Επενδύσεις συμβατές με τον στόχο της Ε.Ε. για μηδενισμό των εκπομπών ρύπων έως το 2050 θα χρηματοδοτεί η ΕΤΕπ, όπως ξεκαθαρίζει ο αντιπρόεδρός της Αντριου Μακ Ντάουελ στη συνέντευξή του στην «Κ». Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, το φυσικό αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο και θα έχει θέση στο ενεργειακό μείγμα και μερίδιο από τη χρηματοδότηση της τράπεζας μόνον εφόσον αξιοποιείται στο πλαίσιο σύγχρονων μεθόδων που θα μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ο κ. Μακ Ντάουελ υπεραμύνεται του φιλόδοξου σχεδίου που ανακοίνωσε η Ε.Ε. για την πλήρη απανθρακοποίησή της, υποστηρίζοντας ότι είναι προς όφελος όχι μόνον της βελτίωσης των συνθηκών ζωής για τους Ευρωπαίους πολίτες, αλλά και της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας, που θα πρέπει να επενδύσει στις δικές δυνάμεις της. Τέλος, τονίζει πως η ΕΤΕπ θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις στη Δυτική Μακεδονία για να απορροφηθούν οι επιπτώσεις από την απολιγνιτοποίηση.
– Η ΕΤΕπ αποφάσισε να διακόψει τη χρηματοδότηση έργων που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα από το 2021. Ποιος είναι ο στόχος αυτής της πολιτικής;
– Η πολιτική χρηματοδότησης της ΕΤΕπ είναι απόλυτα συνυφασμένη με την πολιτική της Ε.Ε. Κοιτάζοντας μπροστά την επόμενη δεκαετία, oι επενδύσεις στον τομέα του περιβάλλοντος θα είναι ο επιταχυντής των επενδύσεων. Tο μήνυμα είναι σαφές. Xωρίς να εγκαταλείπουμε ό,τι κάνουμε μέχρι σήμερα, θα πρέπει να προσαρμόσουμε την πολιτική μας ενισχύοντας τις πρωτοβουλίες σε σχέση με το περιβάλλον. Στη βάση αυτή, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΤΕπ πήρε δύο σημαντικές αποφάσεις. Η πρώτη είναι ότι οι μισές τουλάχιστον από τις δραστηριότητές μας από το 2025 και μετά θα έχουν επίκεντρο την κλιματική αλλαγή και την ικανοποίηση των αρχών του Παρισιού. Η δεύτερη είναι ότι το σύνολο των χρηματοδοτικών μας πόρων, συμπεριλαμβανομένου και του άλλου μισού, θα είναι ευθυγραμμισμένες με τις κατευθύνσεις του Παρισιού και δεν θα υποτιμούν τις αρχές που τέθηκαν στη συμφωνία. Το πρώτο λοιπόν που εξετάσαμε είναι εάν η ενεργειακή μας πολιτική είναι συνεπής με αυτούς τους στόχους και, ύστερα από επίπονη και εξαντλητική διαβούλευση, καταλήξαμε ότι η ΕΤΕπ δεν μπορεί να είναι η Τράπεζα του Περιβάλλοντος εάν συνεχίσει να χρηματοδοτεί έργα όπως στο φυσικό αέριο, που δεν οδηγούν στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
– Τι σημαίνει αυτή η πολιτική για τη βιομηχανία του φυσικού αερίου;
– Είναι αλήθεια ότι το φυσικό αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο. Είναι καθαρότερο από τον άνθρακα και μπορεί να βοηθήσει τις χώρες με ορίζοντα το 2030 να περάσουν από τη μια τεχνολογία στην άλλη με στόχο να μεταβούν στη νέα κατάσταση και στη μείωση των επιπτώσεων από τον λιγνίτη και τον άνθρακα. Από την άλλη όμως, κοιτώντας πέρα από το ορόσημο του 2030 και συγκεκριμένα τον στόχο που έχει θέσει η Ευρώπη για το 2050, δηλαδή να γίνει η ήπειρος με μηδενικές εκπομπές ρύπων, καταλαβαίνουμε ότι κάτω από κανένα σενάριο δεν μπορούμε να έχουμε εκπομπές από τον ενεργειακό τομέα από το 2040 και μετά. Με δεδομένο ότι η ΕΤΕπ είναι ο πιο μακροπρόθεσμος χρηματοδοτικός οργανισμός –κατά μέσον όρο επενδύουμε με ορίζοντα 20ετίας και τα έργα που χρηματοδοτούμε έχουν έναν κύκλο ζωής 25 ετών–, το ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε είναι πρώτον το κατά πόσον η πολιτική μας είναι συνεπής με τους στόχους της Ε.Ε. και δεύτερον κατά πόσον τα έργα αυτά είναι βιώσιμα έτσι ώστε να μπορέσουν να αποπληρωθούν. Και η απόφαση που πήραμε είναι ότι τόσο με βάση τα περιβαλλοντικά κριτήρια όσο και με βάση τα τραπεζικά κριτήρια δεν θα είχε νόημα να επενδύσουμε σε έργα για ορυκτά καύσιμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι το φυσικό αέριο δεν έχει κανένα ρόλο στο μείγμα της παραγόμενης ενέργειας. Αυτό που λέμε είναι ότι η βιομηχανία του φυσικού αερίου μπορεί να παίξει ρόλο στην πορεία προς την απανθρακοποίηση, αλλά υπάρχουν τρεις τρόποι για να γίνει αυτό: πρώτον να συνδυάσει την παραγωγή ενέργειας με τη θέρμανση, χρησιμοποιώντας νερό, που είναι μια πολύ σύγχρονη τεχνολογία.
