Εχει παρουσιάσει όπερες στην Εθνική Λυρική Σκηνή και στο Μέγαρο Μουσικής, έχει ανεβάσει έργα σύγχρονα και κλασικά στο Φεστιβάλ Αθηνών, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και αλλού –με ένα πνεύμα επαναπροσέγγισης των κειμένων–, επομένως η πρώτη σκηνοθεσία του Θέμελη Γλυνάτση σε αρχαίο θέατρο τον βρίσκει ιδιαίτερα χαρούμενο.
«Το Αρχαίο Θέατρο της Μεγαλόπολης ήταν το μεγαλύτερο της αρχαιότητας, σήμερα δεν είναι τόσο μεγάλο, άρα αποτελεί για εμένα μια καλή εισαγωγή στην ιδιαίτερη αυτή αρχιτεκτονική», λέει στην «Κ» ο σκηνοθέτης και συνεχίζει: «Η πρόκληση είναι να κάνεις όπερα σε έναν τέτοιο χώρο. Διαθέτει πολύ καλή ακουστική, όμως το λυρικό θέατρο είναι δημιουργημένο για κλειστές αίθουσες. Ειδικά η συγκεκριμένη πράξη του συγκεκριμένου έργου μοιάζει με θέατρο δωματίου: Τρεις χαρακτήρες βρίσκονται κλεισμένοι σε ένα σαλόνι. Το στοίχημα είναι να δημιουργηθεί η αίσθηση μιας ασφυκτικής κατάστασης, αρχιτεκτονικής και ψυχολογικής».
Ο λόγος για την πρώτη πράξη της «Βαλκυρίας» του Ρίχαρντ Βάγκνερ, που θα παρουσιαστεί στις 3 και 4 Αυγούστου στο Αρχαίο Θέατρο Μεγαλόπολης, στο πλαίσιο του θεσμού «Ολη η Ελλάδα ένας πολιτισμός». Η «Βαλκυρία» αποτελεί τη δεύτερη όπερα της τετραλογίας «Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν» και στην πρώτη πράξη της παρακολουθούμε τα αδέλφια Ζίγκμουντ και Ζιγκλίντε (τους ρόλους υποδύονται ο τενόρος Χρήστος Κεχρής και η σοπράνο Αφροδίτη Πατουλίδου) να πραγματώνουν τον παράνομο έρωτά τους, έχοντας ως αντίπαλο τον Χούντιγκ, σύζυγο της Ζιγκλίντε (Τάσος Αποστόλου), και τον θεό και πατέρα τους, Βόταν (Παναγιώτης Ευαγγελίδης): εδώ, η θεϊκή, η οικογενειακή και η αρσενική εξουσία βρίσκουν απέναντί τους την ερωτική εξέγερση και την αγνή ομορφιά της φύσης.
«Η “Βαλκυρία” είναι το μόνο έργο του Βάγκνερ που σου δίνει τη δυνατότητα να παρουσιάσεις μόνο την πρώτη πράξη», λέει ο Θέμελης Γλυνάτσης. «Ο Βάγκνερ είχε μια απέχθεια στην τμηματική παρουσίαση του έργου του, γιατί πήγαινε κόντρα στη συνθετική του επανάσταση και επινόηση. Εδώ όμως έχουμε κάτι το αυτόνομο. Η πρώτη πράξη της “Βαλκυρίας” είναι η μόνη των Νιμπελούνγκεν που αφορά αποκλειστικά ανθρώπους. Στις άλλες υπάρχουν νάνοι, δράκοι, ήρωες, θεοί. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί περιτριγυρίζονται από μια αμείλικτη αίσθηση της μοίρας και από τη θέληση των θεών. Ο Βάγκνερ δημιούργησε έτσι ένα έργο που μιλάει για την ανθρώπινη ελευθερία και βούληση· ακόμη και αν υπάρχει μοίρα, λέει, υπάρχει δυνατότητα για εξέγερση».
Τι δουλειά έχει όμως ο θεός Βόταν, που απουσιάζει από το λιμπρέτο της πρώτης πράξης, στην εκδοχή του Θέμελη Γλυνάτση; «Επέλεξα πεισματικά να εισάγω ένα θεϊκό στοιχείο, το οποίο όμως έχει εκπέσει», αποκρίνεται ο σκηνοθέτης. «Δεν είναι ένας Βόταν παντοδύναμος, που ορίζει τη μοίρα των ανθρώπων. Μοιάζει να έχει έρθει από το μέλλον και να ξαναβλέπει με τρόπο μαζοχιστικό την ιστορία που θα τον οδηγήσει στην εξαφάνιση. Ολη η τετραλογία των Νιμπελούνγκεν έχει να κάνει με την εξουσία, που φτάνει σε τέτοια σημεία απληστίας, ώστε αρχίζει να φαντασιώνεται την αναίρεσή της. Ο Βόταν είναι νομίζω από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες της δραματουργίας του 19ου αιώνα. Παγιδευμένος σε ένα άχρονο περιβάλλον, βλέπει ξανά και ξανά την ιστορία που οδηγεί στην εξαφάνισή του. Ισως αυτή είναι η τιμωρία του».
Η οικογένεια ως πείραμα
Είναι άραγε ασφαλές να πούμε ότι εδώ και χρόνια ένα μέρος της εγχώριας δημιουργίας έχει στραφεί στην κριτική της οικογενειακής εξουσίας και στον μη αποδεκτό έρωτα ως αντίβαρό της; Αν ναι, αισθάνεται ο Θέμελης Γλυνάτσης κομμάτι αυτού του νήματος; «Αυτό το νήμα ξεκινά από την αρχαιότητα. Τέτοια μοτίβα απασχολούν το θέατρο από τον Αισχύλο», καταλήγει ο σκηνοθέτης. «Οι δραματουργίες αντιμετωπίζουν την οικογένεια σαν ένα πείραμα Φυσικής, όπου σε έναν πολύ περιορισμένο χώρο ασκούνται έντονες δυνάμεις. Ο έρωτας, ως παραβατική συμπεριφορά, συνιστά την υπερπήδηση αυτού του κλειστού κυκλώματος και τη δημιουργία ενός καινούργιου χώρου. Νομίζω ότι όλοι είμαστε μέρος μιας οργανικής και ουσιαστικής δραματουργίας πολλών αιώνων. Τη βλέπουμε στο θέατρο, στην όπερα, στο σινεμά. Η οικογένεια είναι κατά μία έννοια το πρώτο κεφάλαιο στην κοινωνική, συναισθηματική και φιλοσοφική εξέλιξη ενός ανθρώπου. Η δραματουργία εστιάζει εκεί ώστε να μιλήσει για πιο ευρέα ζητήματα και θέματα».