Ενα καλοκαίρι με σκληρή προετοιμασία και αξιολόγηση των πάντων, ενόψει ενός επικείμενου δεύτερου κύματος επιδημίας, περιγράφει στην «Κ», αναλύοντας τη δημιουργία Παρατηρητηρίου κορωνοϊού για την παρακολούθηση όλων των διεθνών εξελίξεων που αφορούν την προσπάθεια εύρεσης θεραπείας και εμβολίου, ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας. Στο πλαίσιο αυτό θα αυξηθούν περαιτέρω οι κλίνες ΜΕΘ του ΕΣΥ –ο στόχος είναι να φτάσουν τις 1.200– με «στρατηγό» στην προσπάθεια αυτή την καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας στο ΕΚΠΑ και στον «Ευαγγελισμό», Αναστασία Κοτανίδου.
Σύμφωνα με τον κ. Κικίλια, από αύριο ξεκινά και η «μερική» κανονικότητα στο ΕΣΥ, με μικρότερο όμως αριθμό τακτικών χειρουργείων, και χωρίς παρουσία συνοδών ασθενών στα τμήματα Επειγόντων Περιστατικών.
– Κύριε υπουργέ, πότε και πώς θα επανέλθουν τα νοσοκομεία σε μία κανονική λειτουργία, με δεδομένη τη μεγάλη λίστα αναμονής για πράξεις και εξετάσεις που αναβλήθηκαν λόγω της επιδημίας;
– Τα νοσοκομεία, όπως και όλη η κοινωνία, περνούν σε μια νέα πραγματικότητα. Μια καλύτερη πραγματικότητα. Το ΕΣΥ, υποδομές και έμψυχο δυναμικό, πέτυχε έναν άθλο στη διάρκεια της πρώτης φάσης της πανδημίας και αναβαπτίστηκε τόσο στη συνείδηση των Ελλήνων όσο και διεθνώς. Καταφέραμε, βάσει του σχεδίου που έχουμε εκπονήσει και των πολύτιμων δωρεών που λάβαμε, να αναβαθμίσουμε την υλικοτεχνική υποδομή και τις δυνατότητές μας, ώστε να αντιμετωπίζουμε αισιόδοξα την επόμενη ημέρα. Πετύχαμε όχι επειδή νικήσαμε την αρρώστια, αλλά επειδή νικήσαμε τη νοοτροπία και τις αδυναμίες τού χθες. Ξεκινάμε από αύριο τη σταδιακή επανεκκίνηση των χειρουργείων στο 50% του μέσου όρου των επεμβάσεων που έγιναν το 2019, στα δημόσια και στα ιδιωτικά νοσοκομεία. Ομοίως επανεκκινεί η λειτουργία των τακτικών εξωτερικών ιατρείων. Ολα έπειτα από σύσταση της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων και με απόλυτη προτεραιότητα στους ασθενείς με νεοπλασματικές νόσους.
– Πώς θα οργανωθεί το επόμενο διάστημα το σύστημα Υγείας για την αποφυγή των γνωστών εικόνων συγχρωτισμού στα τμήματα Επειγόντων Περιστατικών;
– Είναι αλήθεια ότι η προσέλευση στα τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων ήταν μειωμένη τους τελευταίους μήνες. Κάτι που απέδειξε ότι πολλοί προσέρχονταν στο παρελθόν σε αυτά, χωρίς να υπάρχει πραγματικά επείγων λόγος. Τα ΤΕΠ είναι ένα κρίσιμο τμήμα κάθε νοσοκομείου και θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί ώστε να μην παρατηρείται συγχρωτισμός, ιδιαίτερα στις εφημερίες. Υλοποιούμε τον σχεδιασμό μας για ένα ολοκληρωμένο σύστημα επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας, το οποίο περιλαμβάνει την αυτονόμηση των ΤΕΠ από τα νοσοκομεία και τη διασύνδεσή τους με το ΚΕΠΥ-ΕΚΑΒ. Στόχος μας να εμπεδωθεί στη συνείδηση των πολιτών πως αντιμετωπίζεται πραγματικά το επείγον. Στη περίπτωση που τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία και τα ιατρεία επειγόντων βρίσκονται στον ίδιο χώρο, θα λάβουμε μέριμνα, ώστε να λειτουργούν τις ημέρες που τα νοσοκομεία δεν είναι σε εφημερία. Επιπλέον, κάθε ασθενής, εφόσον το επιτρέπει η κατάστασή του, θα πρέπει να προσέρχεται στο νοσοκομείο χωρίς συνοδό.
