Ο στρατιωτικός αναλυτής Αζάρ Γκατ στην «Κ»: Η Ρωσία είναι ένας γίγαντας με πήλινα πόδια

Ο στρατιωτικός αναλυτής Αζάρ Γκατ στην «Κ»: Η Ρωσία είναι ένας γίγαντας με πήλινα πόδια

Ο Αζάρ Γκατ είναι ένας εκ των κορυφαίων στρατιωτικών αναλυτών του Ισραήλ, με εξειδίκευση στη στρατηγική του πολέμου και της ειρήνης

5' 33" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Αζάρ Γκατ είναι ένας εκ των κορυφαίων στρατιωτικών αναλυτών του Ισραήλ, με εξειδίκευση στη στρατηγική του πολέμου και της ειρήνης. Ως θεωρητικός του στρατιωτικού περιβάλλοντος και στρατηγικού υποβάθρου, προσφέρει αξιολογήσεις στρατιωτικής μεταβλητότητας και υψηλής στρατηγικής με εκτιμήσεις των κρίσιμων καταστάσεων της εκάστοτε εποχής, ενώ το έργο του αναγνωρίζεται διεθνώς, με σημαντικότερο το βιβλίο του «War in Human Civilization» (O πόλεμος στον ανθρώπινο πολιτισμό). Σήμερα είναι πρόεδρος του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ και επικεφαλής του μεταπτυχιακού προγράμματος διεθνούς ασφαλείας και διπλωματίας (MA Security and Diplomacy).

– Κύριε καθηγητά, ποιο είναι το στρατηγικό δόγμα της Ρωσίας σήμερα και ποιοι ήταν οι πρωταρχικοί στρατηγικοί στόχοι της εισβολής της στο ουκρανικό έδαφος;

– Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι η διπλή φύση της ρωσικής εισβολής. Υπάρχει το αρκετά προφανές επιθετικό στοιχείο. Πρόκειται για μια κραυγαλέα περίπτωση επιθετικότητας, αλλά αφορά ακόμη και την αναβίωση του παραδοσιακού ρωσικού ιμπεριαλισμού. Αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται είναι το αμυντικό στοιχείο. Εχουμε μελετήσει το λεγόμενο δίλημμα ασφαλείας, δηλαδή ότι οι Ρώσοι ανησυχούν πραγματικά για το στρατηγικό περιβάλλον, όπως για τους πυραύλους που σταθμεύουν ακριβώς στο εσωτερικό της Ουκρανίας, στα σύνορα της Ρωσίας, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα από τη Μόσχα. Διαμαρτύρονται για αυτό εδώ και χρόνια. Νομίζω ότι η όλη ιδέα της Ουκρανίας, που περιλαμβάνει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και η άρνηση να δοθούν έστω και βασικές εγγυήσεις για αυτά τα διλήμματα, πόσο μάλλον για τη στάθμευση των πυραύλων, ήταν μια περιττή πρόκληση.

– Ποιο θα αξιολογούσατε ως το λάθος του Πούτιν; Υποτίμησε την ουκρανική πλευρά ή και τις αντιδράσεις της Δύσης;

– Πλέον υπάρχει η γενική αντίληψη ότι το έχασε αυτό, παρερμηνεύτηκαν τα πάντα. Παρερμήνευσε την αποφασιστικότητα της Ουκρανίας. Πραγματικά πίστευαν ότι μόλις θα έμπαιναν οι ρωσικές δυνάμεις, ο πληθυσμός θα ήταν πολύ δυναμικός και με το μέρος τους, ότι κάποια τμήματά του θα τον ακολουθούσαν, ότι θα υπήρχε πολύ μικρή αντίσταση. Ολα αυτά αποδείχθηκαν εντελώς λανθασμένα. Η ρωσική πλευρά δεν πίστεψε πραγματικά ότι η Δύση θα διαμαρτυρηθεί και θα προχωρήσει στην επιβολή κυρώσεων.