Δεύτερον, να χρησιμοποιήσει καθαρό αέριο, αναμειγνύοντας το παραδοσιακό καύσιμο που εξάγει με συνθετικό υδρογόνο ή, τρίτον, να απαλλάξει το καύσιμο από τις εκπομπές CO2 χρησιμοποιώντας μεθόδους αποθήκευσης. Ολες αυτές οι τεχνολογίες έχουν υψηλότερο κόστος, αλλά είναι εφικτές. Σε κάθε περίπτωση δεχόμαστε ότι εμπορικά αποτελούν τις επόμενες προκλήσεις, στον βαθμό που πρόκειται για ακριβές μεθόδους, κάποιες από τις οποίες είναι λιγότερο ώριμες.
– Τι θα γίνει με τις επενδύσεις φυσικού αερίου που έχουν ήδη σχεδιαστεί;
– Αυτό που έχουμε πει είναι ότι θα ολοκληρώσουμε τις επενδύσεις για τις οποίες έχουμε δεσμευθεί έως το 2021. Επιπλέον θα συνδυάσουμε τα δικά μας χρηματοδοτικά εργαλεία με πόρους από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό κάτω από διάφορους μηχανισμούς, έτσι ώστε να συμβάλουμε για να ωριμάσουν αυτές οι τεχνολογίες και να γίνουν οι μέθοδοι αυτές εμπορικά ελκυστικές. Αναγνωρίζουμε ότι η διαδικασία αυτή θα πρέπει να γίνει τα επόμενα πέντε χρόνια και θα παράσχουμε στους επενδυτές κίνητρα για να στραφούν σε παρόμοιες τεχνολογίες. Σε κάθε περίπτωση, αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος στον οποίο θα πρέπει να στραφεί η βιομηχανία του φυσικού αερίου. Η ατζέντα έχει αλλάξει και η βιομηχανία πρέπει να επενδύσει προς αυτή την κατεύθυνση, συνδυάζοντας την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο με υδρογόνο, υιοθετώντας λύσεις καθαρής τεχνολογίας.
– Πρόκειται να αναθεωρηθούν οι επενδύσεις που περιλαμβάνονται στη λίστα των έργων που έχουν χαρακτηριστεί έργα κοινού ενδιαφέροντος (PCI);
– Αυτά τα έργα αποτελούν μέρος της πολιτικής μετάβασης και θα προχωρήσουν με την προϋπόθεση πάντα ότι πρόκειται για ώριμα έργα που θα αξιολογηθούν και θα εγκριθούν από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΤΕπ έως τα τέλη του 2021. Αλλά από το 2022 και μετά θα εγκρίνουμε μόνο έργα που ανταποκρίνονται στα νέα στάνταρ που έχουμε θέσει. Δεν θα τελειώνουμε τη συνεργασία μας με τους πελάτες μας. Αυτό που τους ζητάμε είναι να μας παρουσιάσουν νέα έργα, ακόμα και αν πρόκειται για έργα μεταφοράς όπως αυτό που υπογράψαμε με τη ΔΕΠΑ.
– Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αυτής της πολιτικής στους Ευρωπαίους πολίτες και στην οικονομία που βρίσκεται σε φάση επιβράδυνσης;
– Δεν έχουμε κανένα λόγο να πιστεύουμε και δεν έχουμε καμία ένδειξη ότι ο στόχος της απανθρακοποίησης και η στροφή που πραγματοποιούμε στην καθαρή ενέργεια στο τέλος της ημέρας θα μειώσουν το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών. Η καθαρή ενέργεια είναι σήμερα οικονομική. Στην πραγματικότητα είναι πιο οικονομική από τις παραδοσιακές μορφές ενέργειας. Ως οικονομολόγος μπορώ να προβλέψω με βεβαιότητα ότι θα χρειαστούμε πολλά κεφάλαια και έτσι το μερίδιο των επενδύσεων στην οικονομία θα αυξηθεί. Μπορούμε ίσως να υποθέσουμε ότι, σε ένα περιβάλλον σταθερής οικονομικής δραστηριότητας, το μερίδιο της κατανάλωσης μπορεί να μειωθεί κατά την περίοδο που αυτές οι επενδύσεις θα λαμβάνουν χώρα. Οι χώρες όμως που έχουν πάρει την απόφαση επανεκκίνησης της οικονομίας τους, επενδύοντας στην καθαρή τεχνολογία, θα έχουν υψηλές αποδόσεις στο μέλλον. Σε αυτή τη μετάβαση θα υπάρξουν θυσίες, αλλά, με βάση όλα τα μοντέλα, αυτές οι επενδύσεις θα αποδώσουν. Το γεγονός ότι υπάρχει αυξημένη ρευστότητα και πολύ χαμηλό κόστος για τη χρηματοδότηση αυτών των επενδύσεων θα έλεγα ότι ευνοεί αυτή τη μετάβαση.
