Η εμπιστοσύνη στην παγκόσμια οικονομία υποχωρεί κι εκεί που το 2018 φαινόταν ότι θα είναι το καλύτερο έτος μιας δύσκολης δεκαετίας, οι προσδοκίες περιορίζονται. Η αλλαγή του τόνου ήταν σαφής χθες, στην ανακοίνωση των παγκόσμιων οικονομικών προοπτικών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Υπό πολύ χαμηλή για την εποχή θερμοκρασία, ο επικεφαλής οικονομολόγος του διεθνούς οργανισμού Μόρις Ομπστφελντ ξεκίνησε την ομιλία του στην Ουάσιγκτον με το θέμα που όλα δείχνουν ότι θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ: Την προοπτική ενός εμπορικού πολέμου, ο οποίος απειλεί να εκτροχιάσει πρόωρα την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας: «Η παγκόσμια οικονομία δείχνει σημάδια συνέχισης της θετικής της δυναμικής, ωστόσο οι προοπτικές μιας ευρείας εμπορικής διαμάχης δημιουργούν δυσάρεστη εικόνα», τόνισε ο κ. Ομπστφελντ.
Το βασικό μήνυμα του ΔΝΤ είναι ότι δεν υπάρχουν νικητές από έναν εμπορικό πόλεμο, με την κ. Λαγκάρντ να προειδοποιεί ότι θα ήταν ασυγχώρητη συλλογική αποτυχία πολιτικής εάν υπονομεύσει την παγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα μάλιστα με τον κ. Ομπστφελντ, οι πρώτες τουφεκιές έχουν ήδη πέσει. Γι’ αυτό και τόνισε χθες την αξία του υπάρχοντος πολυμερούς συστήματος για την επίλυση των διαφορών, έναντι του συγκρουσιακού κλίματος και των διμερών διαπραγματεύσεων που ακολουθεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Χαρακτηριστικό της ανησυχίας είναι ότι και οι περισσότερες ερωτήσεις στη συνέντευξη Τύπου αφορούσαν τις συνέπειες ενός εμπορικού πολέμου στον υπόλοιπο κόσμο και βέβαια την Ευρώπη, η οποία είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη σε αυτό το ενδεχόμενο. Οι ευρωπαϊκές προοπτικές επιβαρύνονται, όμως, ακόμη περισσότερο λόγω της αυξανόμενης αβεβαιότητας και για τις εσωτερικές διεργασίες της Ευρωζώνης. Οι μεταρρυθμίσεις που θέλει να προωθήσει ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έχουν κολλήσει στο βαλτώδες έδαφος της γερμανικής πολιτικής σκηνής. Οπως εκτιμά ο Βόλφγκανγκ Μίνχαου στους Financial Times, η μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης δεν ενδιαφέρει τους Σοσιαλδημοκράτες του κυβερνητικού συνασπισμού τώρα που αποχώρησε από την ηγεσία τους ο Μάρτιν Σουλτς, ενώ η αντίθεση στις προτάσεις Μακρόν είναι όσο ισχυρή ήταν πάντα στο κόμμα της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ. Και όπως διαπίστωσε πρόσφατα ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο νέος Γερμανός ομόλογός του Ολαφ Σολτς δεν βιάζεται να αλλάξει πολιτική ούτε έναντι της Ελλάδας ούτε έναντι της Ευρωζώνης. Οπως γράφει η Eurasia Group, «οι μακροοικονομικοί κίνδυνοι για την Ευρώπη συσσωρεύονται, καθώς στους υπάρχοντες κινδύνους προστίθεται και ένα οριακό μόνο σετ μεταρρυθμίσεων για την Ευρωζώνη». Θυμίζει, δε, ότι «η ήπειρος αντιμετωπίζει πολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους, από την επιβράδυνση της ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα και τον κίνδυνο “να την πάρουν τα σκάγια” της εμπορικής διαμάχης ΗΠΑ-Κίνας μέχρι το Brexit και την πολύ προβληματική πολιτική κατάσταση στην Ιταλία». Και μπορεί οι αγορές να εφησυχάζουν για την ώρα, αλλά προειδοποιεί πως «όταν οι επενδυτές ξυπνήσουν μπορεί να αντιμετωπίσουν μια πολύ άσχημη έκπληξη».
Για μία ακόμη φορά, λοιπόν, η ευκαιρία για μια ουσιαστική μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης κινδυνεύει να χαθεί. Ο κ. Μίνχαου μάλιστα ως υπέρμαχος των μεταρρυθμίσεων συμβουλεύει σε μια «τακτική υποχώρηση» λόγω του αρνητικού πολιτικού κλίματος που συναντούν στη Γερμανία. Εκτιμά, δε, πως μόνον μια υπαρξιακή κρίση που θα απειλούσε την ίδια την Ευρωζώνη μπορεί να αλλάξει αυτή την άποψη στη βόρεια Ευρώπη. Προφανώς η ελληνική κρίση δεν ήταν αρκετή.