«Τα επόμενα χρόνια η χώρα μας θα πρέπει να υπερδιπλασιάσει τις δαπάνες αποπληρωμής έργων» προκειμένου να καταφέρει να αξιοποιήσει τους κοινοτικούς πόρους, που μαζί με το το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και μια σειρά άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων θα αγγίξουν τα 77 δισ. ευρώ. Αυτό επισημαίνει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης, προαναγγέλλοντας επιπλέον δράσεις ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ μέσω του νέου ΕΣΠΑ, που θα κατευθυνθούν αποκλειστικά σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
– Η εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ συμπίπτει με την ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, μέσω του οποίου θα εισρεύσουν στη χώρα μας σημαντικά κονδύλια. Πώς θα διασφαλιστεί η απορρόφηση των κοινοτικών πόρων στα σφιχτά χρονοδιαγράμματα που προβλέπονται;
– Η χώρα μας για πρώτη φορά έχει στη διάθεσή της τόσο πολλούς πόρους προκειμένου να χρηματοδοτήσει την οικονομία, την ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία της. Για να δώσουμε και μία τάξη μεγέθους στους αναγνώστες σας, οι πόροι του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μαζί με έναν αριθμό άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων αγγίζουν όλα μαζί τα 77 δισ. ευρώ δημόσια δαπάνη, χωρίς να έχουμε λάβει υπ’ όψιν σε αυτό το ποσό και τους ιδιωτικούς πόρους που θα κινητοποιηθούν. Οπως αντιλαμβάνεστε, η αξιοποίηση του συνόλου αυτών των πόρων συνιστά μια μεγάλη πρόκληση για το υπουργείο μας, στον βαθμό που πρέπει να διασφαλίσουμε την ύπαρξη ικανού αριθμού ώριμων έργων που θα υλοποιηθούν με άρτιο τρόπο και εντός πιεστικών χρονοδιαγραμμάτων. Τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να υπερδιπλασιάσουμε τις ετήσιες δαπάνες αποπληρωμής των έργων.
– Οι δύο βασικοί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί έχουν κοινούς θεματικούς στόχους, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η κοινωνική συνοχή. Υπάρχουν διακριτά έργα που θα υποστηριχθούν από κάθε χρηματοδοτικό εργαλείο; Πώς θα συντονιστούν τα χρηματοδοτικά μέσα;
Τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να υπερδιπλασιάσουμε τις ετήσιες δαπάνες αποπληρωμής των έργων.
– Στόχος της κυβέρνησης αλλά και απαίτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι να αποφεύγεται η διπλή χρηματοδότηση. Θέλω να σας διαβεβαιώσω πως υπάρχει ξεκάθαρος σχεδιασμός για το τι θα χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και τι θα χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, ταυτόχρονα όμως έχουμε διατηρήσει τη δυνατότητα συμπληρωματικότητας για τα δύο Ταμεία. Επίσης θεσμοθετήθηκε ένας νέος μηχανισμός ωρίμανσης έργων, ο οποίος έχει ως βασικό του πυλώνα το ΤΑΙΠΕΔ που θα κατευθύνονται πλέον έργα τα οποία θα προτεραιοποιούνται μέσω της Κυβερνητικής Επιτροπής Στρατηγικών Δημοσίων Συμβάσεων που χρήζουν ιδιαίτερης μέριμνας. Πρόκειται για έργα του Ταμείου Ανάκαμψης που ξεπερνούν τα 50 εκατ. ευρώ και έργα του ΕΣΠΑ που ξεπερνούν τα 30 εκατ. ευρώ. Και το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης απευθύνονται, κατά κύριο λόγο, στους ίδιους τους δικαιούχους. Γι’ αυτόν τον λόγο δημιουργούμε ένα σύστημα που θα αποτρέπει τη διπλή χρηματοδότηση, όχι όμως τη συμπληρωματική στις διάφορες επιλέξιμες δαπάνες, δεν θα αδειάζει άλλες δεξαμενές πιθανών έργων και θα διασφαλίζει τις μέγιστες συνέργειες ανάμεσα σε αυτά τα διαφορετικά Ταμεία.
