Θα αυξήσουν οι νέες τεχνολογίες την ανισότητα;

Θα αυξήσουν οι νέες τεχνολογίες την ανισότητα;

3' 25" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πλατών Τηνιός*: Οι φόβοι επιβεβαιώνονται

Η​​ τεχνολογία θα μπορούσε να φέρνει τη σύγχρονη ουτοπία· μπορεί όμως να σημάνει και εφιαλτική δυστοπία. Την ελπίδα περιέγραψε το 1923 ο H.G. Wells με το «Ανθρωποι σαν θεοί»· τον εφιάλτη το 1932 ο Aldous Huxley με το «Θαυμαστός καινούργιος κόσμος». Καθώς οι φόβοι επιβεβαιώνονται, ο τεχνολογικός εφιάλτης του Huxley συναντάται με τον πολιτικό του Orwell. Οι τεχνολογικά εμπεδωμένες ανισότητες τροφοδοτούν τον ολοκληρωτισμό, ενώ το παραθυράκι της λύτρωσης μέσω της δημιουργικότητας φαίνεται ερμητικά κλειστό. Τις εξελίξεις σπρώχνει ο ανταγωνισμός, ενώ αν πατήσεις φρένο θα περιθωριοποιηθείς. Η ανθρωπότητα έχει ήδη πέσει στα βαθιά και πασχίζει να κολυμπήσει.

Εχει χαθεί το παιχνίδι; Αν υπήρχε αντίδοτο, θα έπρεπε να το βρούμε στις ατομικές αντιδράσεις.

Η περιδίνηση προκύπτει από τις σωρευτικές τάσεις ανισότητας. Ολα κρίνονται από την προσαρμοστικότητα. Κάποιοι προσαρμόζονται μόνοι τους. Κάποιοι άλλοι θα μπορούσαν να προσαρμοστούν, αν υπήρχε κάποια βοήθεια. Κάποιοι, τέλος, βρίσκουν τον νέο κόσμο απροσπέλαστο και μπορούν να βοηθηθούν μόνο εκ των υστέρων. Τα ποσοστά των τριών ομάδων είναι άγνωστα και διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Στην Ευρώπη δεν αποκλείεται οι προσαρμοστικοί να είναι περί το 10%-15%, οι ανεπίδεκτοι άλλο τόσο, που αφήνει τους προσαρμόσιμους 70% με 80% – τη μεγάλη πλειονότητα. Αυτοί θα κρίνουν το παιχνίδι.

Η κάθε ομάδα έχει διαφορετικές απαιτήσεις. Οι προσαρμοστικοί σύρουν τον χορό και το κάνουν ήδη μόνοι τους. Εκτός από τη δική τους ανταμοιβή, θα πρέπει να χρηματοδοτούν και τις δράσεις για τους υπολοίπους. Ποιες είναι αυτές και πόσο κοστίζουν;

Οι μη προσαρμόσιμοι χρειάζονται τη γνωστή κοινωνική πολιτική – κλασική αναδιανομή με παροχές, συντάξεις και επιδόματα. Η ενδιάμεση κατηγορία θα μπορούσε να τα καταφέρει – αλλά μόνο αν τόνωνε την ευελιξία της με παιδεία, κατάρτιση και ατομικό προγραμματισμό. Η βοήθεια που θα πάρει πρέπει να ταιριάζει στις μελλοντικές προκλήσεις, σήμερα δηλαδή είναι άγνωστη. Η μορφή της θα προκύψει δυναμικά: όχι πόσο χρόνο διανύεις σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά τι μαθαίνεις. Το περιεχόμενο, όχι το περιτύλιγμα.

Η μέθοδος αποτροπής του εφιάλτη θεωρητικά υπάρχει. Το πρόβλημα είναι ότι ζητάμε το κλειδί της προσαρμοστικότητας από ανθρώπους και από δομές που διακρίνονται από την έλλειψή της.

* Ο κ. Πλάτων Τήνιος είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Χάρης Θεοχάρης*: Νέες προοπτικές για όλους

Ο​​ι νέες τεχνολογικές εξελίξεις προκαλούν σύγχυση – αλλά και ενθουσιασμό για τις προοπτικές που διανοίγονται. Αλγόριθμοι που πραγματοποιούν καλύτερες διαγνώσεις από τους γιατρούς και καθοδηγούν τους χειρουργούς σε επεμβάσεις· τεχνητές καρδιές που λειτουργούν για πάντα· οχήματα που μειώνουν δραστικά τον αριθμό των ατυχημάτων και των θυμάτων στην άσφαλτο· σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να αξιολογήσει δικογραφίες καλύτερα από δικηγόρους μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα. Ο δρόμος προς την εργασιακή ημέρα των τεσσάρων ωρών δεν απέχει πολύ. Η επίτευξη της οικονομίας μηδενικού άνθρακα έως το 2060 είναι απολύτως εφικτή.

Αυτές είναι μερικές μόνο από τις δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά μας. Ο καπιταλισμός μετασχηματίζεται σε «ταλεντο-κρατία», καθώς η σημασία του κεφαλαίου μειώνεται και η αξία του ανθρώπινου δυναμικού – του ταλέντου– αυξάνεται.

Τι μας σταματάει από το να αξιοποιήσουμε όλες αυτές τις δυνατότητες;

Ας αφήσουμε τη χώρα μας στην άκρη, καθώς εμείς ακόμη συζητάμε για τα αυτονόητα.

Πρώτο εμπόδιο είναι η αργή ταχύτητα αλλαγής του κανονιστικού πλαισίου. Στο πρόσφατο συνέδριο του ALDE στη Μαδρίτη, υψηλόβαθμο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μάς επεσήμανε κάποια από τα προβλήματα που προκαλεί ο επιταχυνόμενος κύκλος της τεχνολογίας. Το αποτέλεσμα είναι ότι μέχρι οι νεοφυείς (startup) επιχειρήσεις να προλάβουν να βγάλουν κέρδος, προκύπτει μία νέα τεχνολογία που τις ξεπερνά και που καθιστά το κανονιστικό πλαίσιο παρωχημένο.

Δεύτερο κρίσιμο ζήτημα είναι η ανασφάλεια που δημιουργείται στον πολύ κόσμο. Παραπληροφόρηση, επαναστατικές αλλαγές, αργή αντιμετώπιση των προβλημάτων που αναπόφευκτα δημιουργούνται, ηθικά και άλλα ζητήματα που δεν έχουν ακόμη ούτε καν θεωρητική αντιμετώπιση, η έμφυτη αντίσταση στις αλλαγές – όλα τα παραπάνω εντείνουν τον προβληματισμό του κόσμου και οδηγούν τις πολιτικές επιλογές στα άκρα.

Οφείλουμε να διευκολύνουμε την ανάπτυξη της τεχνολογίας ώστε η ζωή των πολιτών να γίνει ασφαλέστερη, πιο ευημερούσα και μεγαλύτερης διάρκειας, διαψεύδοντας ψευδείς ειδήσεις και επιχειρηματολογώντας κατά αντιρρήσεων που πηγάζουν από το ένστικτο αλλά όχι τη λογική. Και δεν πρέπει να αφήνουμε όσους επηρεάζονται από τις αλλαγές απροστάτευτους.

Αυτό άλλωστε είναι το νόημα της πολιτικής στον 21ο αιώνα.

* Ο κ. Χάρης Θεοχάρης είναι ανεξάρτητος βουλευτής.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή