Πατρίκ Κομουά στην «Κ»: Ελλάδα – Γαλλία, κοινό πεπρωμένο

Πατρίκ Κομουά στην «Κ»: Ελλάδα – Γαλλία, κοινό πεπρωμένο

7' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ηρθε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 1992. «Μάθαινα αρχαία ελληνικά τότε. Ηταν Ιανουάριος, όμορφη εποχή για να επισκεφθεί κανείς το Σούνιο, αλλά τίποτα δεν με είχε προετοιμάσει για το ελληνικό καλοκαίρι, στο επόμενο ταξίδι μου». Μου μιλάει για τις φετινές διακοπές του στην Τήνο, τη Λέσβο και τη Ζάκυνθο, για το πώς «κάθε νησί είχε τη δική του αύρα και ζεστασιά κι ένα εντελώς διαφορετικό φως». Κάθε τόσο χρησιμοποιεί κάποιες ελληνικές λέξεις, προσπαθώντας να βρει την κατάλληλη. «Μαθαίνω τη γλώσσα σας αλλά, δεν θα το κρύψω, δυσκολεύομαι πολύ. Οπότε ελληνική λογοτεχνία διαβάζω ακόμα από μετάφραση. Ολοκλήρωσα τις “Ακυβέρνητες Πολιτείες” του Στρατή Τσίρκα –εκπληκτική τριλογία– και μόλις ξεκίνησα το “Τρίτο Στεφάνι” του Κώστα Ταχτσή. Είναι συναρπαστικό το σύμπαν που περιγράφει και μοναδικός ο τρόπος που κατανοεί και αποτυπώνει τη γυναικεία ψυχοσύνθεση», λέει ο Πατρίκ Κομουά, διευθυντής, εδώ και μερικούς μήνες, του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος. «Η γλωσσομάθεια είναι δύναμη και οι Ελληνες τη διαθέτετε σε μεγάλο ποσοστό. Ο κόσμος των ανθρώπων που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν σε άλλες γλώσσες είναι μικρός και κλειστός».
 

Πατρίκ Κομουά στην «Κ»: Ελλάδα – Γαλλία, κοινό πεπρωμένο-1
Εικονογράφηση: ΤΙΤΙΝΑ ΧΑΛΜΑΤΖΗ

– Σχεδόν ένα χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων σας είναι γλυκιά ή πικρή η γεύση του απολογισμού; Το «πικρό» έχει να κάνει με τις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας…

– Ο απολογισμός δεν είναι πικρός. Mε εντυπωσίασε το πώς η Ελλάδα αντιμετώπισε την πανδημία, γεγονός που λειτούργησε ευνοϊκά και στην προσαρμογή του Γαλλικού Ινστιτούτου στα νέα δεδομένα. Και είμαι περήφανος για τον τρόπο με τον οποίο η ομάδα του Ινστιτούτου κατάφερε να τα διαχειριστεί. Σε μικρό χρονικό διάστημα, τα μαθήματα ξεκίνησαν να παραδίδονται διαδικτυακά χάρη στους καθηγητές μας. Προτείναμε αναγνώσεις, κινηματογράφο, ζωντανά θεάματα. Οι εξετάσεις γαλλικών διεξήχθησαν παντού στην Ελλάδα τον Ιούνιο, χωρίς πρόβλημα. Μας λείπει φυσικά η παρουσία του κοινού στο Ινστιτούτο. Ανυπομονούμε να ξαναδούμε τους μαθητές, τους γαλλόφιλους θεατές, τους αναγνώστες της βιβλιοθήκης, όλους όσους ενδιαφέρουν οι εκδηλώσεις μας. Θέλω να τονίσω ότι παρακολουθούμε στενά τις οικονομικές συνέπειες αυτής της υγειονομικής κρίσης, ιδιαίτερα στον χώρο του πολιτισμού, στους καλλιτέχνες. Είμαστε και οφείλουμε να παραμείνουμε στο πλευρό τους.
 
