Είναι πάντοτε χρήσιμο να επισκέπτεσαι τόπους που σου δείχνουν πόσο διαφορετική χώρα γίνεται η Ελλάδα μετά την κρίση. Ειδικά εκεί, στον τριεθνικό Βορρά της Δυτικής Μακεδονίας. Με το πεδίο λιγνίτη δίπλα στο αστέρι του Φιλίππου. Μια περιοχή λιμνών κι εξαιρετικών κρασιών, ανθρώπων συγκρατημένων και ανήσυχων για όσα πρόκειται να συμβούν: πωλήσεις μονάδων της «χρυσοφόρου όρνιθος», της ΔΕΗ, συναρμολόγηση του Διαδρατικού Αγωγού Αερίου (TAP), τιμολόγηση της Εγνατίας Οδού. Με την ανεργία και τη φορολογία να θερίζει, τον πληθυσμό να γηράσκει και την απόγνωση για τις πολιτικές επιλογές του 2015 (επτά στους δέκα βουλευτές με τον ΣΥΡΙΖΑ!) και δεν του βγήκαν. Ενώ ο θυμός μεγαλώνει μαζί με τα αδιέξοδα, μεταξύ αυτών ο φόβος πως ούτε αυτή τη φορά θα βρεθεί λύση καλής γειτονίας με τους Σκοπιανούς.
Καταλαβαίνει ευκολότερα κανείς ότι τα προβλήματα της χώρας δεν εξαντλούνται στο δημοσιονομικό αδιέξοδο. Η μεγάλη πλειονότητα αντιλαμβάνεται, επιτέλους, ότι η έξοδος στις αγορές δεν είναι η μαγική ράβδος με την οποία ο κ. Τσίπρας θα μας μεταφέρει πίσω, στα χρόνια της… αστακομακαρονάδας! Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι να τα καταφέρεις στη ζωή σου. Αρκεί να μη σου βάζουν οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες τους νέα εμπόδια (όταν μόλις έχεις νικήσει τα προηγούμενα) ώστε να βρεις τον παραγωγικό μίτο που θα σε οδηγήσει στην πρόοδο. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αντιλαμβάνονται, καθώς πλησιάζει το τέλος της τρίτης δανειακής σύμβασης του κ. Τσίπρα, ότι η πρόοδος που πραγματοποίησε η Ελλάδα είναι μικρή και ανασφαλής. Γνωρίζουν ότι τα «παχιά λόγια», που διακοσμούν τις εκθέσεις της τρόικας, είναι γραμμένα για να καθησυχάσουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Τα ίδια στοιχεία όμως, όταν τα διαβάζουν οι άνθρωποι των αγορών, καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Ιδίως επειδή τα συνδυάζουν με δύο άλλα στοιχεία. Διαπιστώνουν, πρώτον, ότι οι λεγόμενες διαρθρωτικές προσαρμογές –όλ’ αυτά που καθιστούν μια οικονομία περισσότερο ανταγωνιστική– έμειναν πολύ πίσω. Χειρότερα ακόμη, με έκπληξη μεγάλη, ακούν αξιωματούχους και προύχοντες του κυβερνητικού χώρου να υπόσχονται ταχεία κατάργηση ακόμη και όσων λίγων αλλαγών έγιναν, με την επαναφορά του παλαιού καθεστώτος.
Δεύτερον, στην κυβέρνηση διαχέεται πνεύμα σύγκρουσης στην περίπτωση που οι Ευρωπαίοι ζητήσουν, με κάποιον τρόπο, απτές διασφαλίσεις και κανόνες ελέγχου ως προϋπόθεση για την παραχώρηση διευκολύνσεων στην εξέλιξη του χρέους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΔΝΤ ζητεί ένα σχέδιο για το ελληνικό χρέος χωρίς προαπαιτούμενα. Οι άνθρωποι του Ταμείου φοβούνται, όπως και οι άνθρωποι των αγορών, ότι σίγουρα οι παρόντες αλλά πιθανόν και οι επόμενοι Ελληνες πολιτικοί εύκολα θα υποχωρήσουν στις σειρήνες του εκλογικού λαϊκισμού και θα δημιουργήσουν νέα κρατικά ελλείμματα που θα καταστήσουν το δημόσιο χρέος σούπερ επικίνδυνο, ομοίως προς όσα συνέβησαν μεταξύ των μέσων του 2008 και της άνοιξης του 2010.
Ωστόσο, όπως ήδη θα διαπίστωσε ο κ. Τσακαλώτος, μετά την εκ του σύνεγγυς γνωριμία με το νέο δίδυμο του βερολινέζικου υπουργείου Οικονομικών, οι προϋποθέσεις συνεννόησης είναι χειρότερες από εκείνες που τελικώς διασφάλιζε ο κατά κανόνα αδίκως υβριζόμενος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο ρεαλιστής Ολαφ Σολτς και ο από 17 ετών εργαζόμενος στην Γκόλντμαν Σακς Γιοργκ Κούκις έχουν πειστεί ότι μόνον οι αγορές μπορούν να νουθετήσουν (ή να τρομάξουν) τους πολιτικούς της όμορφης χώρας μας. Η «καθαρή έξοδος» του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι περισσότερο μια βουτιά στα «βαθιά νερά» μιας Ελλάδας πάντοτε απροετοίμαστης στους κανόνες του διεθνούς ανταγωνισμού και αρνητικής στους μόνους που μπορούν να τα καταφέρουν καλύτερα, τους διεθνείς επενδυτές.
Στους νομούς της Δυτικής Μακεδονίας, τα γεγονότα επιβεβαιώνουν και στους πιο ξεροκέφαλους αυτήν ακριβώς τη στερνή γνώση: το κράτος των Αθηνών δεν πρόκειται να βοηθήσει κανέναν που δεν θα σηκώσει τα μανίκια του και δεν θα αναλάβει τους επιχειρηματικούς κινδύνους που δημιουργούν απασχόληση και νέα εισοδήματα. Οσο περισσότερο επικρατεί η σκέψη αυτή, τόσο πιο συγκλονιστική θα είναι η επερχόμενη πολιτική ανατροπή.