Ο σημερινός συνδαιτυμόνας της «Κ» έχει μια απροσδόκητη διαδρομή, αλλά και μια οικογενειακή βιογραφία στην οποία αποτυπώνονται όψεις της ιστορίας της νοτιοανατολικής Μεσογείου τα τελευταία 100 χρόνια. Το επώνυμό του είναι λιβανέζικο. Γεννήθηκε στο Κάιρο το 1960. Είναι οικονομολόγος και ανέλαβε επικεφαλής του ιδιαίτερου γραφείου του Γκόρντον Μπράουν όταν έγινε υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας το 1997, στην κυβέρνηση Μπλερ. Εχει ζήσει αρκετό καιρό στη Νέα Σμύρνη, όπου διαθέτει σπίτι, και είναι οπαδός του Πανιωνίου. Μιλάει άπταιστα ελληνικά και από το 2019 είναι διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ιρλανδίας. Ο Γκάμπριελ Μαχλούφ, άρτι αφιχθείς στην Αθήνα, φίλος του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, καταφθάνει στο ραντεβού μας, σε ένα εξωτερικό τραπέζι του Αthénée, επί του πεζόδρομου της Βουκουρεστίου, ένα πρωί Παρασκευής.
Χαμογελάει και παραγγέλνει φραπέ. Η σερβιτόρος μας ενημερώνει ευγενικά ότι στο Athénée δεν σερβίρουν φραπέ. Ο κεντρικός τραπεζίτης της Ιρλανδίας συμβιβάζεται με έναν διπλό ελληνικό και αρχίζει να μου διηγείται την οικογενειακή του ιστορία. «Ο προπάππους μου από την πλευρά του πατέρα μου έφυγε από τον Λίβανο και πήγε στην Κύπρο. Η οικογένειά του πήρε τη βρετανική υπηκοότητα. Δεκαετίες μετά, ο εγγονός του, ο πατέρας μου, πήγε στην Αίγυπτο και εργάστηκε στη βρετανική πρεσβεία. Από την άλλη πλευρά, ο πατέρας της μητέρας μου ήταν Αρμένης. Στις αρχές του 20ού αιώνα ζούσε στην Πόλη. Η οικογένειά του ζούσε στην Ανατολία. Το 1915 σκοτώθηκαν όλοι. Οι Τούρκοι τον έστειλαν στη Σμύρνη και εκεί γνώρισε τη γιαγιά μου, που ήταν Ελληνίδα. Παντρεύτηκαν το 1920. Με την Καταστροφή του 1922 έφυγαν και ήρθαν στην Αθήνα. Εδώ στην Αθήνα γεννήθηκε η μητέρα μου. Το 1933 έχτισαν ένα σπίτι στη Νέα Σμύρνη που το έχουμε ακόμα. Το 1939 ο παππούς μου βρήκε δουλειά στην Αίγυπτο. Το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου η γιαγιά μου πήρε τη μητέρα μου και πήγαν στο Κάιρο για να τον συναντήσουν. Ομως, ξέσπασε ο πόλεμος και έμειναν εκεί 20 χρόνια. Η μητέρα μου βρήκε δουλειά στη βρετανική πρεσβεία και εκεί γνώρισε τον πατέρα μου. Οταν ο παππούς μου πέθανε, η γιαγιά μου γύρισε στην Αθήνα. Εζησε έως τα 105.
»Λίγο καιρό αφότου γεννήθηκα εγώ στο Κάιρο το 1960, ο πατέρας μου άρχισε να εργάζεται για τα Ηνωμένα Εθνη και κάθε χρόνο μετακινούμασταν σε άλλη χώρα. Εχω έναν μικρότερο αδελφό, ο οποίος γεννήθηκε στο Κογκό. Οταν ήμουν 11 ετών ζούσαμε στη Σαμόα, στον Ειρηνικό Ωκεανό. Τότε οι γονείς μου αποφάσισαν ότι θα έπρεπε να πάω κάπου σχολείο σταθερά, να μην αλλάζω συνέχεια. Ετσι με έστειλαν εσωτερικό σε boarding school στο Μπαθ της Αγγλίας και αργότερα σπούδασα οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Εξετερ».
Ο κ. Μαχλούφ εργάστηκε στην αγγλική δημόσια διοίκηση –και συγκεκριμένα σε διάφορες υψηλόβαθμες θέσεις στις φορολογικές υπηρεσίες– για μια 20ετία. Το 1997 και για ένα χρόνο ανέλαβε επικεφαλής γραμματέας του γραφείου του υπουργού Οικονομικών Γκόρντον Μπράουν. Για πολλά χρόνια επισκεπτόταν τη μητέρα του στην Αθήνα, ακόμα και για ένα Σαββατοκύριακο. Η μητέρα του έφυγε από τη ζωή πριν από τέσσερις μήνες, τον Μάρτιο του 2021, σε ηλικία 97 ετών.