– Εχετε πει ότι η Αθήνα ήταν η πρώτη σας επιλογή. Γιατί;

– Οταν αναλογιζόμουν το μέρος όπου επιθυμούσα να συνεχίσω την καριέρα μου στην πολιτιστική διπλωματία, η Αθήνα ήταν η αυτονόητη επιλογή. Πρώτα γιατί η Ελλάδα είναι μια συναρπαστική χώρα – η αρχαία Ελλάδα, φυσικά, αλλά εξίσου και η σύγχρονη, που στάθηκε όρθια σ’ αυτή την κρίση, η οποία στηρίζεται σε μια σπουδαία γλώσσα, σε ιδέες, σε ζωντανό πολιτισμό, μια χώρα αδελφή της Γαλλίας. Γνώριζα επίσης ότι η ποιότητα της δουλειάς που γίνεται στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδας και η θέση του στο ελληνικό πολιτιστικό τοπίο θα αποτελούσαν για τη θητεία μου μια πρόκληση: οφείλουμε να συνεχίσουμε να καινοτομούμε και να στεκόμαστε στο ύψος της ιστορίας μας.
 
– Τι σημαίνει για εσάς εξωστρέφεια ενός πολιτιστικού οργανισμού;

– Οφείλει να είναι ο κύριος λόγος της ύπαρξής του: ένας πολιτιστικός οργανισμός που κλείνεται στον εαυτό του, στις συνήθειές του, σε ό,τι ήδη γνωρίζει και κάνει, στο τέλος θα πεθάνει. Το σλόγκαν μας είναι: «Ας κάνουμε τη διαφορά». Σημαίνει πως στην πολύ πλούσια πολιτιστική προσφορά που υπάρχει στην Αθήνα –και στην Ελλάδα, γενικότερα– επιθυμούμε να συνεχίσουμε να συμβάλλουμε με συζητήσεις, ταινίες, καλλιτεχνικές περφόρμανς ή λογοτεχνικές συναντήσεις που δεν προσφέρονται από άλλους. Από την ερωτική λογοτεχνία ώς τις startups της οικολογικής μετάβασης, στοχεύουμε στο να πιάσουμε τον σφυγμό του κόσμου, να μοιραστούμε τον ενθουσιασμό μας και να πυροδοτήσουμε τον στοχασμό. Υπάρχει και μια δεύτερη διάσταση σ’ αυτό το άνοιγμα: πέρα από το κτίριο της οδού Σίνα, επιθυμούμε να συνεχίσουμε να είμαστε παρόντες σε όλη την Ελλάδα. Τέλος, θέλουμε να είμαστε πάντα μια πόρτα ανοιχτή προς τη Γαλλία και προς την Ευρώπη.
 
– Ποιες είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις από την ελληνική πρωτεύουσα; Πώς είναι η ζωή σας εδώ;

– Η αφθονία και η ποιότητα των θεαμάτων με έχουν εντυπωσιάσει· λέγεται ότι η Αθήνα έχει τόσα θέατρα όσα το Λονδίνο! Υπάρχει επίσης μια δυναμική και πρωτότυπη σκηνή παραστατικών τεχνών, που ακολουθεί κατά πόδας τις προκλήσεις της εποχής μας, όπως για παράδειγμα την κρίση της κλιματικής αλλαγής και των κοινωνικών διακρίσεων. Είναι προνόμιο να παρακολουθώ μια τέτοια κινητικότητα και να συμμετέχω σ’ αυτήν. Στην καθημερινότητά μου, αισθάνομαι τυχερός γιατί ζω στο Θησείο και δουλεύω στη Σίνα και μπορώ να περπατάω από το ένα μέρος στο άλλο. Η γειτονιά μου, κάτω από την Ακρόπολη, είναι ζωντανή, με μια πραγματική κοινωνική ποικιλομορφία και πανέμορφη με τα νεοκλασικά της σπίτια. Και συνεχίζω να μαθαίνω τον ρυθμό της Αθήνας, μ’ αυτό το ελληνικό μυστήριο: πώς καταφέρνει κανείς να ζει δύο μέρες μέσα σε μία μέρα; Δουλειά το πρωί και ατέλειωτες νύχτες με βόλτες και συζητήσεις.
 
