Νάσος Ζαρκαλής στην «Κ»: Στον μέσο όρο της Ε.Ε. οι χρεώσεις στην κινητή

Νάσος Ζαρκαλής στην «Κ»: Στον μέσο όρο της Ε.Ε. οι χρεώσεις στην κινητή

10' 59" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η πανδημική κρίση στη χώρα μας αποκατέστησε στη συνείδηση των καταναλωτών τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τηλεπικοινωνίες στην οικονομία και στη ζωή μας. Ωστόσο αυτό, σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Wind Νάσο Ζαρκαλή, δεν σημαίνει ότι οι εταιρείες θα κερδίσουν.

Αντιθέτως, το 2020 θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις, μικρότερης όμως έκτασης απ’ ό,τι σε άλλους κλάδους. Το υψηλόβαθμο στέλεχος της Wind χαρακτηρίζει ακόμη «λαϊκίστικες» τις τελευταίες αξιολογήσεις των χρεώσεων των εταιρειών τηλεπικοινωνιών και προκαλεί όσους θεωρούν ότι η ελληνική τηλεπικοινωνιακή αγορά στηρίζει πανάκριβες χρεώσεις να εισέλθουν σε αυτήν και να επωφεληθούν από αυτές. Ο κ. Ζαρκαλής χαρακτηρίζει στρέβλωση της ελληνικής αγοράς το «ασυνήθιστα» υψηλό μερίδιο αγοράς του ΟΤΕ.

– Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι τηλεπικοινωνίες βγήκαν κερδισμένες από την πανδημική κρίση. Ισχύει αυτό ή όχι;

– Νομίζω ότι σε αυτό υπάρχει μια παρανόηση. Αρκετοί θεωρούν ότι επειδή υπήρξε μια έκρηξη της ζήτησης στις τηλεπικοινωνίες, αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων του κλάδου μας. Η συνεπαγωγή αυτή δυστυχώς δεν ισχύει. Πρώτον, η αύξηση της ζήτησης αφορά κυρίως τις σταθερές επικοινωνίες, όπου ισχύει το τιμολογιακό μοντέλο του «all you can eat». Οσο δηλαδή και αν αυξηθεί η ζήτηση, η χρέωση παραμένει ίδια. Αντίθετα, υπάρχουν περιοχές που οι τηλεπικοινωνίες επηρεάζονται αρνητικά. Προφανές παράδειγμα συνιστά η απώλεια του εσόδου της περιαγωγής (roaming) από τους ξένους τουρίστες, ενώ ένα λιγότερο προφανές παράδειγμα είναι η καρτοκινητή. Κατά τον εγκλεισμό, η χρήση της καρτοκινητής μειώνεται, ενώ ακόμη θα πρέπει να δούμε και πώς θα επηρεαστούν οι εισπράξεις μας από τυχόν ανεξόφλητες οφειλές. Σε περιόδους αβεβαιότητας, πολλοί είναι εκείνοι που καθυστερούν πληρωμές, είτε λόγω ανάγκης είτε σκόπιμα. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι, λόγω των μέτρων περιορισμού της κίνησης, το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων και των τηλεπικοινωνιακών δικτύων τους αυξήθηκε. Αρα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα δεν νομίζω ότι θα υπάρξει καμία θετική επίπτωση, χωρίς όμως η αρνητική επίπτωση αυτή να είναι τόσο μεγάλη όσο σε άλλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.

– Μακροπρόθεσμα θα υπάρξει κάποιο όφελος;

– Το μόνο θετικό που αποκομίζουν μακροπρόθεσμα οι τηλεπικοινωνίες είναι η αποκατάσταση του ρόλου τους στη συνείδηση του πολίτη και των επιχειρήσεων. Υπήρξε όντως μια υπενθύμιση της σημαντικότητας που διαδραματίζουν οι τηλεπικοινωνίες στη λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας.

Επίσης, υπήρξε μια υπενθύμιση για τον ρόλο της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πράγματι, έχουμε δει να γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις χρεώσεις στις τηλεπικοινωνίες, αλλά δεν έχουμε δει να συζητιέται το θέμα της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Και νομίζω ότι τόσο ο κλάδος όσο και η Wind, ειδικότερα, απέδειξαν σε αυτές τις δύσκολες καταστάσεις τη σημαντική δουλειά που είχε γίνει όλα τα προηγούμενα χρόνια.