Οταν επιβλήθηκε το πρώτο lockdown σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, τον Μάρτιο του 2020, ο κ. Μαχλούφ ήλθε στην Αθήνα για να είναι κοντά στη μητέρα του και έμεινε μερικούς μήνες. Χάρη στην τεχνολογία μπορούσε να ζει στην Αθήνα και να βρίσκεται ταυτόχρονα στο Δουβλίνο, στο γραφείο του. Ανέλαβε διοικητής της Τράπεζας της Ιρλανδίας μόλις τον Σεπτέμβριο του 2019, έπειτα από σχεδόν 9 χρόνια που πέρασε ως γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών της Νέας Ζηλανδίας. «Επειτα από 9 χρόνια η γυναίκα μου ήθελε να επιστρέψει στην Ευρώπη και γυρίσαμε», λέει. Εχουν ένα γιο που ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.
«Μπορείτε να επιτύχετε πολλά»
Ο κ. Μαχλούφ έχει παρακολουθήσει την ελληνική κρίση χρέους από τη Νέα Ζηλανδία. Ανησύχησε μήπως η Ελλάδα τεθεί εκτός Ευρωζώνης; «Παρακολουθούσα τα πάντα από το Ουέλιγκτον. Δεν ανησυχούσα τόσο ότι θα είχαμε Grexit, αλλά είχα αγωνία για τις εξελίξεις και πώς τελικά θα μπορούσε να εκτονωθεί η κρίση». Σήμερα θεωρεί ότι όλα αυτά βρίσκονται στο παρελθόν. «Η Ελλάδα έχει μεγάλες δυνατότητες. Πρέπει να οργανώσει τις προτεραιότητές της και να συνεχίσει να προωθεί μεταρρυθμίσεις. Αυτό απαιτεί αφοσίωση στους στόχους και στιβαρή πολιτική ηγεσία. Αλλά είναι γεγονός ότι η χώρα είναι γεμάτη ταλαντούχους ανθρώπους. Μπορείτε να επιτύχετε πολλά».
Η Ελλάδα παρέμεινε στην Ευρωζώνη, αλλά η Βρετανία αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Τι γνώμη έχει γι’ αυτή την εξέλιξη; Ο κ. Μαχλούφ πιστεύει ότι θα ήταν καλύτερο για όλη την Ευρώπη αν η Βρετανία ήταν μέλος όχι μόνο της Ε.Ε., αλλά και της Ευρωζώνης. Αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι ήταν πολύ δύσκολο για τους Βρετανούς να εγκαταλείψουν τη στερλίνα. Οσον αφορά το Brexit, απαντά στοχαστικά αναλογιζόμενος τον ιστορικό χρόνο. Μου λέει ότι ο θεσμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να ερμηνευθεί ως μια επιτυχημένη «ειρηνευτική αποστολή». Εξασφαλίζει μια από τις μεγαλύτερες περιόδους ειρήνης στην ευρωπαϊκή ιστορία και ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο η οποιαδήποτε αποδυνάμωση της Ε.Ε. δεν δύναται να πει κανείς ότι μπορεί να έχει θετική διάσταση σε βάθος χρόνου.
Να αποφασίζουμε σήμερα έχοντας το μυαλό μας 30 χρόνια στο μέλλον
«Τώρα είμαστε τρεις κεντρικοί τραπεζίτες-μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που μιλάμε ελληνικά», μου λέει ο κ. Μαχλούφ και εννοεί τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου Κωνσταντίνο Ηροδότου και τον εαυτό του. «Προχθές στη Φρανκφούρτη, ο κεντρικός τραπεζίτης της Ιταλίας (Ινιάτσιο Βίσκο) μας άκουσε να μιλάμε στα ελληνικά. Πλησίασε κοντά και μας είπε: “Κι εγώ έμαθα στο σχολείο αρχαία ελληνικά”». Το 2019 ο Γκάμπριελ Μαχλούφ χαρακτηρίστηκε από τον βρετανικό Τύπο ως ο μοναδικός Βρετανός που συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, στο «ιερατείο του ευρώ». Πώς αισθάνεται από το γεγονός ότι φέρει τόσο διαφορετικές αναφορές και ιδιότητες; «Για εμένα αυτό είναι κάτι φυσιολογικό», απαντά. Σίγουρα είναι φυσιολογικό για τον ίδιο να κατανοεί τα επιχειρήματα και να αμβλύνει τις διαφορές ανάμεσα σε ανθρώπους που έχουν διαφορετικές μονοσήμαντες εθνικές και γλωσσικές αναφορές.
