Παρακολουθούμε τους πανηγυρισμούς των μεν για το εκτυφλωτικά «καθαρό τέλος των μνημονίων» και τις καταγγελίες των δε για το «τέταρτο μνημόνιο» και την πλήρη καταστροφή που συνεχίζεται. Ωστόσο, αντί της ανάλωσης στην αδιέξοδη συζήτηση και τις εκατέρωθεν κατηγορίες για το χθες, καλό θα ήταν να κοιτάξουμε με νηφαλιότητα το αύριο.
Οι αναγκαίες συνθήκες για την «επόμενη ημέρα» και τα οικονομικά χαρακτηριστικά που θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να ορθοποδήσει, είναι λίγο-πολύ γνωστά: μείωση φορολογικών συντελεστών, στήριξη της καινοτομίας, ορθολογικότερη λειτουργία του τραπεζικού τομέα, μια ανάπτυξη που θα στηρίζεται στην υγιή επιχειρηματικότητα.
Την ίδια ώρα, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η μείωση των τερατωδών πρωτογενών πλεονασμάτων που μας έχουν επιβληθεί και προκαλούν ασφυξία στην οικονομία.
Παράλληλα, δεν μπορεί να υπάρξει υγιής «επόμενη μέρα» χωρίς έναν πιο λειτουργικό κρατικό μηχανισμό, χωρίς δημιουργία φορολογικής συνείδησης, χωρίς κράτος δικαίου και ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης, και χωρίς άλλες δράσεις που θα επαναφέρουν σταδιακά τη χώρα σε πραγματική κανονικότητα.
Υπάρχει επίσης και μια ανθρώπινη διάσταση του προβλήματος που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα και επηρεάζεται από τις παραπάνω δυσλειτουργίες. Αφορά το σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας –ιδιαίτερα δυναμικό και παραγωγικό– που έχει ξενιτευτεί, του οποίου η απουσία δυσχεραίνει το εγχείρημα της επανεκκίνησης της οικονομίας και της ευρύτερης ανάτασης της χώρας.
Το μεταμνημονιακό πολιτικό σκηνικό, πρωτίστως η κυβέρνηση, αλλά και η αντιπολίτευση, των οποίων οι ρόλοι πιθανώς να αντιστραφούν, πρέπει να εργαστούν σοβαρά σε αυτό το πεδίο. Να εκπέμψουν προς το δυναμικό κομμάτι του ελληνισμού που έφυγε ένα κοινό μήνυμα, καθώς τα οφέλη για τη χώρα θα έρθουν σε βάθος χρόνου και μπορεί σήμερα στην εξουσία να είναι ένα κόμμα, αλλά αύριο θα είναι το άλλο – η εναλλαγή είναι φυσιολογική. Να συμφωνήσουν σε κίνητρα και να υποσχεθούν συνέπεια και συνέχεια, όποιος και αν βρίσκεται κάθε φορά στην εξουσία.
Οι απόδημοι, όσοι έφυγαν τα τελευταία χρόνια, αλλά και αυτοί που ζούσαν ήδη στο εξωτερικό, μπορούν να αποτελέσουν την ατμομηχανή της πολυπόθητης αναστροφής και με το υψηλό μορφωτικό επίπεδό τους και την εμπειρία από προηγμένες χώρες να συμβάλουν καθοριστικά στην οικοδόμηση της νέας Ελλάδας.
Πολλοί θα ήταν πρόθυμοι να συνδράμουν. Αρκεί να πειστούν πως η Ελλάδα –το κράτος, οι πολιτικοί, το «σύστημα»– άλλαξε.