– Το ταμπεραμέντο των Ελλήνων μοιάζει με εκείνο των Γάλλων;

– Υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ Ελλήνων και Γάλλων, σε ό,τι αφορά το τι θεωρούμε ουσιαστικό στη ζωή μας. Επίσης, ακόμη και σε καταστάσεις στις οποίες έχουμε την τάση να λέμε «αυτό το πρόβλημα είναι τυπικά ελληνικό», όπως για παράδειγμα η γραφειοκρατία, συνειδητοποιώ ότι το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και η Γαλλία.

Δημοκρατία και φιλοξενία, τα «δώρα» της χώρας σας στον κόσμο

– Τι πιστεύετε ότι έχει κληροδοτήσει η (αρχαία αλλά όχι μόνο) Ελλάδα στον σύγχρονο κόσμο;

– Το ιδεώδες της Δημοκρατίας. Φυσικά αυτό μας το κληροδότησε η Αρχαία Ελλάδα, της οποίας η φιλοσοφία έθρεψε πνευματικά την εποχή του Διαφωτισμού και τη Γαλλική Επανάσταση, που με τη σειρά της ενέπνευσε τους πρωτεργάτες της Ελληνικής Επανάστασης. Η Ελληνική Επανάσταση, στη συνέχεια, ενέπνευσε τον υπόλοιπο κόσμο, μεταδίδοντας τα ιδεώδη της μέσα από τον φιλελληνισμό. Αυτή η δημοκρατική φλόγα συνέχισε να καίει –στο σθένος των Ελλήνων κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην αντίστασή τους στα χρόνια της δικτατορίας– και θα συνεχίσει στο μέλλον.

Το άλλο μεγάλο δώρο της Ελλάδας στον κόσμο είναι το ιδεώδες της φιλοξενίας. Οταν ο Ομηρος αναφέρεται στους Φαίακες που υποδέχονται τον ναυαγό Οδυσσέα, όταν ο Αισχύλος συμπονά τους νικημένους στους «Πέρσες», εννοούν ότι οφείλουμε να αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας σε κάθε ανθρώπινο ον, διδάσκουν την ενσυναίσθηση. Υπάρχει ένα νήμα που τους συνδέει με τον Σαρτρ, ο οποίος λέει ότι «ένας ακέραιος άνθρωπος καμωμένος απ’ όλους τους ανθρώπους, αξίζει όσο όλοι και είναι ίσος με τον οποιονδήποτε». Και δεν μπορώ να μην αναφέρω τη γενναιοδωρία και την ανθρωπιά των Ελλήνων απέναντι στους μετανάστες από το 2015 και μετά, εν μέσω κρίσης.
 
– Ποιοι είναι κατά τη γνώμη σας οι πιο ισχυροί δεσμοί ανάμεσα στους δύο λαούς;