Ποτέ δεν πίστεψαν ότι η Δύση θα έδειχνε το είδος της ενότητας που επέδειξε και το είδος των πολύ σοβαρών κυρώσεων που επέβαλε. Αυτό που είναι προφανές είναι ότι οι Δυτικοί σε μεγάλο βαθμό αξιολόγησαν εσφαλμένα το μαχητικό δυναμικό των Ρώσων, των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.

– Ποιες είναι οι βασικές αδυναμίες της Ρωσίας και πώς το εσωτερικό μαλακό υπογάστριο επηρέασε τα σχέδιά της;

– Νομίζω ότι αυτό που όλοι γνωρίζαμε και το είχε αναφέρει και ο Ομπάμα πριν από μερικά χρόνια, ότι η Ρωσία ήταν ένας γίγαντας που στηριζόταν σε πήλινα πόδια. Η ρωσική οικονομία είναι πολύ μικρή, στο μέγεθος της Ιταλίας, το οποίο σημαίνει ότι έχουν πολύ λίγα αποθέματα πραγματικής αντοχής. Ολοι το ξέραμε αυτό. Και τώρα το βλέπουμε ακόμη πιο καθαρά, γιατί είναι φανερό ότι τους λείπουν σχεδόν τα πάντα. Αυτό ήταν ξεκάθαρο. Αυτό που δεν ήταν τόσο ξεκάθαρο ήταν ότι το ηθικό θα ήταν τόσο χαμηλό που οι στρατιωτικές τους ικανότητες, όσον αφορά τη στρατιωτική επάρκεια τόσο των χερσαίων δυνάμεων όσο και της πολεμικής τους αεροπορίας θα βρίσκονταν σε τόσο πολύ χαμηλό επίπεδο.

Επιπροσθέτως, ένα ακόμη μη αμελητέο γεγονός είναι το επίπεδο της διαφθοράς. Η Ρωσία προσομοιάζει με μια κλεπτοκρατία (kleptocracy). Η κυβέρνηση ελέγχεται από κλέφτες και τώρα αποδεικνύεται ότι δεν είναι μόνο τα ανώτατα κλιμάκια που είναι ο Πούτιν και οι ολιγάρχες και όλα αυτά, αλλά η διαφθορά κατεβαίνει σε όλη την αλυσίδα και αυτό που καταλαβαίνουμε τώρα είναι ότι οι άνθρωποι, οι αξιωματικοί, οι κατώτεροι αξιωματικοί, το προσωπικό συντήρησης παντού έκλεβαν καύσιμα, ενώ δεν έκαναν τα απαραίτητα πράγματα για τη συντήρηση του υλικού, τον εφοδιασμό και ούτω καθεξής.

Ο Αζάρ Γκατ, πρόεδρος του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, μιλάει στην «Κ».

– Οσον αφορά τους πρωταρχικούς ισχυρισμούς του Πούτιν για μια ειδική επιχείρηση αποναζιστικοποίησης της Ουκρανίας, πιστεύετε πως περιλαμβανόταν η γενοκτονία στην Μπούτσα και οι άλλες φρικαλεότητες στα σχέδιά του;

– Αμφιβάλλω. Νομίζω ότι ακόμα δεν γνωρίζουμε αρκετά. Προφανώς υπήρξε μια σφαγή στην Μπούτσα, αλλά δεν είμαστε σίγουροι για το πώς είναι τα πράγματα σε άλλα μέρη. Γνωρίζουμε ότι στους Ρώσους δεν αρέσει η βαρβαρότητα. Κάποιες από τις αναφορές κάνουν λόγο ότι αυτά ήταν τσετσενικά στρατεύματα. Αν αυτές οι βιαιότητες προέκυψαν από τα τσετσενικά στρατεύματα, αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει πολλά. Προφανώς, η καταστροφή είναι αρκετά σοβαρή σε πολλά από τα μέρη. Η Μαριούπολη είναι ένα παράδειγμα, ίσως και το Χάρκοβο. Αλλά αμφιβάλλω ότι ο στόχος τους ήταν η πολιτική των φρικαλεοτήτων. Προφανώς, η εικόνα που δημιουργείται είναι πολύ αρνητική και πολύ επιζήμια για τη ρωσική υπόθεση.

