Πρέπει να ξαναβάλει το χέρι στην τσέπη ο φορολογούμενος για να σώσει τις τράπεζες, όπως προτείνει το ΤΧΣ; Δεν νομίζω. Τους έχουν δοθεί περίπου 60 δισ. ευρώ (συνυπολογίζοντας τον αναβαλλόμενο φόρο…), τα περισσότερα εκ των οποίων τα δανειστήκαμε. Αυτά τα λεφτά χάθηκαν -δεν θα τα πάρουμε ποτέ πίσω. Κι όμως οι τράπεζες, με κριτήριο τη συμβολή τους στην οικονομία, παραμένουν ζόμπι. Αφαιρούν αξία, δεν προσθέτουν. Και η αιμορραγία, σε αντίθεση με αντίστοιχα προβλήματα σε άλλες χώρες, δεν αφορά μεμονωμένες τράπεζες αλλά το σύνολο του τραπεζικού συστήματος: Τέσσερις τράπεζες, που ελέγχουν το 98% της αγοράς.
Ο Αυστριακός πρόεδρος του ΤΧΣ προτείνει να δοθεί εγγύηση του Δημοσίου για μέρος των κόκκινων δανείων, προκειμένου να διευκολυνθούν οι τράπεζες. Πρώτον, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα το δεχτεί η ευρωπαϊκή διεύθυνση ανταγωνισμού (DGcomp) ή θα το απορρίψει ως κρατική εγγύηση, ενώ, ήδη, ο κεντρικός δανειστής μας (ο ESM) εξέφρασε τη δυσφορία του. Δεύτερο, κι αν ακόμα συμφωνούσαν, θα είναι μια ακανθώδης, πολύμηνη διαδικασία. Τρίτον, πιστεύω ότι θα ήταν πάρα πολύ άδικο για να γίνει πράξη, να επιβαρυνθεί ο φορολογούμενος επειδή οι τράπεζες δεν κάνουν τη δουλειά τους. Αυτό δεν πρέπει να ευλογείται, όπως αντικειμενικά προτείνει το ΤΧΣ, ούτε να συνεχίζεται.
Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Πρώτη, να διατηρηθεί σταθερό το μακροοικονομικό περιβάλλον. Σε αυτό συμβάλλει η άρση της αβεβαιότητας για τον προϋπολογισμό 2019, ο οποίος τελικά κλείνει εντός του μηνός, καθώς συμφωνήθηκε να μην περικοπούν οι συντάξεις των προ του 2016 συνταξιούχων. Δεύτερη (η δύσκολη και πραγματικά σημαντική), να υπάρξει οικονομική μεγέθυνση, επενδύσεις και κατανάλωση λόγω νέων θέσεων εργασίας. Ετσι θα ανέβουν οι αξίες των δανείων αφενός και θα πρασινίσουν κόκκινα δάνεια, αφετέρου. Τρίτη, να ξαναβγεί το Δημόσιο στις αγορές, όπερ θα διευκολύνει και τις τράπεζες να δανειστούν. Δεν χρειάζεται το Δημόσιο να δανειστεί για 10ετία. Μπορεί να δανείζεται για μικρότερες διάρκειες, σε συνάρτηση με το εκάστοτε κόστος αναχρηματοδότησης –παράδειγμα, δανειζόμενο για 2ετία ή 3ετία μπορεί να αποπληρώνει δάνεια του ΔΝΤ, τα οποία μας κοστίζουν 4%.
Τέταρτη, να αφυπνιστούν οι τράπεζες – που έχουν ξεχάσει να βιάζονται. Να τελειώνουν τα χατίρια σε πλούσιους υπερδανεισμένους και τα «στραβά μάτια» σε φαινόμενα λεηλασίας επιχειρήσεων. Να ανασυνταχτούν, να μειώσουν τα κόστη τους, να σχεδιάσουν το μέλλον τους στην ψηφιακή εποχή, να αναζητήσουν υγιείς, δυναμικές επιχειρήσεις και να τις βοηθήσουν να μεγαλώσουν και να βγουν στις αγορές με συμβουλευτικές υπηρεσίες και με σύνθετα χρηματοδοτικά προϊόντα. Να ασκήσουν ενεργητική πολιτική – όχι να επαναπαύονται στον θρόνο τους. Αν δεν το κάνουν, τον λόγο πρέπει να έχουν οι μέτοχοι. Ιδιώτες ή κράτος. Αμεσα. Η τύχη της χώρας δεν μπορεί να εξαρτάται από τη νωχέλεια των τραπεζών.