Προ ημερών, η Αγγέλα Καστρινάκη, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Tμήμα Φιλολογίας του Παν. Κρήτης, ανήρτησε στο fb ένα περιστατικό από τις πρόσφατες εξετάσεις του μαθήματός της. «Το μάθημα αφορούσε τα μεταπολεμικά χρόνια και ήταν άμεσα εξαρτημένο από τον πόλεμο, τον εμφύλιο, τους πολιτικούς πρόσφυγες», διηγείται η κ. Καστρινάκη, και περιγράφει τι συνέβη με ομάδα φοιτητών. «Μία φοιτήτρια παραδίδει το γραπτό της. Βλέπω αμέσως στην πρώτη αράδα να γράφει ως ημερομηνία συγγραφής ενός έργου το 1937, αντί 1953. “Μα πριν τον πόλεμο;” τη ρωτάω. Με κοιτάζει απλανώς. Ωπ! Θυμάμαι το περυσινό κρούσμα, τον φοιτητή Iστορίας που δεν ήξερε τι είχε συμβεί σε καμία από τις “εθνικές” (και εορταζόμενες) χρονολογίες. “Πότε έγινε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος;», ρωτάω τη φοιτήτριά μου. “Δεν ξέρω!”. Στο μεταξύ έχει δημιουργηθεί μια μικρή ουρά από φοιτητές και φοιτήτριες που περιμένουν να παραδώσουν το γραπτό τους. “Πότε έγινε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος;” ρωτάω την επόμενη, χαμογελώντας (λόγω τιμής, χαμογελούσα). «Δεν θυμάμαι!”. “Μα το γιορτάζουμε κάθε χρόνο!” διαμαρτύρομαι (πάντα χαμογελώντας). “Δεν ξέρω!” Ολη η ουρά, 5 ή 6 νέοι, αγνοούσαν».
Οπως η προπαίδεια στην αριθμητική, έτσι και η εκμάθηση των γεγονότων είναι η βάση για την απόκτηση ιστορικής γνώσης από τους μαθητές. «Δεν μπορώ να φανταστώ πιο παρανοϊκή απόδειξη της αποτυχίας όχι μόνο του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και ενός μεγάλου μέρους του συστήματος μετάδοσης πληροφοριών στην κοινωνία μας», καταλήγει η Αγγέλα Καστρινάκη, αναδεικνύοντας ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του ελληνικού σχολείου.
Το μάθημα της Ιστορίας δεινοπαθεί στα σχολεία διότι βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ιδεολογικοπολιτικής διελκυστίνδας για την ερμηνεία της Ιστορίας. Από τη μία πλευρά στέκουν εκείνοι που διαμαρτύρονται όταν επιχειρούνται αλλαγές φοβούμενοι μήπως χαθούν τα… πατροπαράδοτα. Από την άλλη όσοι δίνουν βάρος στη σφαιρική-ολιστική θεώρηση των γεγονότων και των ιστορικών φαινομένων.
Η ουσία είναι ότι οι μαθητές αγνοούν βασικές πληροφορίες και αδυνατούν να γίνουν οι ίδιοι φορείς ουσιαστικής ιστορικής συνείδησης. Ετσι, καταφεύγουν στην ευκολία των συμβόλων και μετατρέπονται σε εύκολη λεία για τους όποιους ακραίους…