– Aρα τι πρέπει να περιμένουν οι μέτοχοί σας για την πορεία της Wind μέσα στο 2020; Θα συνεχιστεί η μέτρια ανάκαμψη που σημειώνεται τα 2-3 τελευταία χρόνια;

– To 2019 ήταν μια εξαιρετική χρονιά για την επιχείρηση. Υπήρξε αύξηση των εσόδων, η οποία συνεχίστηκε και στο ξεκίνημα της φετινής χρονιάς. Η έλευση της πανδημίας σίγουρα θα επηρεάσει την πορεία αυτή, αλλά θεωρούμε ότι οι επιπτώσεις της δεν θα είναι τέτοιες που να επηρεάσουν τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής μας. Παρακολουθούμε την πορεία των μεγεθών μέρα με τη μέρα και, ευτυχώς ή δυστυχώς, έχουμε μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση κρίσεων. Προτεραιότητά μας παραμένει η ασφάλεια του προσωπικού και η ικανοποίηση των πελατών μας. Μπορεί σε κάποιες περιοχές να απαιτηθεί πιο ασφυκτική διαχείριση του κόστους, αλλά σε καμία περίπτωση αυτό δεν θα επηρεάσει το απασχολούμενο προσωπικό, τις αμοιβές του, τον ρυθμό των επενδύσεών μας και την ανταγωνιστική μας θέση στην ελληνική αγορά των τηλεπικοινωνιών.

– Ποια νομίζετε θα είναι η μορφή της κρίσης στην ελληνική οικονομία;

– Δεν είμαι ο καλύτερος να απαντήσω σ’ αυτό, καθώς, φύσει και θέσει αισιόδοξος, μπορεί να μην είμαι αντικειμενικός. Δεν έχω στοιχεία που να το τεκμηριώνουν, αλλά θεωρώ ότι η ελληνική οικονομία θα ξεπεράσει πολύ σύντομα τις επιπτώσεις της πανδημίας. Μάλιστα, η κρίση αυτή μπορεί να αποτελέσει βάση για ακόμη υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας από το 2021 και μετά, εφόσον όμως εκμεταλλευθούμε σωστά τις ευκαιρίες που κάθε κρίση παρέχει.

– Eνα θέμα που απασχόλησε πολύ πρόσφατα είναι οι χρεώσεις υπηρεσιών στις τηλεπικοινωνίες. Τελικά τι ισχύει, είναι στραβός ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουν οι επικριτές σας;

– Είναι ένα θέμα αρκετά πολύπλοκο που χρειάζεται ανάλυση προτού φτάσουμε σε όποια συμπεράσματα. Είναι όμως ένα ζήτημα που προσφέρεται για εκμετάλλευση και για αρκετά απλουστευτικές, έως λαϊκίστικες, προσεγγίσεις. Υπάρχουν όμως ορισμένες βασικές παράμετροι που είναι γνωστές σε όλους και δεν μπορούν να αγνοηθούν. Αν ο κλάδος είχε τόσο υπέρμετρα υψηλές τιμές, σίγουρα θα οδηγούνταν σε υψηλά επίπεδα η κερδοφορία των επιχειρήσεων. Προσωπικά ηγούμαι του τρίτου παίκτη της αγοράς τα τελευταία 11 χρόνια, και όπως διακρίνεται από τα οικονομικά μας αποτελέσματα, ύστερα από δέκα δύσκολα χρόνια και τέσσερα χρόνια ανάπτυξης, ήταν η πρώτη φορά που το 2019 καταφέραμε να παραγάγουμε μια μικρή θετική ταμειακή ροή. Με απλά ελληνικά, έπειτα από πολλά χρόνια καταφέραμε να αφήσουμε λεφτά στο ταμείο της επιχείρησης. Αυτό νομίζω είναι κάτι που χαρακτηρίζει το επίπεδο των χρεώσεων που εφαρμόζουμε. Απαντάει δε στο άλλο θέμα που προέκυψε με αφορμή τις χρεώσεις, το θέμα της απουσίας του 4ου παίκτη στην αγορά. Αν ο 3ος παίκτης χρειάστηκε πάνω από 10 χρόνια επενδύσεων και ανάπτυξης να φέρει κάποιο μικρό και θετικό αποτέλεσμα, τότε δεν μπορώ να αναγνωρίσω αυτό το τεράστιο περιθώριο που αφήνει η ελληνική αγορά για την είσοδο του 4ου παίκτη. Γιατί, αν υπάρχει αυτό το τεράστιο περιθώριο εισόδου ενός νέου παίκτη, τι είναι αυτό που εμποδίζει τα εκατοντάδες –μην πω χιλιάδες– επενδυτικά σχήματα που υφίστανται στον πλανήτη να «κλωτσούν» μια τέτοια ευκαιρία εισόδου στην ελληνική αγορά, τη στιγμή μάλιστα που υφίσταται ένα τεράστιο περιθώριο κέρδους; Θυμίζω επίσης ότι στο παρελθόν υπήρξαν τέσσερις παίκτες στην κινητή, με πιο πρόσφατο την Cyta. Μάλιστα η Cyta είναι ένας παίκτης με κεφάλαια και τεχνογνωσία, ο οποίος όμως, ύστερα από μερικά χρόνια δραστηριοποίησης στην ελληνική αγορά, αποφάσισε να αποχωρήσει εξαιτίας του ότι είχε «κάψει» πολλά κεφάλαια και δεν μπορούσε να συνεχίσει άλλο.

