«Φιλόσοφός τις του τελευταίου αιώνος, ο Διδερότος, αν δεν απατώμεθα, ωνόμαζεν την διπλωματίαν “κλίβανον αείποτε θερμαινόμενον και ουδέν σχεδόν κατορθούντα να εψήση”». Ο Εμμανουήλ Ροΐδης τα έγραφε αυτά, στο κείμενό του «Επιθεώρησις του έτους 1880». Ο Διδερότος είναι ο Γάλλος διαφωτιστής φιλόσοφος Ντενί Ντιντερό. Εκτός του ότι ο Ντιντερό πέρασε κάποιο χρονικό διάστημα στη φυλακή, κυνηγημένος από την Εκκλησία, ο Ροΐδης είχε πολλούς ακόμα λόγους να επιλέξει σαν έναν από τους πατέρες του τον αρχισυντάκτη της θρυλικής «Εγκυκλοπαίδειας», όπου συνεργάστηκε με τον Βολταίρο και τον Μοντεσκιέ.
Τον ορισμό του Διδερότου, λέει ο Ροΐδης, «φαίνεται πληρέστατα δικαιολογούσα η επισκόπησις του λήξαντος έτους, καθ’ όλην την διάρκειαν του οποίου ειργάσθησαν μετά μοναδικής δραστηριότητος οι διπλωμάται. Ουδεμίαν άλλην ενθυμούμεθα δωδεκαμηνίαν γονιμωτέραν ανακοινώσεων, υπομνημάτων και εγκυκλίων και μάλλον στείραν γεγονότων». Και να που οι καιροί και οι πολιτικοί τους έφεραν έτσι τα πράγματα ώστε να μας υποχρεώνουν να νοσταλγούμε τον αείποτε θερμαινόμενο κλίβανο της διπλωματίας, κι ας μην ψήνει τίποτε. Κι αυτό γιατί απειλείται να ψηθεί η ανατολική Μεσόγειος επειδή η διπλωματία, η προσπάθεια συνεννόησης και συμβιβασμού, αντικαταστάθηκε από τις πολεμόχαρες ιαχές πολιτικών που φέρονται σαν στρατάρχες. Και επειδή από τις διακοινώσεις, τα υπομνήματα και τις εγκυκλίους, τα ψυχρά κείμενα, υποχωρήσαμε στα τουίτ, τα τελεσίγραφα θερμοκεφάλων που εξαπολύουν τις λέξεις τους με την ίδια άκριτη ευκολία που εξαπολύουν τους πυραύλους τους.
Κλίβανος θερμαινόμενος είναι πια ο πλανήτης όλος. Οχι μόνο λόγω του κλιματικού προβλήματος, για το οποίο αδιαφορούν παγερά οι κατά τα λοιπά θερμόαιμοι πολιτικοί-στρατάρχες. Ούτε μόνο λόγω των μικρών διάσπαρτων πολέμων, αν υπάρχουν «μικροί» πόλεμοι. Αλλά και επειδή πριν προλάβουμε να πούμε «Δόξα σοι ο Θεός» (μετά την κάποια ηρεμία στο πυρηνικό μέτωπο ΗΠΑ – Βόρεια Κορέα, όταν φάνηκε ότι η διπλωματία ανέλαβε ψυκτικό έργο), επιστρέψαμε στο «Παναγία, βόηθα» με τα χημικά του Ασαντ. Που δεν θα είμαστε ποτέ σίγουροι αν ήταν του Ασαντ, ή αν όντως έπεσαν, εάν η διπλωματία δεν συμφωνήσει στη διερεύνηση του συμβάντος από ανεξάρτητους, ακαπέλωτους επιστήμονες. Αν είναι να ανατιναχτεί ο πλανήτης, ας δώσει ο Θεός, όποιος πρόθυμος Θεός, να μη γίνει αυτό για χατίρι του Τραμπ, του Πούτιν, του Ασαντ, του Ερντογάν, της Μέι. Κάποιος σοβαρότερος λόγος θα βρεθεί.