– Κατ’ αρχάς οι ανθρώπινοι δεσμοί: Ελληνες και Γάλλοι, ερωτευμένοι ο ένας με τη χώρα του άλλου, φοιτητές, μετανάστες και φυσικά όλοι όσοι έχουν κομμάτια και από τις δύο κουλτούρες, όσοι δηλαδή έχουν διπλή υπηκοότητα. Ενας από τους πιο αξιόλογους σύγχρονους τραγουδιστές στη Γαλλία, ο Johan Papaconstantino, κατάγεται από τη Μασσαλία και η μουσική του εμπλουτίζεται από τις ελληνικές του ρίζες, από το ρεμπέτικο και το λαϊκό ρεπερτόριο. Σας μίλησα ήδη για τους πολιτιστικούς δεσμούς μας που είναι αναρίθμητοι. Υπάρχει μια πνευματική εξοικείωση και από τις δύο πλευρές, μια πνευματική φιλία. Οι Ελληνες διαβάζουν πολύ Γάλλους συγγραφείς και αντίστοιχα. Οι δύο γλώσσες βρίσκονται σε συνεχή διάλογο. Εκανα μια μικρή έρευνα για τις μεταφράσεις ελληνικών μυθιστορημάτων στα αγγλικά, μια και ο σύντροφός μου είναι Βρετανός. Συχνά δεν υπάρχει αγγλική μετάφραση ενός ελληνικού βιβλίου και εντούτοις υπάρχει ήδη στα γαλλικά! Ενας τρίτος προφανής και θεμελιώδης δεσμός είναι η Μεσόγειος. Εχουμε κοινό πεπρωμένο. Πέρα από τις εντάσεις που υπάρχουν αυτήν την εποχή εξαιτίας της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, πέρα από την παραδειγματική αλληλεγγύη μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, η Μεσόγειος είναι πάντα ο χώρος που μας ενώνει, μια κοινή τύχη. Η προστασία της αποτελεί σημαντική οικολογική πρόκληση και για τους δύο λαούς.

Η Αθήνα των εκπλήξεων

– Οι αγαπημένες σας αθηναϊκές βόλτες;

– Περπάτησα πολύ στην περιοχή γύρω από τη γειτονιά μου, κατά τη διάρκεια της καραντίνας (κωδικός μετακίνησης 6). Μου αρέσουν ιδιαίτερα ο λόφος του Φιλοπάππου και η Αρχαία Αγορά. Η Αθήνα είναι μια πραγματική μητρόπολη, που ποτέ δεν μπορείς να την καταλάβεις απόλυτα και ολοκληρωτικά, που σε εκπλήσσει πάντα.
 
– Πώς θα περιγράφατε την Ελλάδα σε κάποιον που δεν την έχει επισκεφθεί ποτέ;

– Οταν μιλούσε για το ταξίδι του στην Ελλάδα, ο Raymond Queneau έλεγε: «Δεν περίμενα τίποτα, επέστρεψα ένας άλλος». Είναι μια χώρα με απίστευτη ποικιλία, όπου οι άνθρωποι είναι δεμένοι με το ευ ζην, τη χαρά να βρίσκονται σε παρέες, την απόλυτη φιλία.

Η συνάντηση

Γευματίσαμε στον δροσερό κήπο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθήνας, στην οδό Σίνα. Αποδεικνύοντας την αγάπη του για την παραδοσιακή ελληνική κουζίνα («Λατρεύω τον κρητικό ντάκο και τα γεμιστά»), ο Πατρίκ Κομουά επέλεξε από το μενού ημέρας φακές με φρέσκια ντομάτα (και με μια γαλλική νότα: κρουτόν). Εγώ προτίμησα μπιφτέκια γεμιστά με μανιτάρια και μοτσαρέλα, σερβιρισμένα με σαλάτα (ρόκα, κόκκινο λάχανο και ντοματίνια).

Οι σταθμοί του

1977
Γεννιέται στο Παρίσι.

1999
Πτυχίο στα Οικονομικά, Σχολή Ανωτάτων Εμπορικών Σπουδών του Παρισιού (HEC).

2000
Αποφοιτά από το Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού (Sciences Po Paris).

2003
Διορίζεται στη Διεύθυνση Οικονομικών του υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας.

2006
Εργάζεται για μία τριετία στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Ολλανδία.

2012
Αποφοιτά από την Εθνική Σχολή Διοίκησης (ENA).

2013
Εργάζεται για μία τριετία στη Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας και Πολιτιστικών Βιομηχανιών του γαλλικού υπουργείου Πολιτισμού.

2016
Υπηρεσία εκπαιδευτικής συνεργασίας του υπουργείου Εξωτερικών.

2019
Σύμβουλος Συνεργασίας και Μορφωτικής Δράσης της γαλλικής πρεσβείας και διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλά

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή