Είχαν γραφτεί πολλά και είχαν ειπωθεί χειρότερα για τη συμφωνία του Ελσίνκι το 1999. Τότε εν ολίγοις «συμφωνήθηκε ότι η Ελλάδα θα αποσύρει τις αντιρρήσεις της (βέτο) και θα υποστηρίξει τις προσπάθειες της Τουρκίας για ένταξη στην Ε.Ε., με δύο ανταλλάγματα: (α) την είσοδο της Κύπρου στην Ε.Ε. με το επόμενο κύμα διεύρυνσης της Ενωσης, ανεξάρτητα αν θα έχει επιλυθεί το κυπριακό πρόβλημα), (β) εάν διμερείς προσπάθειες επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών δεν στεφθούν από επιτυχία μέχρι το Δεκέμβριο του 2004, τότε οι δύο χώρες θα καταφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης» (Θάνος Ντόκος, «Αλφαβητάρι ελληνοτουρκικών σχέσεων», ΕΛΙΑΜΕΠ 2010).
Η συμφωνία αυτή χαρακτηρίστηκε «ετεροβαρής». Ελέχθη ότι «δώσαμε πολλά και πήραμε απλώς υποσχέσεις», ενώ δεν έλειψαν κι εκείνοι που μίλησαν για «προδοσία». Κάθε λέξη της συμφωνίας έγινε προπαγανδιστική σημαία. Η Ν.Δ. ούρλιαζε ότι στο κείμενο αναφέρεται ο όρος «συνοριακές διαφορές», ενώ η Ελλάδα αναγνωρίζει μόνο την υφαλοκρηπίδα. Οι περισσότεροι αμφισβητούσαν ότι η Κύπρος θα μπει διχοτομημένη. Υπήρχε και ο «Ριζοσπάστης» που διαπίστωνε ότι «το Αιγαίο αμερικανοποιείται πλήρως» (14.12.1999). Τελικώς, η Μεγαλόνησος μπήκε στην Ε.Ε. το 2003, αλλά στην καταληκτική ημερομηνία (Δεκέμβριος 2004) υπήρχε στην Ελλάδα νέα κυβέρνηση. Η προσφυγή στη Χάγη (που αποτελεί πάγιο αίτημα της χώρας) πνίγηκε στη λογική τού «άσ’το γι’ αργότερα» και γι’ άλλους.
Ενα από τα παράπλευρα οφέλη της συμφωνίας είναι ότι μετά το Ελσίνκι η Ελλάδα έπαψε να παίζει τον ρόλο του «κακιασμένου εταίρου». Ενώ όλοι έκαναν δουλειές με την Τουρκία, όποτε έμπαινε το ζήτημα της ένταξής της στην Ε.Ε. απαντούσαν «εμείς θέλουμε, αλλά –ξέρετε– η Ελλάδα…». Κάτι αντίστοιχο έγινε και με τη συμφωνία των Πρεσπών. Δεν είναι μόνο οι κραυγές ότι «δώσαμε χωρίς να πάρουμε», ούτε οι ποικίλες εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη κι αλλαχού. Αναφερόμαστε στο γεγονός ότι μετά τη συμφωνία Γαλλία, Ολλανδία και Δανία εμφανίστηκαν αρνητικές στην έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας των βαλκανικών χωρών, ενώ μέχρι τώρα μπορούσαν ανέξοδα να κρυφτούν πίσω από τον «κακιασμένο εταίρο». «Εμείς θέλουμε, αλλά –ξέρετε– η Ελλάδα…»
Είναι λογικό να υπάρχουν αντίθετα συμφέροντα και διαφορετικές προτεραιότητες σε μια ένωση τόσων κρατών. Ο Εμανουέλ Μακρόν, για παράδειγμα, έχει διακηρύξει ότι η εμβάθυνση της Ενωσης πρέπει να προηγηθεί της διεύρυνσής της. Κατανοητό, αλλά αντιτίθεται στο ελληνικό εθνικό συμφέρον που θέλει τη βόρεια γειτονιά μας ενιαίο οικονομικό χώρο και υπό την επιτήρηση των Βρυξελλών κατά την ενταξιακή διαδικασία. Αυτό, δε, που συμφέρει περισσότερο είναι να σταματήσει η χώρα μας να παρουσιάζεται ως ο «κακιασμένος εταίρος», ο χρήσιμος ηλίθιος και η δικαιολογία άλλων…