– Ποια είναι τα έργα που θα «γεφυρώσουν» τις δύο προγραμματικές περιόδους; Εχει γίνει «ξεκαθάρισμα» των έργων;
– Αυτή τη στιγμή προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε ότι θα μεταφερθούν όσο το δυνατόν λιγότερα έργα στη νέα προγραμματική περίοδο. Οπως αντιλαμβάνεστε, τα μεταφερόμενα έργα θα είναι εκείνα που εκ των πραγμάτων δεν μπορούσαν να ολοκληρωθούν σε μια προγραμματική περίοδο. Υπάρχει μια δεξαμενή ώριμων έργων που αναμένεται να μεταφέρουμε στην επόμενη περίοδο και είναι της τάξεως των 6 δισ. ευρώ, όπως υπολογίζονται σήμερα. Θα ξεκινήσουμε με έργα που τρέχουν στο παρόν ΕΣΠΑ και βρίσκονται σε διάφορα στάδια υλοποίησης. Πρόκειται για έργα μεταφορών, περιβάλλοντος, διαχείριση αποβλήτων, κ.λπ., που θα μας οδηγήσουν και στις πρώτες απορροφήσεις.
– Η χώρα μας έχει υποβάλει προς έγκριση στην Ε.Ε. τα επιχειρησιακά προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ. Πότε αναμένεται η έγκριση και η έναρξη του προγράμματος;
– Τον Ιούλιο η Ελλάδα έγινε το πρώτο κράτος-μέλος της Ε.Ε. του οποίου εγκρίθηκε το στρατηγικό πλαίσιο για το νέο ΕΣΠΑ στην περίοδο 2021-2027. Το νέο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης, όπως πλέον ονομάζεται, στοχεύει σε μια βιώσιμη ανάπτυξη για όλους. Ηδη διεξάγονται οι προβλεπόμενες διαπραγματεύσεις με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής ώστε να εγκριθούν το συντομότερο δυνατό, αφού ο αρχικός μας σχεδιασμός για την έγκρισή τους ήταν στις αρχές του 2022 και ανετράπη λόγω κάποιων εσωτερικών θεμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με υπαιτιότητά της. Εκτιμώ πλέον ότι πριν από το Πάσχα, δηλαδή στα τέλη Απριλίου, θα έχουμε τις πρώτες νέες προσκλήσεις των προγραμμάτων. Με πρώτο το νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα, το γνωστό σε όλους ΕΠΑνΕΚ του προηγουμένου ΕΣΠΑ, που αποτέλεσε βασικό μοχλό για τη στήριξη των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο επιχειρησιακό πρόγραμμα με συνολικούς πόρους 3,9 δισ. ευρώ, που θα κατευθυνθούν αποκλειστικά σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις για επενδυτικές δράσεις. Θα αξιοποιήσουμε τη θετική εμπειρία των χρηματοδοτικών εργαλείων και ο σχεδιασμός μας προβλέπει τη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 2 δισ. ευρώ περίπου θα είναι παρεμβάσεις στον τομέα του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων.
Αυξάνονται τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τις startups
– Το ΕΠΑΝΕΚ αποτέλεσε βασικό μοχλό ανακούφισης των συνεπειών της πανδημίας και διακρίθηκε για την υψηλή απορρόφηση πόρων. Ποια είναι η εικόνα για τα υπόλοιπα προγράμματα;
– Θέλω να σας πω ότι και τα υπόλοιπα προγράμματα αποτέλεσαν μοχλό στήριξης και ανακούφισης της κοινωνίας μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ – Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση με προγραμματισμένες δράσεις, όπως οι δωρεάν θέσεις σε παιδικούς σταθμούς για παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και η απασχόληση 36.500 ανέργων μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα, καθώς και πολλές νέες δράσεις ειδικά σχεδιασμένες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, όπως η αποζημίωση ειδικού σκοπού. Οπως και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ – Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα σε βασικούς τομείς όπως η δικαιοσύνη, η υγεία, η κοινωνική ασφάλιση και η αντιμετώπιση της πανδημίας. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε φτάσει το συνολικό ποσό της διαθέσιμης κοινοτικής συμμετοχής συνολικά για όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ στο 62% και μάλιστα τη στιγμή που κατά το παρελθόν δεν ξεπερνούσε το 26%-27%, και σημειώστε πως έχουν εισρεύσει στην αγορά μέσω των Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ πόροι της τάξεως των 6,7 δισ. ευρώ σε αυτό το χρονικό διάστημα. Αντιλαμβάνεστε ότι με όλες αυτές τις δράσεις μόνο τυχαίο δεν είναι ότι η χώρα μας βρέθηκε στη δεύτερη θέση απορρόφησης πόρων και μπορώ να διαβεβαιώσω ότι δεν θα χαθούν πόροι έως το τέλος της προγραμματικής περιόδου.
