Στο ιστορικό Παγκόσμιο Κύπελλο που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ το 1994, καθώς ήταν η πρώτη φορά που η διοργανώτρια χώρα δεν ανήκε στην Ευρώπη ή στη Νότια Αμερική, θυμάμαι ότι υποστήριζα τη Βραζιλία στον τελικό που έγινε στο Ορλάντο και την έφερε αντιμέτωπη με την Ιταλία του Ρομπέρτο Μπάτζιο. Οταν «ο μικρός Βούδας» έχασε το πέναλτι και το κύπελλο σήκωσαν οι της Σελεσάο, ούρλιαξα από χαρά, περισσότερο και από τον πατέρα μου, ποδοσφαιρόφιλο και φανατικό υποστηρικτή των Βραζιλιάνων.
Στη Βραζιλία μπορεί να μην έχω ταξιδέψει ποτέ, αλλά μου αρέσουν η σάμπα και η καϊπιρίνια, λατρεύω τον Καετάνο Βελόζο, τον Μπομπ Ντίλαν της Νοτίου Αμερικής, που ενσάρκωσε όσο κανείς άλλος Βραζιλιάνος καλλιτέχνης τις ανησυχίες της γενιάς του τη δεκαετία του ’60, και έχω δει αμέτρητες φορές σε περιοδικά και ταξιδιωτικές εκπομπές την Κόπα Καμπάνα και τον αγαλμάτινο Χριστό τον Λυτρωτή στο Ρίο ντε Τζανέιρο, ύψους τριάντα μέτρων και βάρους χιλίων τόνων. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1922 και τα αποκαλυπτήριά του έγιναν στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια της ανεξαρτησίας της Βραζιλίας από τους Πορτογάλους.
Οσο για τους Βραζιλιάνους, δεν έχω γνωρίσει παρά ελάχιστους, έχω όμως στο μυαλό μου την εικόνα ενός λαού ανοιχτού και φιλόξενου, και γνωρίζω ότι η χώρα τους θεωρείται μία από τις πιο δημοκρατικές της Λατινικής Αμερικής. Υποθέτω πως κάποιος που έχει ταξιδέψει στην πανέμορφη, αχανή, αυτή χώρα θα έχει να προσθέσει περισσότερα. Ταυτόχρονα, όμως, ίσως είναι και πιο σοκαρισμένος με τις τελευταίες εξελίξεις, με την επικράτηση του ακροδεξιού, νοσταλγού της χούντας Ζαΐρ Μπολσονάρο στην κούρσα των εκλογών. Πλέον, ο Μπολσονάρο είναι ο νέος πρόεδρος της Βραζιλίας.
Είναι σαφές ότι η δημοκρατία στη χώρα μπαίνει σε μεγάλες περιπέτειες, καθώς ο νέος πρόεδρος δηλώνει ανοικτά νοσταλγός της στρατιωτικής δικτατορίας και είναι διάχυτη η ανησυχία για περιορισμό της έκφρασης ελευθερίας και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Θα αλλάξουμε μαζί το πεπρωμένο της Βραζιλίας», ήταν η πρώτη του δήλωση μετά τη νίκη, αλλά η «αλλαγή» δεν είναι κάτι που όλοι προσλαμβάνουν με τον ίδιο τρόπο.
Εδώ και μέρες στον διεθνή Τύπο γράφονται αναλύσεις από ειδικούς, πολιτικούς σχολιαστές και οικονομολόγους για το τι πήγε στραβά και αυτή η χώρα έκανε μια τόσο τρομακτική στροφή στην άκρα δεξιά, στην εσωστρέφεια, στο πισωγύρισμα, στον ρατσισμό. Η εκτεταμένη διαφθορά, η εγκληματικότητα, οι τεράστιες οικονομικές ανισότητες που έφεραν σε απόγνωση μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, είναι από τους λόγους που εξηγούν την εκλογή του Μπολσονάρο. Ο λαϊκισμός, επίσης, ίδιος στην Ευρώπη της Λεπέν, του Ορμπαν, του Σαλβίνι, στις ΗΠΑ του Τραμπ που δήλωσε ενθουσιασμένος με την έκβαση του εκλογικού αποτελέσματος. Οσο εφιαλτική είναι η εκλογή του Μπολσονάρο, άλλο τόσο σοκαριστική είναι η επιλογή της πλειονότητας των Βραζιλιάνων να εναποθέσουν την κάθαρση στα χέρια του. Αυτός ο πολιτικός, με ό,τι πρεσβεύει, έγινε η τελευταία τους ελπίδα…