– Αρα, ποια η άποψή σας για το κόστος που καταβάλλουν οι Ελληνες για την κινητή· πώς το χαρακτηρίζετε;

– Η αλήθεια είναι ότι κατά μέσον όρο ο Ελληνας, μαζί με τη φορολογία, καταβάλλει ένα κόστος κοντά στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης και, χωρίς τη φορολογία, είναι κάτω από τον μέσο όρο. Αυτό έδειξαν οι μελέτες έγκυρων οίκων, όπως είναι η Ovum και η CSFB, οι οποίοι ωστόσο δεν αξιολόγησαν ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό της προσφοράς μας, π.χ. τα δεδομένα. Αξιολόγησαν συγκεκριμένα καλάθια υπηρεσιών σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο σημαντικό, καθώς η ανάλυση επικεντρώνεται στα δεδομένα. Το ζήτημα αυτό έχει να κάνει και με την ωριμότητα του καταναλωτή σε κάθε αγορά της Ε.Ε. Η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με κάποιες χώρες και ότι η τάση που ακολουθεί η ελληνική αγορά είναι η ίδια με εκείνη που προϋπήρξε σε άλλες χώρες. Αν δει κάποιος το κόστος ανά GB πληροφορίας στη Βρετανία ή στη Φινλανδία πριν από τρία-τέσσερα χρόνια, είναι στο σημερινό επίπεδο τη Ελλάδας. Υπάρχει δηλαδή μια υστέρηση του Ελληνα καταναλωτή στις συνήθειες που διαμορφώνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

To 2021 το 5G

– Η ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών βρίσκεται στα πρόθυρα της κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς. Πότε βλέπετε τους πρώτους χρήστες της και αν εκτιμάτε τυχόν καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας;

– H διαδικασία της αδειοδότησης των παρόχων δεν νομίζω να αργήσει. Με βάση όσα ανακοινώνονται, η πρόθεση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι η απονομή του φάσματος να γίνει με βάση το χρονοδιάγραμμα που υπήρχε πριν από την πανδημική κρίση. Και αυτό συνιστά το βασικό σενάριο. Θεωρούμε δηλαδή ότι η πανδημία επηρεάζει μόνον προσωρινά την ελληνική οικονομία και αυτό δεν θα έχει ουσιαστική επίπτωση στην ανάπτυξη των δικτύων 5ης γενιάς. Με βάση αυτό νομίζουμε ότι οι πρώτοι χρήστες κινητών τηλεφώνων 5ης γενιάς στην Ελλάδα θα αποτελέσουν γεγονός στις αρχές του 2021. Αν όμως η πανδημία έχει πιο μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία, σίγουρα θα επηρεαστούν και τα δικά μας σχέδια, αλλά και η υιοθέτηση της νέας τεχνολογίας από τους Ελληνες χρήστες.