– Η χρόνια παθογένεια των ελλείψεων δημόσιων κλινών ΜΕΘ σε αυτή την κρίση υπερκεράστηκε με δωρεές, «επιτάξεις» από τον ιδιωτικό τομέα, προσλήψεις επικουρικού προσωπικού και μετακινήσεις προσωπικού από άλλα τμήματα. Την επόμενη ημέρα της κρίσης, με πόσες κλίνες εντατικής θα βρεθεί το ΕΣΥ και πώς θα διασφαλιστεί ότι αυτές δεν θα κλείσουν ξανά;
– Στόχος μας είναι οι 1.200 κλίνες σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Να φτάσουμε δηλαδή για πρώτη φορά ως χώρα στον ευρωπαϊκό μέσον όρο, που είναι 12 κρεβάτια ΜΕΘ για 100.000 πολίτες. Αυτή τη στιγμή έχουμε 1.017 κλίνες που αναλογούν σε 840 στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, 145 στις ιδιωτικές κλινικές και 32 στα στρατιωτικά νοσοκομεία. Από αυτές, οι 352 είναι κλίνες COVID-19, εκ των οποίων οι 349 είναι στα νοσοκομεία του ΕΣΥ και 67 είναι μονάδες αυξημένης φροντίδας τις οποίες αναβαθμίσαμε σε ΜΕΘ. Η επόμενη μέρα της κρίσης δεν είναι αύριο, είναι τώρα. Προχωράμε, βάσει σχεδιασμού, στην άμεση κατασκευή νέων ΜΕΘ και στη λειτουργική αναμόρφωση ήδη υπαρχουσών, σε μία σειρά από νοσοκομεία, όπως σε ΚΑΤ, «Ευαγγελισμό», «Σωτηρία», «Παπανικολάου», στα Πανεπιστημιακά Πατρών, Ηρακλείου και Λάρισας. Απόφασή μου είναι, επικεφαλής της προσπάθειας για τη δημιουργία νέων μονάδων εντατικής θεραπείας να είναι η καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας στο ΕΚΠΑ και στον «Ευαγγελισμό» Αναστασία Κοτανίδου. Πρόκειται για μία κατά γενική ομολογία κορυφαία εντατικολόγο αλλά και άνθρωπο, που έδωσε μάχη στην πρώτη γραμμή της ΜΕΘ του «Ευαγγελισμού».
– Ας πούμε ότι η κ. Κοτανίδου θα είναι «ο Τσιόδρας των ΜΕΘ»;
– Αν και ο κάθε επιστήμονας έχει τη δική του αυθύπαρκτη προσωπικότητα, τον δικό του ρόλο και τη δική του ξεχωριστή προσφορά στο ΕΣΥ, ναι θα μπορούσαμε να το θέσουμε και έτσι.
– Αναφέρατε πρόσφατα ότι έρχεται ένα καλοκαίρι με πολλή δουλειά. Μπορείτε να μας πείτε ποιες άλλες παρεμβάσεις προγραμματίζετε για το σύστημα Υγείας;
– To μέλλον διαμορφώνεται τη στιγμή που λαμβάνεται μια απόφαση. Και στην απόφασή μας η λέξη κλειδί είναι «αξιολόγηση». Θα βαδίσουμε γρήγορα, αλλά όχι βιαστικά. Οι κινήσεις στις οποίες θα προχωρήσουμε έχουν ως εξής: Αξιολόγηση των μέτρων που ελήφθησαν, των πρωτοκόλλων, του χρόνου απόκρισης και του βαθμού ετοιμότητας. Συγκρότηση Επιτροπής για τον σχεδιασμό και την προετοιμασία ενόψει ενός πιθανού δεύτερου κύματος, στην οποία θα συμμετέχει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, διοικητές των Υγειονομικών Περιφερειών, ΕΟΦ, ΙΦΕΤ, ΕΚΑΒ-ΚΕΠΥ και βέβαια η ήδη υπάρχουσα επιτροπή λοιμωξιολόγων. Σύσταση Παρατηρητηρίου διεθνών ερευνητικών εξελίξεων στον τομέα του φαρμάκου και των εμβολίων για τον κορωνοϊό. Δημιουργία μιας μόνιμης αλυσίδας προμηθειών μέσων ατομικής προστασίας. Σύνθεση ομάδας εργασίας με στελέχη του υπουργείου Υγείας, φαρμακευτικών εταιρειών και ιδιωτικών κλινικών. Οπως καταλαβαίνετε, η αναβάθμιση του ΕΣΥ δεν είναι αποτέλεσμα περιστάσεων, αλλά του σχεδιασμού και των αποφάσεων που πήραμε.