Ο κ. Μαχλούφ έχει μια οικονομική φιλοσοφία που τον έκανε να ξεχωρίσει. Τονίζει τη σημασία της υπομονής για την επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων. «Η αποστολή ενός υπουργείου Οικονομικών είναι να βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών», λέει και εξηγεί ότι όλες οι αποφάσεις πρέπει να σχεδιάζονται μέσα σε ένα διαγενεακό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη την κλιματική αλλαγή και τις δημογραφικές μεταβολές. Πιστεύει ότι τα αφηγήματα κινούν τον κόσμο και αναφέρει το βιβλίο του νομπελίστα οικονομολόγου Ρόμπερτ Σίλερ «Narrative Economics» (2019). «Ο Σίλερ υποστηρίζει ότι τα ισχυρά αφηγήματα μπορεί να έχουν οικονομικό αποτέλεσμα. Για εμένα η πρόκληση είναι πώς να δημιουργήσεις αφηγήματα που να εμπνέουν την υπομονή στην εφαρμογή μακροπρόθεσμων πολιτικών».
Το αφήγημα του κ. Μαχλούφ είναι ότι η βιωσιμότητα του χρέους εξαρτάται από τη δημιουργία μιας οικονομίας με βιώσιμη παραγωγικότητα. Σε συνθήκες προοδευτικής κλιματικής αλλαγής, αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν ο σημερινός δανεισμός κατευθύνεται σε επενδύσεις για τη διαμόρφωση μιας οικονομίας με μηδενική καθαρή αύξηση ρύπων. Το μοντέλο αυτό, σε συνδυασμό με την ιλιγγιώδη πρόοδο του ψηφιακού μετασχηματισμού, μπορεί να οδηγήσει σε μια οικονομία πολύ πιο δυναμική από τη σημερινή, η οποία θα έχει θέσει υπό έλεγχο το δημόσιο χρέος, θα έχει εξασφαλίσει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και τη σταθερότητα τιμών και, κυρίως, θα έχει επιτύχει τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
Αυτό το αφήγημα ανέπτυξε στη Νέα Ζηλανδία. Η κυβέρνηση της Τζασίντα Αρντερν, που εκλέχθηκε το 2019, υιοθέτησε τις απόψεις αυτές σε τέτοιο βαθμό ώστε παρουσίασε τον πρώτο «προϋπολογισμό της ευημερίας» (Well Being Budget). Κατά τον κ. Μαχλούφ, το «κλειδί» για την ευημερία, με δυο λόγια, είναι να αποφασίζουμε σήμερα έχοντας το μυαλό μας 30 χρόνια στο μέλλον.
Σαντορίνη, Ιθάκη και Ισθμια
Είπαμε πολλά. Πιστεύει ότι τα κρυπτονομίσματα είναι ο καλύτερος τρόπος για να χάνονται χρήματα. Δεν ανησυχεί για τον κορωνοϊό. Εχει εμβολιαστεί και φοράει μάσκα παντού. Και η ευρωπαϊκή οικονομία ανακάμπτει, έστω και αν η πανδημία δεν έχει τελειώσει. Εχει ταξιδέψει παντού στην Ελλάδα. Ξεχωρίζει τη Σαντορίνη, που επισκέπτεται συχνά («αλλά όχι τον Αύγουστο»). Αγαπάει πολύ την Ιθάκη. «Οταν ήμουν 20άρης πήγαινα στην Ιθάκη κάθε καλοκαίρι». Και έχει ως «βάση» ένα εξοχικό στα Ισθμια, από όπου εξορμούν με τη σύζυγό του σε όλη την Πελοπόννησο.
Η συνάντηση
Το Athénée (πρώην Zonar’s) επί της οδού Βουκουρεστίου θεωρείται καφεστιατόριο και μπαρ high-end ευρωπαϊκού επιπέδου, και όχι αδίκως αφού η ποιότητα που προσφέρει είναι κορυφαία και η συμπεριφορά των ανθρώπων του, άριστη. Δεν θα μπορούσαμε να πάμε κάπου καλύτερα. Προτιμήσαμε ένα τραπέζι στον υπερυψωμένο εξωτερικό χώρο επάνω στον σκιερό πεζόδρομο.
Ο κ. Μαχλούφ, σε πλήρη ελληνική διάθεση, ζήτησε ένα φραπέ, αλλά το Athénée δεν σερβίρει το εθνικό ρόφημα, με το οποίο έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές Ελλήνων. Ενας παραδοσιακός διπλός ελληνικός ήρθε στη θέση του φραπέ. Εγώ ζήτησα έναν εσπρέσο φρέντο. Συνοδεύσαμε τους καφέδες με δύο λαχταριστά κρουασάν βουτύρου. Η συζήτηση «απογειώθηκε» χάρη σε δύο «Σικάγο», το εμβληματικό παγωτό του καταστήματος ήδη από τη δεκαετία του ’50, που μας τράταρε ο μετρ Στέλιος Σπινθουράκης. Λογαριασμός: 26 ευρώ.