– Ποιος ο προϋπολογισμός της εταιρείας για το 5G;

– Ο προϋπολογισμός θα εξαρτηθεί πολύ από τον χρόνο και τον τρόπο διανομής του φάσματος συχνοτήτων. Η εταιρεία μας, καθώς δεν διαθέτει κάποια ισχυρότερη μητρική εταιρεία, τόσο το φάσμα όσο και τις κεφαλαιουχικές επενδύσεις τις αποπληρώνουμε μόνοι μας. Ελπίζω ότι, όπως συνέβη και σε άλλες αγορές, πρόθεση της κυβέρνησης θα είναι η ενίσχυση των επενδύσεων και πραγματικά η διαδικασία απονομής του φάσματος συχνοτήτων θα είναι τέτοια που θα επιτρέψει την εταιρεία μας, αλλά και ολόκληρο τον κλάδο, να προχωρήσουμε ταχύτητα στην ανάπτυξη δικτύων νέας γενιάς. Από την πλευρά μας τα απαραίτητα κεφάλαια υπάρχουν, η εταιρεία είναι ισχυρή, παράγει λειτουργικά κέρδη τέτοια που μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε δίκτυα νέας γενιάς, τόσο στη σταθερή όσο και στην κινητή. Η βασική πρόθεσή μας είναι να επενδύουμε ένα ποσό της τάξης των 100 εκατ. ευρώ ετησίως. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί και από τη διαδικασία αποπληρωμής του φάσματος που θα λάβουμε.

Δεν υπάρχει χώρος στην αγορά για την είσοδο 4ου παίκτη

– Η εταιρεία σας έχει επικριθεί για τη στενή συνεργασία της με τη Vodafone. Τι απαντάτε;

– Οντως, με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι με αφορμή τις τηλεπικοινωνιακές χρεώσεις αμφισβητούνται βέλτιστες πρακτικές, όπως για παράδειγμα η κοινή χρήση υποδομών (network sharing), μια πρακτική που ενθαρρύνεται διεθνώς με στόχο τον περιορισμό του κόστους ανάπτυξης των δικτύων τηλεπικοινωνιών, αλλά και τη σύγκλιση κινητής και σταθερής τηλεφωνίας, που θεωρείται βασική τεχνολογική τάση σε κάθε αγορά. Αντιθέτως, δεν είδαμε καμία κριτική για τη βασική στρέβλωση που υπάρχει στην ελληνική αγορά και η οποία δεν είναι άλλη από το ασυνήθιστα υψηλό μερίδιο που κατέχει ο πάροχος με δεσπόζουσα θέση. Καλώς ή κακώς, ο πάροχος αυτός έχει το 60% των εσόδων και το 75% των λειτουργικών κερδών (EBITDA). Ετσι, γίνεται ανάλυση για άλλα θέματα, ενώ δεν γίνεται γι’ αυτό το βασικό θέμα που διαφοροποιεί την ελληνική αγορά από τις υπόλοιπες.

– Πάντως, ως προς το θέμα της κερδοφορίας σας, μήπως αυτό συνιστά δικό σας πρόβλημα. Μήπως έχετε έναν βαρύ οργανισμό που «καίει» περισσότερο απ’ όσο πρέπει;

– Είναι εύλογο το ερώτημα. Θα μπορούσε δηλαδή η απουσία ισχυρών ταμειακών ροών να οφείλεται σε ένα λάθος επιχειρηματικό μοντέλο. Ομως έχουμε την έξωθεν μαρτυρία των μετόχων μας, οι οποίοι ως ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (private equity funds) έχουν στα χέρια τους όλη την τεχνογνωσία να εντοπίσουν τα λάθη και να τα θεραπεύσουν. Ακόμη και αν το δικό μας μοντέλο ήταν πολύ λάθος, τότε θα υπήρχε ένα επιπλέον κίνητρο από έναν τρίτο επενδυτή, με ένα άλλο επιχειρηματικό μοντέλο στην ελληνική αγορά, να δρέψει πολύ εύκολα κέρδη και δάφνες.

