Τι έκανε; Ας το πούμε απλά. Διατάραξε την Ισορροπία Νας! Σύμφωνα με τη θεωρία του διάσημου Αμερικανού μαθηματικού Τζον Νας, μια ομάδα παικτών βρίσκεται σε ισορροπία όταν καθένας απ’ αυτούς κάνει την καλύτερη επιλογή λαμβάνοντας υπόψη τις επιλογές των άλλων παικτών με το δεδομένο ότι ούτε οι άλλοι παίκτες ανατρέπουν τις αποφάσεις τους. Είναι ένα παιχνίδι εμπιστοσύνης.
Επειδή έχουν εθιστεί στην ασυνέπεια έργων και λόγων, κάποιοι θεώρησαν ότι είναι εφικτή η διατήρηση χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Η ελληνική κυβέρνησης έκανε –όπως συνηθίζει– ένα ταχυδακτυλουργικό κόλπο και ανακοίνωσε ότι η δέσμευση για αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Βορείου Αιγαίου δεν θα εφαρμοστεί. Οι χαμηλοί συντελεστές θα παραμείνουν για απροσδιόριστο διάστημα. Μετά, μάθαμε ότι η παράταση ισχύει μόνον για έξι μήνες. Αργότερα, ήρθαν τα χειρότερα. Η γερμανική κυβέρνηση θεώρησε ότι η κυβέρνηση πρέπει να υποκαταστήσει τα 28 εκατομμύρια ευρώ, που είναι τα έσοδα του Δημοσίου που χάθηκαν από τη διατήρηση χαμηλού ΦΠΑ. Και η κυβέρνηση δέχθηκε να κάνει την αντίστοιχη μείωση από τις στρατιωτικές δαπάνες. Το Eurogroup αποφάσισε να απελευθερώσει την αναμενόμενη δόση όταν βεβαιωθεί ότι (πραγματικά) έχουν μειωθεί οι στρατιωτικές δαπάνες και προφανώς ούτε κουβέντα για διατήρηση των χαμηλών συντελεστών μετά το εξάμηνο.
Αυτό που άλλαξε τη συμπεριφορά των εταίρων ήταν η υποβάθμιση της εμπιστοσύνης. Η κυβέρνηση, για προφανείς λόγους μικροπολιτικής, έλαβε αποφάσεις που έπληξαν την εμπιστοσύνη των άλλων παικτών. Απέδειξε ότι είναι έτοιμη να αθετήσει τις δεσμεύσεις της, όταν νομίζει ότι την εξυπηρετεί.
Βέβαια η τελική ρύθμιση δεν είναι τυχαία, αλλά χαρακτηριστική για την πραγματικότητα. Οταν κατάλαβαν το «λάθος», το «διόρθωσαν» με τον προφανή τρόπο, τον εύκολο. Πρότειναν ισόποση μείωση στρατιωτικών δαπανών, ώστε η εξοικονόμηση της δαπάνης να αποδεικνύεται γρήγορα και να πάρουν τη δόση που χρειάζονται. Και υπέκυψαν στον εξευτελισμό παρά το πλεόνασμα των 7 δισ. ευρώ, δηλαδή 3,5% του ΑΕΠ, που εμφανίζει η δημοσιονομική διαχείριση. Είπαμε, δεν ήταν θέμα ποσού αλλά εμπιστοσύνης.
Αυτά τα 28 εκατομμύρια ευρώ η ελληνική πλευρά δεσμεύθηκε ότι θα εξοικονομηθούν από δαπάνες του υπουργείου Αμυνας (έξοδα κίνησης, αναβάθμιση αεροσκαφών κ.λπ.), δηλαδή χρήματα που προορίζονταν κυρίως για την προστασία των ακριτικών νησιών του Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως και Λέρος) οι κάτοικοι των οποίων ωφελήθηκαν από την εξαγγελία για τη διατήρηση του χαμηλού ΦΠΑ.
Είναι πολύ πιθανό, μεταξύ άλλων, να κοπεί και μέρος από την ετήσια συνδρομή της χώρας προς το ΝΑΤΟ, ενώ στις Βρυξέλλες συνεδρίαζαν οι ηγέτες των κρατών-μελών του, και ο Ελληνας πρωθυπουργός απολάμβανε την ευαρέσκεια των ΗΠΑ για την πρόσκληση στα Σκόπια και τις υψηλές αμυντικές δαπάνες της χώρας. Αυτή τη στιγμή «δόξας», η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να μειώσει έστω συμβολικά τις αμυντικές δαπάνες ενώ συμφωνεί με τον πρόεδρο Τραμπ που κατηγορεί συμμαχικές χώρες για χαμηλές στρατιωτικές δαπάνες.
Γιατί έχασε την εμπιστοσύνη παρότι ορκίζεται στο όνομα της κανονικότητας; Γιατί δυσκολεύονται να πείσουν; Πριν από αρκετούς αιώνες, ο Αισχύλος έδωσε την εξήγηση: «Δεν είναι ο όρκος που μας κάνει να πιστεύουμε τον άνθρωπο, ο άνθρωπος μας κάνει να πιστεύουμε τον όρκο».