Μπήκαμε σε μια προεκλογική περίοδο ντυμένη όπως παλιά. Μεγάλα λόγια, παροχές, ξανά μανά μεγάλα λόγια και δώσ’ του πάλι παροχές, συν το μάγκικο ύφος του πρωθυπουργού: «Και τις συντάξεις διασώζουμε και την ανεργία μειώνουμε και τις αδικίες αποκαθιστούμε. Και τα αναδρομικά δώσαμε. Oχι μόνο στους ένστολους, αλλά και σε όλους όσους υπέστησαν αδικίες. Και τις ασφαλιστικές εισφορές μειώνουμε. Και το κοινωνικό μέρισμα θα το ξαναδώσουμε εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη να δώσουμε, στους συμπολίτες μας που έχουν χαμηλά εισοδήματα» (Βουλή 22.11.2018). Αλληλούια…
Η οικονομία όμως αγκομαχά και μαζί τα έσοδα του κράτους που ταΐζουν τη φενάκη των κυβερνητικών στελεχών ότι «βγήκαμε από τα μνημόνια κι όλα καλά, όπως παλιά». Μισό εκατομμύριο νέοι οφειλέτες του Δημοσίου προστέθηκαν τον Σεπτέμβριο ανεβάζοντας στα 4 εκατ. τα ΑΦΜ που συστηματικά δεν πληρώνουν φόρους. Επιπλέον, «σύμφωνα με την τελευταία τριμηνιαία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, τον Σεπτέμβριο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές εκτοξεύθηκαν στα 34,35 δισ. ευρώ, από 33,8 δισ. ευρώ που ήταν τρεις μήνες νωρίτερα, τον Ιούλιο του 2018» (Καθημερινή 30.11.2018).
Η χώρα «βγήκε από τα μνημόνια» μόνο στο σκέλος της χρηματοδότησης από τους εταίρους. Οι δεσμεύσεις φυσικά παραμένουν, αλλά το πρόβλημα δεν είναι αυτό. Είναι πως η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές για επαναχρηματοδότηση του χρέους της. Το μαξιλάρι που δημιουργήθηκε με χίλια βάσανα –κι ακόμη περισσότερους φόρους– εξανεμίζεται. Φτάνει-δεν φτάνει μέχρι το 2019. Στο τέλος του επόμενου έτους, «θα απομείνουν περί τα 8,5 δισ. μόνο. Αυτά δεν επαρκούν ούτε για το 2020 – οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας ανέρχονται σε 15 δισ. ευρώ» (Κ. Καλλίτσης, Καθημερινή 25.11.2018).
Να θυμηθούμε ότι η Ελλάδα μπήκε σε πρόγραμμα διότι τον Μάιο του 2010 έληγαν κάποια ομόλογα που δεν μπορούσε να αποπληρώσει. Και το μνημόνιο ήταν μια μορφή ήπιας χρεοκοπίας. Υπήρχε η χειρότερη, η άτακτη, την οποία ευτυχώς γλιτώσαμε, αλλά τίποτε δεν είναι σίγουρο τα επόμενα χρόνια. Οι αρρυθμίες στην παγκόσμια οικονομία είναι μεγάλες και επηρεάζουν άμεσα την Ελλάδα· παράδειγμα: βήχει η Ιταλία και γίνεται απαγορευτικός ο δανεισμός στην Ελλάδα. Το χειρότερο είναι ότι αλλάζουν δραματικά οι πολιτικές συνθήκες. Η άνοδος της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη δεν είναι κακό μαντάτο μόνο για τη δημοκρατία, είναι και για την κοινοτική αλληλεγγύη. Μην ξεχνάμε ότι αυτοί που κερδίζουν ήταν όσοι αντιτάχθηκαν σε κάθε πακέτο διάσωσης της Ελλάδας. Την επόμενη φορά, ούτε σε μνημόνιο θα μπορούμε να ελπίζουμε. Θα καταλάβουμε βέβαια τι γλιτώσαμε το 2010, αλλά το μάθημα θα είναι ακόμη πιο ακριβό.