– Πώς θα προετοιμαστεί το ΕΣΥ ώστε να αντιμετωπίσει ένα ενδεχόμενο δεύτερο κύμα επιδημίας το φθινόπωρο;
– Εχουμε εκπονήσει μακροπρόθεσμο σχέδιο δράσης από τον προηγούμενο Ιανουάριο. Οι βασικές του γραμμές δεν αλλάζουν. Με την εμπειρία που αποκτήσαμε φιλοδοξούμε να είμαστε ακόμα καλύτεροι. Πρώτον, περισσότερες ΜΕΘ και ΜΑΦ. Δεύτερον, νέο προσωπικό στο ΕΣΥ. Τρίτον, περισσότεροι εμβολιασμοί για H1N1. Το 2019 εμβολιάσαμε 1 εκατ. παραπάνω συμπολίτες μας από το 2018 και φέτος φιλοδοξούμε να πάμε ακόμα καλύτερα. Τέταρτον, επιμορφωτικά σεμινάρια με χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας σε ιατρούς, νοσηλευτές και παραϊατρικό προσωπικό. Πέμπτον, αξιολόγηση διοικήσεων, διευθύνσεων και δομών. Σημασία όμως δεν έχει μόνο το ΕΣΥ, αλλά το ΕΜΕΙΣ. Για να σταθούμε όρθιοι και δυνατοί πρέπει να επιδείξουμε κοινωνική υπευθυνότητα. Δηλαδή να εφαρμόσουμε τα μέτρα ατομικής υγιεινής, φυσικής απόστασης, προφύλαξης και προστασίας.
– Σε αυτή την κρίση χαρακτηρίστηκε το προσωπικό των νοσοκομείων του ΕΣΥ ως οι «ήρωες πίσω από τις μάσκες». Εχει σκεφθεί η πολιτεία να τους ανταμείψει;
– Οι άνθρωποι του ΕΣΥ, ιατροί, νοσηλευτές, παραϊατρικό προσωπικό, όλοι οι επαγγελματίες υγείας, έδωσαν με αυταπάρνηση τον καλύτερό τους εαυτό. Η ανταμοιβή τους είναι αξιακή μας υποχρέωση. Θέλουμε να δώσουμε ένα μήνυμα στη νέα γενιά για το τι πραγματικά αξίζει στη ζωή και να αναδημιουργήσουμε τα πρότυπα της ελληνικής κοινωνίας. Ηδη, με απόφαση του πρωθυπουργού, έχουν λάβει έκτακτη οικονομική ενίσχυση, ενώ μελετώνται και άλλοι τρόποι επιβράβευσής τους. Για εμένα, αυτοί που δούλεψαν στις ΜΕΘ και στις μονάδες COVID-19 για να σώσουν συνανθρώπους μας, είναι «οι άγιοι της διπλανής πόρτας».
– Tους τελευταίους δύο μήνες έχουν γίνει χιλιάδες προσλήψεις στο ΕΣΥ με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Τι θα γίνει όταν λήξει η κρίση με αυτό το προσωπικό που βοήθησε αυτή την περίοδο;
– Η υγειονομική κρίση που βιώνουμε, μας έδωσε τη δυνατότητα να ενισχύσουμε τάχιστα το ΕΣΥ. Οι προσλήψεις σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας έχουν ήδη ξεπεράσει τις 4.000, όταν ο αρχικός προγραμματισμός ήταν 2.000. Μια σαφής απόδειξη ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν λογάριασε το κόστος προκειμένου να ενισχύσει σε έμψυχο δυναμικό τις μονάδες υγείας σε όλη τη χώρα. Καλύψαμε πάγιες ελλείψεις του παρελθόντος, ενισχύοντας αποφασιστικά κρίσιμους τομείς του συστήματος Υγείας, όπως ο νοσηλευτικός. Την επόμενη μέρα της κρίσης είναι δέσμευση της κυβέρνησης πως θα μονιμοποιηθούν στο ΕΣΥ όλοι οι επικουρικοί νοσηλευτές –υπολογίζονται περίπου 2.000 σήμερα– ενώ βρίσκονται στο τελικό στάδιο πρόσληψης 942 μόνιμοι ιατροί.
Ηρθαμε όλοι πιο κοντά
– Ολη αυτή την περίοδο, κατά την οποία παρακολουθήσατε από πολύ κοντά την εξέλιξη της επιδημίας, υπήρξε στιγμή που ανησυχήσατε περισσότερο ή φοβηθήκατε ότι μπορεί να μην τα καταφέρουμε;
– Υπήρξαν πολλές στιγμές μεγάλης έντασης σε μια πρωτόγνωρη κρίση δημόσιας υγείας που βιώνουμε. Κληθήκαμε να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις. Πιστεύω ότι ο φόβος είναι αντίδραση, το θάρρος είναι απόφαση.
– Πώς κρίνετε τη στάση εκπροσώπων της αντιπολίτευσης όλο αυτό το διάστημα σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της κρίσης από το υπουργείο και την απόκριση του συστήματος Υγείας;
– Αισθάνομαι ότι η κρίση αυτή της δημόσιας υγείας όπου κινδύνεψαν και χάθηκαν ανθρώπινες ζωές, μας έφερε όλους πιο κοντά. Θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου και τις ευχαριστίες μου για όλες αυτές τις ψύχραιμες και υπεύθυνες φωνές. Πολιτικών, επιστημόνων, ιατρών και κυρίως πολιτών. Αποτελούν παρακαταθήκη για το μέλλον. Η στάση του τομεάρχη υγείας ΣΥΡΙΖΑ και τέως υπουργού Υγείας κ. Ανδρέα Ξανθού, είναι μία από αυτές.