Οφείλω να σας προετοιμάσω: αν διαβάσετε μέχρι τέλους αυτές τις γραμμές, μπορεί και να μελαγχολήσετε. Δεν είναι σκοπός μου να ολισθήσω προς το μελό και να σας συμπαρασύρω. Αυτό που θα ήθελα, όμως, είναι να με ακολουθήσετε σε μια διαδρομή από την Ελλάδα του ’80 στη σημερινή μεταμνημονιακή (τάχα μου) εποχή, που διήρκεσε 125 λεπτά. Οσο ένα φιλμ…
Ηταν 1988 όταν τους συνάντησα για πρώτη φορά. Ημουν φοιτήτρια στη Φιλοσοφική. Ο Σαλβατόρε, ο πανέξυπνος πιτσιρικάς τον οποίο όλοι στο χωριό τον φώναζαν χαϊδευτικά Τοτό, και ο Αλφρέντο, ο στρυφνός αλλά δίκαιος τεχνικός προβολής του «Σινεμά ο Παράδεισος», μαζί με τους υπόλοιπους ήρωες της βραβευμένης με Οσκαρ ταινίας του Τζουζέπε Τορνατόρε, με έκαναν τότε να ταξιδέψω στη δική τους Ιταλία. Σε μια εποχή, αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά την οποία οι άνθρωποι πάσχιζαν να γιατρέψουν τις πληγές τους και να κρύψουν τις ρωγμές τους, από τις οποίες όμως, σε κάθε ευκαιρία, ανέβλυζαν τα καταπιεσμένα συναισθήματά τους.
Η αίθουσα του «Αττικόν» –του ιστορικού κινηματογράφου του Πειραιά που κάποτε ήταν καμάρι της πόλης αλλά δεν υπάρχει πια– ήταν κατάμεστη σε εκείνη την προβολή και το τέλος της μας είχε βρει όλους, μικρότερους και μεγαλύτερους, με βουρκωμένα μάτια.
Πριν από λίγες εβδομάδες το «Σινεμά ο Παράδεισος» επανακυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες κι έτσι βρέθηκα να παρακολουθώ ξανά τη νοσταλγική ιστορία του Τοτό. Μόνο που τώρα ο κινηματογράφος ήταν θερινός, οι θεατές λίγοι –Αύγουστος, γαρ– και οθόνες κινητών τηλεφώνων έφεγγαν κάθε τόσο μέσα στο σκοτάδι…
Τρεις δεκαετίες μετά, το ίδιο γλυκόπικρο παραμύθι του Τορνατόρε για την ενηλικίωση έγινε αφορμή να συνειδητοποιήσω πόσο απελπιστικά γρήγορα κύλησαν όλα αυτά τα χρόνια, πόσα μας πήραν και πόσα μας έφεραν. Να αναλογιστώ για ακόμα μία φορά τους ανθρώπους που δεν είναι πια μαζί μας, τους νέους συνοδοιπόρους που αποκτήσαμε, τις προσωπικές και συλλογικές ήττες και διαψεύσεις μας αλλά και τα μεγάλα που αξιωθήκαμε: φιλίες, έρωτες, επαγγελματικές επιτυχίες, ακόμα και τραύματα – πολύτιμα δεν είναι κι αυτά; Να σκεφθώ πόσο σημαντικό είναι να ακολουθούμε τα όνειρά μας, όπως ο Τοτό, να ανοίγουμε δρόμους για τον εαυτό μας αλλά και για άλλους, να επιστρέφουμε σε όσα αγαπάμε.
Και να θυμόμαστε αυτό που έλεγε ο μακαρίτης Τζον Λένον: ότι ζωή είναι αυτό που σου συμβαίνει όταν είσαι απασχολημένος με άλλα σχέδια. Η ζωή είναι σαν ταινία. Τελειώνει πριν καλά καλά το καταλάβεις…