Οι χημειοθεραπείες είναι πάρα πολύ δύσκολες. Για τέσσερις με πέντε μήνες χάνεις τον εαυτό σου. Με το παραμικρό πονάκι, λες “αχ, ξαναγύρισε”. Είσαι συνέχεια μέσα στο άγχος, μέσα στην πίεση, έχει καταστραφεί η ζωή σου». Αυτά μου είχε πει πρώην ηλεκτρολόγος σε πλοία του εμπορικού ναυτικού όταν συναντηθήκαμε το φθινόπωρο του 2016. Ηταν βαριά άρρωστος. Το μαρτυρούσε η κουρασμένη όψη του. Επασχε από μεσοθηλίωμα, μια επώδυνη μορφή μη ιάσιμου καρκίνου, που επιδέχεται μόνον παρηγορητική θεραπεία. Ηταν όμως αποφασισμένος να το παλέψει, μέχρι το τέλος.
Πρόσφατα, με πληροφόρησαν ότι ο πρώην ναυτικός έχασε τη μάχη. Την ίδια τύχη, χτυπημένος από την ίδια ασθένεια, είχε κι άλλος άνθρωπος της θάλασσας, απόστρατος του Πολεμικού Ναυτικού. Και οι δύο είχαν εκτεθεί σε ένα ύπουλο και άκρως επικίνδυνο υλικό: τον αμίαντο. Κι αν στο εμπορικό ναυτικό είναι πιο δύσκολο να οριοθετήσεις ποιοι ακριβώς κινδυνεύουν να νοσήσουν, στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Μεγάλη έρευνα της «Κ» («Τα αντιτορπιλικά έκρυβαν αμίαντο», 13/11/2016) είχε δείξει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν όσοι Ελληνες συμμετείχαν στην παραλαβή και στις επισκευές αμερικανικών αντιτορπιλικών μέσα στη δεκαετία του ’70. Βασικό υλικό αυτών των πλοίων ήταν ο αμίαντος. Υπήρχε στο μηχανοστάσιο, στις σωληνώσεις, στη σκόνη που γέμιζε τα καταστρώματα σε κάθε επισκευή.
Μεσολαβούν 20 ή και περισσότερα από 30 χρόνια από την έκθεση στις ίνες αμιάντου μέχρι να εμφανιστούν οι βλαβερές συνέπειες. Εφόσον διαγνωστεί κάποιος με μεσοθηλίωμα, του απομένουν λίγα χρόνια ζωής. Ελληνικό δικαστήριο δικαίωσε αμετάκλητα το 2015 απόστρατο ναυτικό που νόσησε από μεσοθηλίωμα. Αλλοι απόστρατοι έχουν λάβει αποζημιώσεις από τις ΗΠΑ, ενώ συνεχίζονται οι δικαστικές μάχες και στη χώρα μας.
Παρά την αναλυτική έρευνα της «Κ» το 2016, παρά τις σχετικές δικαστικές αποφάσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, η ηγεσία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και του υπουργείου Εθνικής Αμυνας εξακολουθούν να μην αναγνωρίζουν το πρόβλημα. Οι ενώσεις αποστράτων πρέπει να ενημερωθούν επίσημα, να δοθούν εξηγήσεις για τις παραλείψεις ετών, να ζητηθεί έστω και τώρα συγγνώμη. Η πορεία της νόσου δεν ανακόπτεται. Η επίσημη ελληνική πολιτεία όμως οφείλει να είναι διαφανής, να σέβεται τους ανθρώπους που την υπηρέτησαν, να μην τους σύρει σε μακρές δικαστικές διαδικασίες, να μη φοβάται την αλήθεια.