Την προθυμία του Καναδά να παίξει ρόλο έντιμου διαμεσολαβητή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας εκφράζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο Καναδός υπουργός Εξωτερικών Φρανσουά-Φιλίπ Σαμπάν, λίγες ώρες πριν από τις συναντήσεις που θα έχει σήμερα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον ομόλογό του Νίκο Δένδια. Στην πρώτη επίσκεψη Καναδού υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα μετά τριάντα χρόνια, ψηλά στην ατζέντα θα βρεθούν και οι καναδικές επενδύσεις, κυρίως η πορεία της επένδυσης της Eldorado Gold, όπως και η προοπτική για νέες, μεταξύ αυτών και στο αεροδρόμιο.
– Στόχος της επίσκεψής σας;
– Η επίσκεψή μου, η πρώτη μετά 30 χρόνια, αποσκοπεί στο να προσδώσει μια νέα δυναμική στις διμερείς σχέσεις. Η ιστορική μας σχέση, το εμπόριο, οι αξίες που μοιραζόμαστε και η συμμαχία μας στο ΝΑΤΟ, είναι το θεμέλιο για να οικοδομήσουμε μία ακόμη πιο στενή σχέση στο μέλλον. Και να μιλήσουμε για την κατάσταση στην Αν. Μεσόγειο.
– Πώς αποτιμάτε την ένταση που έχει προκληθεί λόγω της συμπεριφοράς της Τουρκίας;
– Εχουμε ασχοληθεί με την κατάσταση στην Αν. Μεσόγειο από την πρώτη μέρα. Είμαι σε επαφή με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ για να διερευνήσω τι δυνατότητες υπάρχουν για να διαδραματίσει ο Καναδάς ρόλο έντιμου μεσολαβητή. Μίλησα με τον υπουργό σας των Εξωτερικών την περασμένη εβδομάδα –δεν περίμενε ότι θα έρθω τόσο γρήγορα– και αναλύσαμε την κατάσταση. Θέλουμε μια Τουρκία που είναι σταθερά προσηλωμένη στην ευρωατλαντική σχέση και για αυτό οι συζητήσεις που είχα και με τον κ. Δένδια, όπως και με τον Τούρκο ομόλογό μου με τον οποίο μίλησα πριν φύγω από τον Καναδά, επικεντρώθηκαν στο πώς μπορεί ο Καναδάς, ως μέλος της ίδιας συμμαχίας, να διαβουλευθεί με τις δύο χώρες για να υπάρξει αποκλιμάκωση. Είδα με ικανοποίηση τον μηχανισμό που έθεσε σε ισχύ το ΝΑΤΟ. Μίλησα με τον Γενς (σ.σ. Στόλτενμπεργκ) για το θέμα και εξετάσαμε τις μεσολαβητικές δυνατότητες. Στο πλαίσιο της εσωτερικής επανεξέτασης του τρόπου λειτουργίας του ΝΑΤΟ ο Καναδάς έχει προτείνει έναν μηχανισμό μεσολάβησης. Ετσι, όποιο ρόλο μπορούμε να παίξουμε, θα τον παίξουμε.
– Αρα, ο Καναδάς αισθάνεται ότι πραγματικά μπορεί να μεσολαβήσει μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας;
– Δεν προσποιούμαι ότι ο Καναδάς είναι η μόνη χώρα που προσπαθεί. Αλλά ως μέλος του G7, του G20 και φίλος και των δύο χωρών, νομίζω ναι. Για αυτό προσφέρθηκα στη συζήτησή μου με τον Νίκο Δένδια να δούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε, πώς μπορούμε να έχουμε έναν μηχανισμό που να συμβάλει στην αποκλιμάκωση. Ο,τι συμβαίνει στην Ελλάδα αφορά και τον Καναδά. Η ελληνική κοινότητα του Καναδά έπαιξε θεμελιώδη ρόλο στη δημιουργία αυτού που είναι σήμερα ο Καναδάς. Για αυτό ενδιαφερόμαστε. Και η παρουσία μου εδώ το επιβεβαιώνει.