Στήριξη Μακεδονίας για απολιγνιτοποίηση
– Πώς βλέπετε το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης που έχει ανακοινώσει η ελληνική κυβέρνηση και ποιο είναι το σχέδιο στήριξης των περιοχών που θα πληγούν;
– Το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης που ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα για την πολιτική στον τομέα της ενέργειας, αλλά και μια πρόκληση για τις κοινωνίες που θα εφαρμοστεί όπως η Μακεδονία. Εχει λοιπόν δύο διαστάσεις, η μία έχει να κάνει με το πώς θα υποστηρίξουμε την υποκατάσταση του λιγνίτη και τι θα αντικαταστήσει την ηλεκτροπαραγωγή στις περιοχές αυτές. Εμείς ενθαρρύνουμε την κυβέρνηση στην εγκατάσταση μονάδων συνδυασμένου κύκλου ιδιαίτερα στις περιοχές στη Βόρεια Ελλάδα. Θέλουμε επίσης να ενισχύσουμε την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές και να υποστηρίξουμε τις καθαρές μορφές ενέργειας. Η άλλη διάσταση αυτής της πολιτικής, για την οποία υπάρχει ένας ξεχωριστός διάλογος, είναι να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για την υποστήριξη αυτών των περιοχών μετά το κλείσιμο αυτών των μονάδων προκειμένου να υποκαταστήσουμε τις θέσεις εργασίας. Γι’ αυτό δουλεύουμε με την Επιτροπή έτσι ώστε να παράσχουμε χρηματοδότηση χαμηλού κόστους στις περιοχές που θα πληγούν, υποστηρίζοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την καινοτομία, τα πανεπιστήμια, τις υποδομές, τη μετεκπαίδευση των ανθρώπων αυτών.
Πρωταγωνίστρια η Ευρώπη
– Κατά πόσον η νέα πολιτική της Ε.Ε. για το κλίμα μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή δασμών προκειμένου να μην πληγεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων;
– Δεν θεωρώ ότι υπάρχει σύγκρουση μεταξύ των στόχων που έχουμε θέσει στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής πολιτικής που ανακοινώσαμε ως Ευρώπη και της βιομηχανικής πολιτικής. Το αντίθετο θα έλεγα. Ας υποθέσουμε ότι όλος ο κόσμος υιοθετεί την πολιτική των μηδενικών ρύπων στην οικονομική του δραστηριότητα. Κάτι διαφορετικό θα ήταν ένα καταστροφικό σενάριο. Το ερώτημα είναι ποιος θέλει να ηγηθεί της ανάπτυξης αυτής της τεχνολογίας που θα μας οδηγήσει σε αυτή τη στροφή στην καθαρή ενέργεια; Θέλουμε αυτή η τεχνολογία να αναπτυχθεί στην Αμερική ή στην Κίνα ή διεκδικούμε για τον εαυτό μας αυτή την προοπτική; Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, πρέπει να είναι η Ευρώπη που θα ηγηθεί αυτής της προσπάθειας και να πρωταγωνιστήσει στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, σε τομείς π.χ. όπως η αποθήκευση ενέργειας, προκειμένου να υποστηρίξει τη διείσδυση των ΑΠΕ και την ανάπτυξη των μεταφορών. Η αλήθεια είναι ότι την τελευταία δεκαετία μείναμε πίσω σε αυτά τα θέματα και πρέπει να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος. Αρα δεν μπορώ να απαντήσω εάν θα οδηγηθούμε στην επιβολή δασμών, κάτι που είναι ένα πολιτικό θέμα της Ευρώπης. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι πρέπει να υιοθετήσουμε μια ξεκάθαρη πολιτική στον τομέα της βιομηχανίας και μια πιο ξεκάθαρη συνεργασία και συντονισμό μεταξύ των παραγωγών και αυτό είναι κάτι που απαιτεί περισσότερα κεφάλαια να επενδυθούν. Η Ευρώπη έκανε πρόοδο τα τελευταία 3 χρόνια επενδύοντας π.χ. στον τομέα της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Στο βαθμό που αντιγράψει αυτό το μοντέλο στον τομέα της παραγωγής ενέργειας, πιστεύω ότι δεν υπάρχουν όρια σε αυτά που μπορούμε να πετύχουμε.