– Η επικείμενη εξαγορά της Forthnet από την United, έναν παίκτη με μεγάλα κεφάλαια και πιθανώς τεχνογνωσία, πιστεύετε θα πιέσει περαιτέρω τη θέση της Wind στην ελληνική αγορά;

– Δύο λέξεις που δεν υπάρχουν στο λεξιλόγιό μας, είναι «φόβος» και «αλαζονεία». Δεν φοβόμαστε γιατί έχουμε περάσει πολλές και δύσκολες καταστάσεις από τις οποίες βγήκαμε νικητές. Θεωρώ ότι σήμερα είμαστε πιο δυνατοί από ποτέ. Και όπως συνέβη στο παρελθόν, όπου ανταγωνιστήκαμε δύο πολυεθνικούς κολοσσούς, τη Vodafone και την Deutsche Telekom, έτσι θα αντιμετωπίσουμε και οποιονδήποτε άλλο ανταγωνιστή. Αρκεί ο ανταγωνισμός αυτός να γίνεται με επιχειρηματικά κριτήρια, στη βάση δηλαδή των επενδύσεων, των καλύτερων χρεώσεων και των καλύτερων υπηρεσιών προς τους καταναλωτές. Το αναφέρω αυτό, γιατί στο παρελθόν είχαμε δει επιχειρήσεις να κινούνται με διαφορετικού είδους κριτήρια ή ευρισκόμενες σε πολύ δύσκολη κατάσταση να υιοθετούν εμφανώς λαθεμένες επιχειρηματικές πολιτικές και επιδιώξεις. Υπό αυτή την έννοια καλωσορίζουμε την είσοδο οποιουδήποτε σοβαρού επενδυτή.

– Πιστεύετε ότι ο νέος παίκτης θα διεκδικήσει μια 4η άδεια κινητής τηλεφωνίας, ώστε να καταστεί πραγματικός 4ος παίκτης στην αγορά και όχι μεταπωλητής υπηρεσιών;

– Σίγουρα δεν μπορώ να γνωρίζω τα σχέδια του νέου παίκτη. Πάντως, με τη δική μου γνώση και την εμπειρία 21 ετών από την ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών, μου είναι πολύ δύσκολο να δω κάποιο βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο 4ου παίκτη στην κινητή. Αλλά προφανώς αυτό βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια οποιουδήποτε θέλει να δραστηριοποιηθεί στην ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών.

– Η Vodafone ανακοίνωσε ότι είναι σε εξέλιξη η δημιουργία της European TowerCo. Πού βρίσκεται αυτή η υπόθεση; Ενδιαφέρει τη Wind;

– Η δημιουργία της συγκεκριμένης εταιρείας εντάσσεται στην παγκόσμια τάση στις τηλεπικοινωνίες που οδηγεί στη δημιουργία ξεχωριστών επιχειρήσεων διαχείρισης των σταθμών βάσης κινητής. Είναι μια ενδιαφέρουσα τάση, την οποία η Wind μελετά, αναλύει, αλλά δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο.

Σίγουρα όμως δεν μας αφήνει αδιάφορους.

– Ενα ζήτημα που έφερε η πανδημία είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας. Εσείς, πώς το αντιλαμβάνεστε αυτό;

– Οι Ελληνες, για άλλη μια φορά, έδειξαν τις ικανότητές τους μέσα σε περίοδο κρίσης. Προσωπική μου αίσθηση είναι ότι στο χημικό αντιδραστήριο υπήρχαν όλα τα στοιχεία να επιδράσουν μεταξύ τους, αλλά απουσίαζε ο καταλύτης. Ο καταλύτης τελικά ήταν η πανδημική κρίση. Τα στοιχεία όμως ποια ήταν; Ηταν οι επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ των εταιρειών τηλεπικοινωνιών, που είχαν ως αποτέλεσμα να αντέξουν στην υψηλή ζήτηση υπηρεσιών –τη στιγμή μάλιστα που δίκτυα σε άλλες χώρες πιο ανεπτυγμένες δεν το κατάφεραν αυτό–, οι χρήστες που ήταν έτοιμοι να αξιοποιήσουν τα εργαλεία που τους προσφέρθηκαν, αλλά και η σαφής στόχευση της πολιτικής ηγεσίας και κυρίως η ικανότητά της να εκτελέσει τη στρατηγική αυτή που επέλεξε να ακολουθήσει. Ο συνδυασμός όλων αυτών συνετέλεσε στο άλμα που έγινε αυτές τις εβδομάδες, όταν οι Ελληνες βρίσκονταν υπό περιορισμό στο σπίτι τους. Αυτό το άλμα τοποθετεί και τις βάσεις για τον περαιτέρω ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή