Είχα δει τον Τζον Μακέιν σε προεκλογική συγκέντρωση στις προκριματικές εκλογές του 2008 στο Νιου Χάμσαϊρ. Εξω από το κτίριο όπου μιλούσε υπήρχαν διαδηλωτές που τον κατηγορούσαν ότι υποστηρίζει την αμνηστία για τους παράνομους μετανάστες. Η ξενοφοβική στροφή των Ρεπουμπλικανών ήταν ακόμα σε αρχικό στάδιο τότε.
Ωστόσο, η (λευκή) βάση του κόμματος είχε αρχίσει να κινείται στην κατεύθυνση του εθνοφυλετικού σοβινισμού. Η εκλογική νίκη του Ομπάμα και η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση θα επιτάχυναν αυτήν την τάση – οδηγώντας, τελικά, στον Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Μακέιν, χαρακτηριστικά, κινήθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση. To 2005, μαζί με το φιλελεύθερο λιοντάρι της Γερουσίας, τον Τεντ Κένεντι, προώθησαν νομοσχέδιο που συνδύαζε την ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων με την υπό όρους χορήγηση υπηκοότητας σε άτομα που διέμεναν παράνομα στη χώρα. Στους έξαλλους ψηφοφόρους που εμφανίζονταν στις συγκεντρώσεις του το φθινόπωρο του 2008 –τους μελλοντικούς οπαδούς του Τραμπ– εξηγούσε ότι ο Ομπάμα δεν ήταν ο εχθρός, αλλά ένας έντιμος πατριώτης με τον οποίο είχε θεμελιώδεις διαφωνίες. (Αυτά σε αντίθεση με την υποψήφια που επέλεξε για την αντιπροεδρία – ένα από τα πιο μελανά σημεία στη μακρά σταδιοδρομία του.)
Στην εποχή Τραμπ, ο Μακέιν ήταν από τους λίγους –και σίγουρα ο πιο σημαντικός– εκ των Ρεπουμπλικανών που ύψωσαν το ανάστημά τους κατά του 45ου προέδρου. O γερουσιαστής από την Αριζόνα χαρακτήρισε προεκλογικά τον Νεοϋορκέζο επιχειρηματία ακατάλληλο για τον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ –που χρησιμοποίησε σειρά αναβολών για να αποφύγει τον Πόλεμο στο Βιετνάμ– από την πλευρά του είχε νωρίτερα μιλήσει περιφρονητικά για τον επί εξαετίας αιχμάλωτο πολέμου («Προτιμώ κάποιον που να μην είχε αιχμαλωτιστεί», είχε πει). Μιλώντας στο διεθνές συνέδριο ασφαλείας στο Μόναχο το 2017, ο Μακέιν –υπέρμαχος της διεθνιστικής πτέρυγας των Ρεπουμπλικανών– υπερασπίστηκε με πάθος τη δυτική συμμαχία και στηλίτευσε την «ερωτοτροπία με τον αυταρχισμό» και την αυξανόμενα εχθρική διάθεση πολλών στις ΗΠΑ κατά «των μεταναστών, των προσφύγων, των μειονοτήτων, ειδικά των μουσουλμάνων». Ηταν σαφές για ποιον μιλούσε.
Στην αποχαιρετιστήρια επιστολή του προς τον αμερικανικό λαό, που δημοσιεύθηκε μετά τον θάνατό του, ο Μακέιν έστειλε μία παραλλαγή του ίδιου μηνύματος: «Αποδυναμώνουμε το μεγαλείο μας όταν συγχέουμε τον πατριωτισμό με φατριαστικές διαμάχες που έχουν σπείρει τη διχόνοια και το μίσος και τη βία σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Το αποδυναμώνουμε όταν κρυβόμαστε πίσω από τείχη, αντί να τα γκρεμίζουμε».
Δυστυχώς, το κόμμα του δεν δείχνει να λαμβάνει το μήνυμα – με ολέθριες συνέπειες για τις ΗΠΑ, αλλά και τη Δύση ευρύτερα.