξη, αλλά και σκέψεις για την ποιότητα λειτουργών της Θέμιδος, για τον Σώρρα, τον Αμβρόσιο, τον Καμμένο (πρωτότυπη όντως η πολιτική ερμηνεία «λιντσάρετέ τον», δημιουργεί προηγούμενο για επόμενες ανάλογες δίκες). Στα «περίεργα» δικαιούται αναμφισβήτητα να προστεθεί η όλη δικαστική διαδικασία της υπόθεσης Novartis, όπως και πολλές αυτεπάγγελτες παρεμβάσεις ή απουσία παρεμβάσεων εισαγγελέων σε διάφορα θέματα. Είπαμε, σεβασμός στη Δικαιοσύνη και στις αποφάσεις της, ωστόσο η απορία, η έκπληξη, τα ερωτήματα των πολιτών δεν απαγορεύονται.