– Το ελληνικό σύστημα των startups έχει αρχίσει να θεωρείται από τα μεγαλύτερα οικοσυστήματα. Τι θα κάνετε για να στηρίξετε τη νεοφυή και καινοτόμο επιχειρηματικότητα στη χώρα μας;
– Βλέποντας ως υπουργείο τις τεράστιες προοπτικές που ανοίγονται πλέον για τη χώρα μας, δεν θα μπορούσαμε να μη γίνουμε αρωγοί στην περαιτέρω ανάπτυξή τους, γι’ αυτό στο άμεσο προσεχές χρονικό διάστημα θα διαθέσουμε νέα κεφαλαία ύψους 100 εκατ., μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων, για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών συμμετοχών για επενδύσεις που αφορούν νεοφυείς καινοτόμες επιχειρήσεις. Κατευθύνουμε επίσης 20 εκατ. ευρώ μέσω του Ταμείου Συνεπενδύσεων στους «επενδυτικούς αγγέλους» (Business Angels co-investment fund), το οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο της διαμόρφωσής του από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων.
Στα προαναφερθέντα χρηματοδοτικά εργαλεία προστίθεται και το ειδικό ταμείο Accelerate TT, της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων, με αρχικά κεφάλαια 60 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών που θα καλύπτει κυρίως το σκέλος της μεταφοράς τεχνολογίας.
Από την άλλη πλευρά ετοιμάζουμε μια ευρωπαϊκού επιπέδου πρωτοβουλία για τη χρηματοδότηση και των scale-ups. Στο πλαίσιο της γαλλικής προεδρίας, ευρωπαϊκοί επενδυτικοί οργανισμοί και αναπτυξιακές τράπεζες, σχεδιάζουμε από κοινού μια σημαντική πρωτοβουλία όχι μόνο συντονισμένης χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών startups αλλά και στήριξης για τις εταιρείες αυτές ώστε, όταν μεγαλώνουν, να παραμένουν στην Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε διαρκή συνεργασία, μεταξύ άλλων, με τη γαλλική Banque Public Investisments και τη γερμανική KfW Capital και επεξεργαζόμαστε ένα πλαίσιο πρωτοβουλίας, το οποίο θα αφορά επενδύσεις αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στο σκέλος της έρευνας δημιουργούμε μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο όπου μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας Καινοτομίας και σε συνεργασία με τις τράπεζες θα χορηγούμε επενδυτικά δάνεια έως και 400.000 ευρώ για επενδύσεις σε ενσώματα ή άυλα πάγια περιουσιακά στοιχεία απαραίτητα για την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου. Πρόκειται για το πρώτο χρηματοδοτικό εργαλείο που αφορά αποκλειστικά καινοτόμες επιχειρήσεις και έρχεται να καλύψει το κενό χρηματοδότησης των συγκεκριμένων επιχειρήσεων ενόψει και της έναρξης του νέου ΕΣΠΑ μέσω του οποίου τα υβριδικά χρηματοοικονομικά εργαλεία θα εισαχθούν ως βασική μορφή χρηματοδότησης. Για τη σύσταση του Ταμείου προβλέπεται χρηματοδοτική συνεισφορά από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων προς την ΕΑΤ ύψους 64,5 εκατ. ευρώ για την κάλυψη του κεφαλαίου εγγυοδοσίας και των επιχορηγήσεων που παρέχει το Ταμείο. Τα συνολικά κεφάλαια που αναμένεται να μοχλευθούν είναι άνω των 120 εκατ. ευρώ.