– Από τη θεωρία του αιφνιδιαστικού πολέμου στους βάλτους της ουκρανικής λίμνης. Προβλέπετε έναν ουκρανικό πόλεμο φθοράς με μικρές μονάδες να αντιμετωπίζουν αντισυμβατικά τη Ρωσία;

– Αφού ο αιφνιδιαστικός πόλεμος (blitzkrieg) απέτυχε, αυτό που βλέπουμε τώρα, που υποστηρίζεται και από επίσημες ρωσικές δηλώσεις, είναι ότι αποσύρουν τις δυνάμεις από το Κίεβο και ότι επικεντρώνονται στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας και το νοτιοανατολικό, το οποίο έχουν καταφέρει να κατακτήσουν. Στα ανατολικά, ο Πούτιν έχει δεσμευτεί για τη λεγόμενη απελευθέρωση των δύο επαρχιών. Ετσι, τώρα συγκεντρώνει τις δυνάμεις του εκεί.

Επίσης, έχουν κερδίσει μάχες κατά μήκος των ακτών της Θάλασσας του Αζόφ και κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας. Παρ’ όλα αυτά, δεν πρόκειται να καταφέρουν να κατακτήσουν την Οδησσό. Αυτό είναι ήδη ξεκάθαρο. Αλλά θα ήθελαν να κρατήσουν τις κατακτήσεις τους εκεί. Νομίζω όμως ότι οι προοπτικές των Ρώσων να προχωρήσουν προς τα ανατολικά δεν είναι καλές. Οσον αφορά τον νότο, οι δυνατότητες των Ουκρανών φαίνονται να είναι μεγαλύτερες.

– Αξιολογώντας το παιχνίδι της υψηλής στρατηγικής, ήταν η εισβολή της Ρωσίας ένα προπέτασμα καπνού στις πραγματικές προθέσεις του Πούτιν;

– Δεν το νομίζω. Νομίζω ότι η Ουκρανία και η Λευκορωσία είναι οι προθέσεις του, δηλαδή η παλιά ρωσική αυτοκρατορία, ίσως και το Καζαχστάν λόγω της μεγάλης ρωσικής πλειονότητας. Δεν πιστεύω ότι οι προθέσεις του ήταν περισσότερες. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν πει επίσης εκείνη την εποχή ότι δεν υπήρχαν σημάδια συγκέντρωσης δυνάμεων κατά μήκος των συνόρων των κρατών της Βαλτικής. Ετσι πιστεύω ότι αν και το σχέδιό του ήταν ριζοσπαστικό, δεν ήταν τόσο έντονο και αυτό ήταν όλο. Νομίζω ότι αυτή ήταν η πρόθεσή του.

– Τι στρατηγικά πλεονεκτήματα αποκτούν οι χώρες της ανατολικής Μεσογείου, όπως το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Κύπρος;

– Προφανώς, θα υπάρξει μεγαλύτερη ζήτηση για το φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο. Αλλά από την άλλη πλευρά θα πρέπει ακόμα να θυμόμαστε ότι η παραγωγή των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο Ισραήλ δεν μπορεί να υποκαταστήσει το ρωσικό αέριο. Οι ποσότητες αυτές είναι μικρές για την Ευρώπη, που αναζητά πλέον οποιαδήποτε άλλη πηγή εκτός από το ρωσικό. Οπότε, ναι, το φυσικό αέριο που προέρχεται από την Ανατολική Μεσόγειο είναι στρατηγικής σημασίας, αλλά προφανώς, όπως είπα, είναι περιορισμένη η ικανότητά του – σημαντική, αλλά περιορισμένη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή