Παλιός ο έρωτας των ανθρώπων για τις φάρσες. Είτε στο χαριτωμένο πείραγμα αποσκοπούν είτε στη χοντροκομμένη κοροϊδία. Μας αρέσουν τα ψέματα, αρκεί να μην είμαστε εμείς ο στόχος τους. Το ωραίο τέχνασμα της Πρωταπριλιάς επιτρέπει στις ανθρώπινες κοινότητες να αναγνωρίζουν το εικοσιτετράωρο δικαίωμα στο ψέμα, ώστε κάπως να εκτονώνεται η όρεξή μας να κάνουμε πλάκα, να ξεγελάμε.
Τα πράγματα όμως άλλαξαν ριζικά αφότου αρχίσαμε να αποκαλούμε τα ψέματα fake news και hoaxes. Και μόνο η αλλαγή του πεδίου αναφοράς, που ισούται πλέον με το πλανητικό χωριό μας, καθώς και οι αστρονομικές ταχύτητες διάδοσης των πλαστών «ειδήσεων» πιστοποιούν πως οι καιροί της αθωότητας παρήλθαν. Το επιβεβαιώνει και ο κανόνας λειτουργίας των μίντια, «σόσιαλ» και παραδοσιακών: όσο περισσότερο κακόγουστο και κακόβουλο είναι ένα ψέμα τόσο ταχύτερα διαδίδεται και τόσο μαζικότερη είναι η αποδοχή του ως αλήθειας.
Η φάρσα του Ιταλού διαδικτυακού ταραχοποιού Τομάζο Ντεμπενεντέτι που, δίκην Χάρου, μετά τον Πάπα, τον Αλμοδόβαρ κ.ά., πέθανε τον Κώστα Γαβρά, πλαστογραφώντας τον λογαριασμό της νέας υπουργού Πολιτισμού, παίχτηκε σαν αληθινή είδηση από ελληνικά και ξένα Μέσα δίχως στοιχειώδη έλεγχο. Ουδεμία έκπληξη. Το άγχος της πρωτιάς… Μόνο που κάποιοι δικοί μας αστέρες επέμεναν να χρεώνουν την γκάφα τους στην κ. Μυρσίνη Ζορμπά, απαιτώντας την παραίτησή της. Και πάλι, ουδεμία έκπληξη. Το άγχος της αντιπολίτευσης έχει ξανακάνει τα φέικ θαύματά του. Και θα τα ξανακάνει.
Μάλλον θα μελαγχολούσε ο ρομαντικός Γάλλος συγγραφέας Πιερ Λουίς, δεινός φαρσέρ, αν ζούσε ανάμεσά μας. Για να πειράξει τη λογοτεχνική κοινότητα, για να δείξει πως η γνώση και η ευθυκρισία της υπολείπονταν της οίησής της, σκάρωσε στα τέλη του 19ου αιώνα μια φάρσα που έμεινε στην ιστορία των γραμμάτων σαν μια από τις πλέον επιτυχημένες, επειδή προϋπέθετε πολύ κόπο. Εγραψε δεκάδες ερωτικά επιγράμματα και τα δημοσίευσε αποδίδοντάς τα σε κάποια ποιήτρια Βιλιτώ. Ιστόρησε μάλιστα και τον βίο της: ήταν από την Παμφυλία, κόρη Ελληνα και Φοίνισσας, πέρασε στη Λέσβο, υπήρξε ακόλουθος της Σαπφώς, αγάπησε τη Μνασαδίκα και της αφιέρωσε τα ποιήματά της, ένας πάπυρος με τα οποία υποτίθεται ότι έπεσε στα χέρια του Λουίς. Καταχάρηκαν οι λόγιοι που «ανακαλύφθηκε μια ποιήτρια ισάξια της Σαπφώς». Κι όταν το πειραχτήρι φανέρωσε τη φάρσα του, ένιωσαν ντροπιασμένοι. Ενδεχόμενο να μιμηθούν την ντροπή τους οι διακινητές fake news δεν υπάρχει. Μη γελιόμαστε.