Μέσα στη φασαρία της επικαιρότητας ξεχνάμε ότι σε λιγότερο από τρία χρόνια συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η ένταση της κρίσης το προηγούμενο διάστημα δεν έδωσε ούτε τον χρόνο ούτε την ενέργεια που χρειάζεται για να σκεφτούμε πάνω σε ένα τόσο φορτισμένο με συμβολισμούς ορόσημο. Υποψιάζομαι ότι δεν θα το κάνουμε ούτε και τώρα· είμαστε υπερβολικά εξαντλημένοι για κάτι τόσο φιλόδοξο.
Ωστόσο, στην περίπτωση της Αθήνας θα μπορούσε να λειτουργήσει διαφορετικά. Οι πόλεις έχουν ανάγκη τις χρονολογίες, τις επετείους, τα σύμβολα. Διότι επενδύονται πάνω τους αναγκαίες προβολές για το αύριο, για το μέλλον. Δείτε τη σπουδή του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν να συμπέσουν τα εγκαίνια του νέου μεγάλου αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης με την εθνική επέτειο της ανακήρυξης της Τουρκικής Δημοκρατίας στις 29 Οκτωβρίου. Αναλόγως, η ανάληψη μεγάλων εμπορικών εκθέσεων (Expo) και σημαντικών αθλητικών γεγονότων (Ολυμπιακοί Αγώνες) αξιοποιούνται προκειμένου να αναβαπτιστούν στο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον κράτη ή πόλεις. Η Αθήνα είχε αυτήν την ευκαιρία το 2004 και, χωρίς διάθεση μηδενισμού, ας συμφωνήσουμε ότι δεν αξιοποιήθηκε στον βαθμό που θα περίμενε κανείς.
Η συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, και η ανακήρυξή της σε πρωτεύουσα της χώρας, 13 χρόνια μετά, προσφέρουν στην Αθήνα δύο επετείους ισχυρού συμβολισμού. Και αν το 2021 είναι πολύ κοντά, δεν συμβαίνει το ίδιο με το 2034.
Δυστυχώς για την Αθήνα, ο κύκλος της παρακμής δεν έχει κλείσει ακόμη. Ας μη μας ξεγελάει ο παραμορφωτικός καθρέφτης της τουριστικής ανάπτυξης, που δίνει μια ψευδαίσθηση προόδου. Οποιος περπατάει στο κέντρο της πόλης έχει μάτια και βλέπει. Ζωτικές αρτηρίες όπως η Σταδίου και η Ακαδημίας, αλλά και η Πατησίων, είναι εμπορικά ξεγραμμένες. Η Αθήνα παραμένει ίσως η τελευταία ευρωπαϊκή πρωτεύουσα χωρίς μεγάλο συνεδριακό κέντρο. Συνοικίες μεγάλης αστικής πυκνότητας μοιάζουν σταματημένες στον χρόνο χωρίς καμία διασύνδεση με τον κόσμο τού σήμερα, χωρίς καμία επένδυση στο «αύριο». Περιμένουμε ακόμη να αρχίσουν τα έργα για την τέταρτη γραμμή του μετρό, ενώ θα έπρεπε να σχεδιάζουμε την πέμπτη και την έκτη. Ο χρόνος τρέχει.