Αν έπρεπε να φυλάξει κανείς για το μέλλον ένα τεκμήριο για την προ χρεοκοπίας Ελλάδα· αν γέμιζε, ας πούμε, μία από αυτές τις κάψουλες που απελευθερώνονται στο Διάστημα μήπως και κάποια στιγμή διασταυρωθούν με έναν εξωγήινο πολιτισμό, με ποιο ψιχίο της κουλτούρας μας θα διαλέγαμε να συστηθούμε;
Το πιο αντιπροσωπευτικό είναι και το λιγότερο κολακευτικό: Ενα βίντεο από τον Ιούλιο του 2009. Διαρκεί μόλις εννέα λεπτά, αλλά κανείς κανονικός άνθρωπος –πιθανότατα ούτε κανονικός εξωγήινος– δεν θα άντεχε να δει πέρα από τα πρώτα δύο. Απαθανατίζει τον τότε πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, Νίκο Φωτόπουλο, να εισβάλλει στο γραφείο του διευθύνοντος συμβούλου της επιχείρησης και να τον υποβάλλει σε bullying που –αναχρονιστικά– θα το λέγαμε «ρουβικωνικό». «Πότε (sic) το συνεδρίασες το διοικητικό συμβούλιο; Χωρίς εκπροσώπους των εργαζομένων;» ακούγεται περίπου να αρθρώνει ο Φωτόπουλος.
Ο Φωτόπουλος καταδικάστηκε προχθές μαζί με άλλους έξι συνδικαλιστές για τη διαχείριση των επιχορηγήσεων που η ΔΕΗ είχε δώσει στη ΓΕΝΟΠ την περίοδο 2008-2011. Ηταν μια ενδιαφέρουσα δίκη. Η παθούσα επιχείρηση δεν έκρινε σκόπιμο να παραστεί ως πολιτική αγωγή· και οι κατηγορούμενοι, προκειμένου να αποφύγουν την επιβαρυντική περίσταση περί κατάχρησης δημόσιας περιουσίας, είχαν καταφύγει στον ισχυρισμό ότι η περιουσία της ΔΕΗ δεν είναι δημόσια.
Κάποιοι βρήκαν την ετυμηγορία επιεική. Πολιτικά, πάντως, ο φωτοπουλισμός δεν περίμενε το δικαστήριο για να δικαιωθεί. Είχε δικαιωθεί όχι μόνο επειδή ο διαπρεπής φορέας του εξακολουθεί να εκπροσωπεί τους εργαζομένους στο διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ. Αλλά κυρίως επειδή κατά τα πρώτα τριάμισι χρόνια των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ η διοίκηση της επιχείρησης ακολουθούσε τις φωτοπουλικές προδιαγραφές.
Οι καρποί αυτής της διαχείρισης είναι γνωστοί. Από τα 11 ευρώ που είχε η μετοχή της ΔΕΗ τον Σεπτέμβριο του 2014, σήμερα τιμάται στα δύο ευρώ. Αντί να πωληθεί το 30% της επιχείρησης –μαζί με το αντίστοιχο ποσοστό των υποχρεώσεών της– μεθοδεύεται ήδη η μεταβίβαση του μισού πελατολογίου της –δηλαδή των μισών της εσόδων– σε ιδιώτες, χωρίς αντάλλαγμα και χωρίς απαλλαγή από τα βάρη. Ο φωτοπουλισμός έχει επικρατήσει εξωδικαστικά, αλλά και εκτός ΔΕΗ: στις συγκοινωνίες, στα ΕΛΤΑ, στη δημόσια διοίκηση, στα πανεπιστήμια.
Το μακρινό 2008, τρεις μήνες μετά το βίντεο – σύνοψη της προμνημονιακής κουλτούρας με πρωταγωνιστή τον Φωτόπουλο, ανασκαπτόταν ένα από τα κρυφά ελλείμματα του Δημοσίου: Το κράτος επιχορηγούσε με 770 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο τον Οργανισμό Ασφάλισης Προσωπικού της ΔΕΗ. Η δαπάνη ήταν κρυφή γιατί είχε «ενσφηνωθεί» στον λογαριασμό αποκρατικοποιήσεων.
Αν υπάρχει χώρος στη διαστημική κάψουλα, για την πληρότητα της συλλογικής μας αυτοπροσωπογραφίας, θα έπρεπε να μπουν και τα πρακτικά όχι από τη δίκη του Φωτόπουλου· από τις δίκες που υπέστησαν και υφίστανται όσοι μέτρησαν τα ελλείμματα.