Tο Αιγαίο δεν είναι μια θάλασσα ειρήνης. Σαράντα τέσσερα χρόνια τώρα, από το 1974 που η Τουρκία έπαψε να αναγνωρίζει το εύρος του ελληνικού εναέριου χώρου στα 10 ναυτικά μίλια, καθόρισε νέα γραμμή αναφοράς στο μέσον του Αιγαίου, στον 25ο μεσημβρινό, που συμπίπτει με τις διεκδικήσεις της, και αρνείται να υποβάλλει σχέδια πτήσεων για τις εισόδους μαχητικών της εντός του FIR Αθηνών, οι αναχαιτίσεις αποτελούν καθημερινότητα για τους Ελληνες πιλότους. Είναι ένας συνεχής εικονικός πόλεμος με πραγματικά θύματα.
Από τις 3 Οκτωβρίου του 1977, οπότε κατέπεσε για πρώτη φορά αεροσκάφος κατά τη διάρκεια αναχαίτισης παρασύροντας στον θάνατο τους χειριστές Σταύρο Γιαννικάκη και Παναγιώτη Πετρούτσο, μέχρι την πρόσφατη πτώση του Mirage 2000-5 στη Σκύρο και την τραγική απώλεια του έμπειρου σμηναγού Γιώργου Μπαλταδώρου, δεκάδες αεροπόροι βρήκαν τον θάνατο σε ώρα καθήκοντος. Μεταξύ αυτών, ο Νίκος Σιαλμάς, που έχασε τη ζωή του το 1992 στον Αη Στράτη όταν το Μirage F-1 που χειριζόταν, κατά την αναμέτρηση με τουρκικά F-16, καρφώθηκε στη θάλασσα· οι υποπλοίαρχοι Χριστόδουλος Καραθανάσης και Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Εκτορας Γιαλοψός οι οποίοι επέβαιναν στο ελικόπτερο που κατέπεσε, το 1996, το βράδυ της κρίσης των Ιμίων· ο σμηναγός Κώστας Ηλιάκης που έχασε τη ζωή του το 2006 στην Κάρπαθο, όταν το φτερό τουρκικού F-16 εμβόλισε στην καλύπτρα του αεροσκάφους του. Και πλήθος άλλοι που θυσιάστηκαν κατά την εκπαίδευση, σε ασκήσεις…
Οταν η ένταση εκτοξεύεται, οι μηχανές αναπτύσσουν μεγάλες ταχύτητες, οι αντίπαλοι εγκλωβίζονται στα ραντάρ και τα φωτοπολυβόλα παίρνουν φωτιά (σε περιόδους ειρήνης, αντί πολυβόλων ή πυραύλων ενεργοποιούνται φωτοπολυβόλα που απλώς βγάζουν φωτογραφίες τον εισβολέα), δοκιμάζονται οι αντοχές των χειριστών. Και έρχεται κάποια στιγμή που το έργο της κόπωσης γίνεται αισθητό, τα αντανακλαστικά σιωπούν και λάθη ή ο «χωρικός αποπροσανατολισμός», η «παραίσθηση σε χαμηλό ύψος» απομονώνουν την αντίληψη από το αντικείμενό της.
Διότι είναι διαρκείς και εξουθενωτικές οι τουρκικές παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας στο FIR Αθηνών, που εξελίσσονται συνήθως σε παραβιάσεις του εθνικού εναερίου χώρου και ενίοτε σε εμπλοκές (τελευταία φάση της αναχαίτισης που λόγω υψηλών ταχυτήτων και ελιγμών ενέχει μεγάλο κίνδυνο ατυχήματος).
Νυχθημερόν, από το χάραμα ώς το σούρουπο και από τη βαθιά νύχτα ώς το άλλο πρωί, οι πιλότοι βρίσκονται κατ’ επανάληψη με τους «απέναντι» «στα ψαλίδια» – τη φάση της αερομαχίας κατά την οποία τα μαχητικά διασταυρώνονται σε πολύ μικρές αποστάσεις. Μια τρομακτική παρέκκλιση από την κανονικότητα της ειρήνης, που εμείς, «έξω από τον χορό», συνηθίσαμε, όμως οι ιπτάμενοι υφίστανται, καθημερινά, στο ζενίθ της επικινδυνότητας.
Και όμως, δεν έχουν συντριβεί από την αδιάλειπτη επιθετικότητα του γείτονα, διαθέτουν υπέρτατους πόρους που παραμένουν εντός τους ως σταθερή παρακαταθήκη ενάντια στο κακό που εκπορεύεται από τις δυναμικές φαντασιώσεις της κατάκτησης.
Την περίοδο 2009-2017 καταγράφηκαν 13.872 παραβιάσεις και 6.928 παραβάσεις, συνολικά 20.800 συμβάντα (2.311 κατ’ έτος), που πύκνωσαν το 2017 με την επάνοδο της τουρκικής προκλητικότητας (4.420). Επίσης υπήρξαν 786 εμπλοκές. Αριθμοί εξαιρετικά υψηλοί, αν και όχι υψηλότεροι από τις περιόδους προ ατυχήματος Ηλιάκη –στη συνέχεια δόθηκε εντολή για αποφυγή των εμπλοκών– και προ κρίσης. Το 2002, π.χ., είχαν καταγραφεί 6.002 παραβιάσεις και παραβάσεις και είχαν σημειωθεί 1.017 εμπλοκές.
Συνολικά από το 1974, η προστασία των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων χρειάστηκε 150.000 αναχαιτίσεις και μια δυσθεώρητη δαπάνη· σε 10.000 ευρώ αποτιμάται κάθε ώρα πτήσης. Κάποτε, με υπεύθυνη πολιτική, χωρίς παραχωρήσεις και υποχωρήσεις, με προσφυγές σε διεθνείς οργανισμούς, με διπλωματικά και επιχειρησιακά μέσα, με ένα όπλο φοβερότερο από των επιτιθέμενων, την ύπαρξη σχεδίου, θα έπρεπε ο πόλεμος αυτός να τερματιστεί.