Τσαλάκωσε τον ορθολογισμό μας η διαπίστωση ότι το συντριπτικό ποσοστό των συμπατριωτών μας πιστεύει στον Θεό. Παραγνωρίζουμε τρεις σημαντικές παραμέτρους, που δεν αποτυπώνονται σε μία ερώτηση και μία απάντηση. Η πρώτη είναι η πιο σοβαρή: τι σημαίνει για τη συνείδησή τους αυτή η πίστη, πώς επηρεάζει τη ζωή τους, πώς καθοδηγεί τις αποφάσεις τους; Η δεύτερη αφορά την αντίληψή τους για τον Θεό στον οποίον δηλώνουν ότι πιστεύουν. Τι ξέρουν για την Ορθοδοξία που επικαλούνται και τι ξέρουν για τις διαφορές της με την Καθολική Εκκλησία; Είμαι βέβαιος πως, αν ερωτηθούν για τους λόγους που οδήγησαν στο Σχίσμα, θα απαντήσουν κλείνοντας το μάτι: «Συμφέροντα, παιδί μου». Η τρίτη παράμετρος είναι η λογική συνέπεια των δύο προηγουμένων: αν δεν έχεις ιδέα για ποιον λόγο δηλώνεις χριστιανός ορθόδοξος, αν το μόνο που ξέρεις είναι οι φωτογραφίες από τη βάπτισή σου, αν αυτή σου η δήλωση δεν έχει συνέπειες για τη ζωή σου και τη συμπεριφορά σου, τότε μπορείς να λες ό,τι σου καπνίσει. Αρα είσαι Ελληνας, όπως και η κ. Ολγα Τρέμη, που δήλωσε ότι συνεχίζει να ψηφίζει ΚΚΕ. Σαν να ήθελε να βουτήξει στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ της νεοελληνικής ενοχής, την Αριστερά, και δη τη γνήσια άρα πλέον ακίνδυνη, για να νίψει τα ανομήματά της. Και ποια ήταν αυτά; Ο,τι μας έλεγε τόσα χρόνια στο Mega. Πώς να αντέξεις τόση ελαφρότητα και πώς να μιλήσεις σοβαρά όταν ο καθένας λέει ό,τι του καπνίσει χωρίς να αναλαμβάνει τις συνέπειες των λόγων του;
Χθες έγραψα για τον διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας. Αναγνώστης –μου ζήτησε να μη δημοσιευθεί η επιστολή του– παρεξήγησε τις προθέσεις μου επισημαίνοντάς μου ότι η προτεινόμενη συνταγματική μεταρρύθμιση είναι προεκλογική απάτη. Συμφωνώ απολύτως. Ενα ακόμη κουτοπόνηρο κόλπο για να φέρει η σημερινή κυβέρνηση σε δύσκολη θέση την αυριανή. Πλην όμως θεωρώ ότι το ζήτημα του διαχωρισμού ξεπερνά κατά πολύ τις ανάγκες της συγκυρίας. Και αναφέρομαι σε αυτό επειδή πιστεύω ότι η θρησκευτική πίστη και η Εκκλησία έχουν θέση και ρόλο να διαδραματίσουν σε μια ευρωπαϊκή κοινωνία όπως επιθυμώ να γίνει η ελληνική. Και η όλη συζήτηση αφορά τη θέση της Εκκλησίας, όπως η δική μας Ελληνορθόδοξη, σε μια δημοκρατία η οποία οφείλει να είναι ανεξίθρησκη και η οποία σέβεται ακόμη και το δικαίωμα της αθεΐας.
Οποιος δηλώνει ότι πιστεύει στον Θεό χωρίς να ξέρει τι λέει δεν είναι ηλίθιος. Είναι θύμα της σύγχυσης με την οποία τον έχει εμποτίσει η ζωή σ’ αυτόν τον τόπο. Ευρωπαίοι, χωρίς να ξέρουμε τι σημαίνει αυτό, στο τόξο της ανατολικής Ορθοδοξίας, με τον συνεπαγόμενο αντιδυτικισμό, χωρίς να καταλαβαίνουμε τις συνέπειες. Απορίας άξιον πώς δεν τρελαθήκαμε ακόμη. Θα μου πείτε απορία εντελώς περιττή, αφού η καθημερινότητά μας της δίνει χίλιες απαντήσεις.