– Ωστόσο, πόσο βοηθούν οι απειλές περί χρήσης βίας που βλέπουμε τελευταία από την πλευρά της Αγκυρας;
– Οι διαφορές δεν λύνονται με απειλές, αλλά στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Οι λύσεις έρχονται όχι μέσα από συρράξεις αλλά με πολιτικά μέσα. Αν μπορεί ο Καναδάς να παίξει έναν θετικό ρόλο, θα το θέλαμε πολύ. Θέλουμε σταθερότητα στην περιοχή. Εχουμε αρκετές κρίσεις σε όλο τον κόσμο. Θέλουμε να κάνουμε περισσότερα με την Ελλάδα. Σε έναν διχασμένο κόσμο υπάρχουν πράγματα που χώρες όπως ο Καναδάς και η Ελλάδα μπορούν να κάνουν. Εργαζόμαστε με την Ε.Ε. Θέλουμε να αναδεικνύουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις βασικές δημοκρατικές αξίες και ελευθερίες.
– Δεν είμαι σίγουρος ότι και η Τουρκία ανήκει σε αυτή την κατηγορία χωρών, όπως έδειξε και η πρόσφατη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
– Αυτή ήταν μια κίνηση που μας εξέπληξε. Και για αυτό επεμβήκαμε στον γ.γ. της UNESCO για να διασφαλισθεί ότι το μνημείο θα παραμείνει προσβάσιμο σε όλους, και θα προστατευθεί το πνεύμα της οικουμενικότητας που εξέπεμπε.
– Οι ενέργειές της δεν βοηθούν…
– Μίλησα ανοιχτά, για παράδειγμα για την κρίση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και την ανάγκη να μην εμπλέκονται τρίτες χώρες και αυτό περιλαμβάνει προφανώς την Τουρκία. Μίλησα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών πριν φύγω από τον Καναδά και του μετέφερα αυτό το μήνυμα, ότι πρέπει να εργασθούμε για να υπάρξει αποκλιμάκωση. Και ότι πρέπει να χαμηλώσουν οι τόνοι για να μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε διαπραγματεύσεις. Είτε αυτό αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας είτε άλλα ζητήματα όπου βλέπουμε να υιοθετούνται θέσεις. Για να προχωρήσουμε πρέπει τα πράγματα να λέγονται με το όνομά τους. Οταν κρίναμε ότι έπρεπε, «παγώσαμε» τη μεταφορά τεχνολογίας που αφορούσε μη επανδρωμένα σκάφη.
– Πώς αποτιμάτε την εξέλιξη της επένδυσης της Eldorado Gold;
– Είναι κάτι που θα συζητήσουμε με τον πρωθυπουργό. Θέλουμε η συμφωνία μεταφοράς να προχωρήσει. Η Eldorado Gold είναι μία από τις μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις στη χώρα. Και θέλουμε να δούμε κι άλλες καναδικές επενδύσεις στην Ελλάδα, όπως για το 30% του αεροδρομίου. Είστε μια χώρα που προσφέρει αυτό που χρειάζεται κάθε επένδυση: σταθερότητα, προβλεψιμότητα και κράτος δικαίου. Και η Eldorado Gold είναι ένα καλό παράδειγμα.
– Αρα, είστε ικανοποιημένος με την τρόπο που προχωράει η υπόθεση;
– Προφανώς θέλουμε τα πράγματα να πάνε πιο γρήγορα. Αλλά κατανοώ ότι σε μια δημοκρατική κοινωνία όπως είναι η Ελλάδα, χρειάζεται να ακολουθηθούν κάποιες διαδικασίες. Πρέπει να πάει στο Κοινοβούλιο. Αντιλαμβάνομαι, όμως, ότι προχωρά και το παρακολουθούμε. Προχωράμε και σε άλλους τομείς, στην εκπαίδευση, αλλά και στην καινοτομία. Προφανώς, η Ελλάδα έχει τεράστια εμπειρία σε θέματα που αφορούν τη θάλασσα, όπως και ο Καναδάς. Η υπόθεση της «γαλάζιας» οικονομίας. Μπορούμε να μάθουμε πολλά ο ένας από τον άλλο. Και η ψηφιακή οικονομία.