Η απόφαση της κ. Αγκελα Μέρκελ να αποσυρθεί από την ηγεσία του μεγαλύτερου κόμματος της ισχυρότερης χώρας-μέλους της Ε.Ε. πολλαπλασιάζει την αβεβαιότητα παραμονές ενός έτους που, ούτως ή άλλως, θα έφερνε σημαντικές και απρόβλεπτες αλλαγές. Το 2019 θα είναι η πρώτη χρονιά στη διάρκεια της οποίας θα αλλάξουν οι ηγεσίες και τα μέλη όλων των κορυφαίων ευρωπαϊκών θεσμών – Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επίσης, θα φανεί το καθεστώς υπό το οποίο η Ε.Ε. θα συνυπάρχει με τη Βρετανία μετά το Brexit. Με τον κατακερματισμό του πολιτικού κέντρου σε πολλές χώρες, με την αυξανόμενη επιρροή του εθνικισμού, ενισχύονται οι φόβοι ότι τα νέα μέλη και οι νέες ηγεσίες των θεσμών θα αντανακλούν αυτές τις αλλαγές εις βάρος της ενωμένης Ευρώπης. Εάν η κ. Μέρκελ αναγκαστεί να συνυπάρξει με αρχηγό του κόμματός της που δεν θα συμμερίζεται την πεποίθησή της ότι τα προβλήματα της Ευρώπης λύνονται μόνο με «περισσότερη Ευρώπη», ίσως παραιτηθεί και από την καγκελαρία προτού λήξει η θητεία της το 2021, προκαλώντας ακόμη περισσότερη αβεβαιότητα.
Οπως καλά γνωρίζουμε στη χώρα μας, η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το Ευρωκοινοβούλιο παίρνουν αποφάσεις που έχουν άμεση επίδραση στη ζωή μας. Γνωστό, επίσης, είναι το γεγονός ότι αυτοί που αναλαμβάνουν την ηγεσία τους, και οι πολιτικές τους, ορίζονται από τις ισχυρότερες χώρες. Από την αρχή της κρίσης, η σχέση Αθήνας – Βερολίνου καθόριζε σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά των θεσμών προς την Ελλάδα. Η αρχική αντιπαλότητα μεταξύ «σπάταλων Ελλήνων» και «Γερμανών κατακτητών» καθυστέρησε τη διαμόρφωση αποτελεσματικών νέων μηχανισμών, που θα επέτρεπαν τη διαχείριση προβλημάτων στην Ευρωζώνη. Επίσης, «χρωμάτισε» την εικόνα που άλλοι Ευρωπαίοι είχαν για τους Ελληνες. αυτή, με τη σειρά της, επηρέαζε την πολιτική των χωρών-μελών και των θεσμών προς την Ελλάδα. Η κ. Μέρκελ παρέπεμπε την ελληνική υπόθεση στα όργανα της Ε.Ε. Εκεί επικρατούσε η γερμανική άποψη, η οποία διαμορφωνόταν με γνώμονα τη γερμανική πολιτική σκηνή.
Οι σημερινές εξελίξεις αποδεικνύουν ότι δικαίως η κ. Μέρκελ υπολόγιζε το πολιτικό κόστος, καθώς η δυσφορία πολλών Γερμανών για το ελληνικό ζήτημα και τη μετανάστευση ενισχύει τους εσωκομματικούς και άλλους αντιπάλους της. Κατάφερε, όμως, να κρατήσει την Ε.Ε. σε σταθερή πορεία, ενισχύοντας την επιρροή της χώρας της. Δεν θα μάθουμε ποτέ εάν η κατάληξη θα ήταν καλύτερη στην περίπτωση που η κ. Μέρκελ είχε τολμήσει περισσότερα, σε δυναμική συνεργασία με τον Εμανουέλ Μακρόν για την ενίσχυση της Ε.Ε., ή εάν τότε το τέλος θα είχε επέλθει νωρίτερα. Το σίγουρο είναι ότι οι εξελίξεις στην Ε.Ε. θα είναι ταραχώδεις και η πορεία της Ελλάδας πιο δύσκολη.