Τζέφρεϊ Μάνκοφ στην «Κ»: Η Τουρκία θα διαλέξει πλευρά, αυτή του νικητή

Τζέφρεϊ Μάνκοφ στην «Κ»: Η Τουρκία θα διαλέξει πλευρά, αυτή του νικητή

Η Τουρκία πατάει σε δύο βάρκες και ο Ερντογάν θαυμάζει τον Πούτιν - Έχουμε κάποιους μήνες, ίσως και χρόνο, μπροστά μας - Η Τουρκία έχει συμφέρον από καλές σχέσεις στη Μεσόγειο - Οι ΗΠΑ θα επιμείνουν για τους S-400

5' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η Τουρκία θα εξαντλήσει τα περιθώρια τηρώντας αποστάσεις ασφαλείας τόσο από το ΝΑΤΟ όσο και από τη Ρωσία για να διατηρήσει τη φιλοδοξία της ως ανεξάρτητης περιφερειακής δύναμης, τονίζει στην «Κ» ο διακεκριμένος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Αμυνας των ΗΠΑ, Τζέφρεϊ Μάνκοφ, ο οποίος θεωρεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα διαρκέσει ακόμη μήνες, ίσως και χρόνο. Ο ίδιος εκτιμά ότι η Αγκυρα περιμένει να δει ποιος θα είναι ο νικητής στην ουκρανική υπόθεση και θεωρεί ότι ο Ερντογάν θαυμάζει τον Πούτιν, παρά τις διαφορές τους. Εξηγεί επίσης γιατί στο τέλος της ημέρας η Τουρκία δεν θα διακινδυνεύσει τη σχέση με το ΝΑΤΟ και εμφανίζεται βέβαιος ότι η ουκρανική κρίση δεν θα «μαλακώσει» τις ΗΠΑ στο ζήτημα των S-400. Επιπλέον, βλέπει κίνητρο για την Αγκυρα να εξομαλύνει το κλίμα στη Μεσόγειο.

– Είναι προφανές ότι η Αγκυρα προσπαθεί να έχει τα πόδια της σε δύο βάρκες, δηλαδή να στηρίζει την Ουκρανία μέσω της δυτικής συμμαχίας χωρίς να υπονομεύει τις σχέσεις της με τη Ρωσία. Το καταφέρνει; Για πόσο;

– Είναι ακριβώς έτσι και η Τουρκία προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο να μεγιστοποιήσει τα συμφέροντά της. Μέχρι πότε; Πολλά θα εξαρτηθούν από το πεδίο της μάχης. Αν η μία πλευρά εμφανιστεί να κερδίζει αποφασιστικά αυτόν τον πόλεμο, τότε η Τουρκία πιθανότατα θα διαλέξει πλευρά, την πλευρά του νικητή.

– Το ερώτημα όμως είναι πότε θα πρέπει να περιμένουμε κάποια καθοριστική εξέλιξη σε αυτόν τον πόλεμο.

– Οχι σύντομα. Η αντίσταση της Ουκρανίας είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι υπολόγιζε η Ρωσία και αυτό είναι κάτι το οποίο δεν αναμένεται να αλλάξει. Η Δύση έχει δεσμευτεί να προσφέρει στην Ουκρανία οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη. Από την άλλη πλευρά, οι κυρώσεις ασκούν μεγάλη πίεση στη Ρωσία, ωστόσο δεν πρόκειται να μεταφραστούν αυτομάτως σε πολιτική αλλαγή ή στην αφαίρεση της δυνατότητας διεξαγωγής του πολέμου. Εχουμε ακόμη κάποιους μήνες, ίσως και χρόνο, μπροστά. Κάποια στιγμή θα «δουλέψουν» η εξάντληση και η μείωση των πόρων, στη μία ή στην άλλη πλευρά. Αλλά δεν είμαστε ακόμα εκεί.

– Για ποιους λόγους η Τουρκία ενδιαφέρεται σε αυτόν τον βαθμό να έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία; Η οποία εκτός από σύμμαχος είναι και αντίπαλος της Αγκυρας, όπως είδαμε για παράδειγμα στη Συρία.

Ο Ερντογάν θαυμάζει τον Πούτιν. Παρά τις διαφορές τους βλέπουμε σύγκλιση συμφερόντων ως προς την αμφι-σβήτηση της ηγεμονίας της Δύσης.

– Είναι μια σειρά από παράγοντες. Κατ’ αρχάς, η Ρωσία είναι οικονομικός εταίρος της Τουρκίας σε σημαντικές βιομηχανίες, όπως οι κατασκευές, η γεωργία και ο τουρισμός. Επίσης, οι εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία είναι κρίσιμες για την Τουρκία. Υπάρχει όμως και μία στρατηγική παράμετρος στην εξίσωση, δεδομένου ότι η Τουρκία οραματίζεται να διαδραματίζει έναν ρόλο ανεξάρτητης περιφερειακής δύναμης, που σημαίνει ότι δεν ακολουθεί απαραίτητα τους δυτικούς συμμάχους της. Αντιθέτως, διευρύνει τον χώρο για ελιγμούς, τηρώντας απόσταση τόσο από το ΝΑΤΟ όσο και από τη Ρωσία. Βεβαίως, τα τουρκικά συμφέροντα αποκλίνουν από τα ρωσικά, στη Συρία και σε άλλες περιοχές. Ομως μέχρι στιγμής οι δύο χώρες καταφέρνουν και ομαλοποιούν τις σχέσεις τους, παρά τις συγκρούσεις που μεσολαβούν. Και νομίζω ότι όσο οι σχέσεις της θα είναι σύνθετες με τη Δύση, κάτι που ήδη αναφέραμε ότι είναι προϊόν περιφερειακής στρατηγικής, τότε η Τουρκία βλέπει προστιθέμενη αξία στη συνεργασία της με τη Ρωσία.

– Τελικά όμως, θα λέγατε ότι η Τουρκία με βάση τις επιδιώξεις της έχει περισσότερα κίνητρα να βρίσκεται κοντά στο ΝΑΤΟ ή κοντά στη Ρωσία; Τι θα επέλεγε ο Ερντογάν αν ερχόταν η στιγμή που θα έπρεπε πραγματικά να επιλέξει;

– Νομίζω ότι η Τουρκία αποφεύγει να βρεθεί στο σημείο να επιλέξει. Ομως στο τέλος της ημέρας είναι μέλος του ΝΑΤΟ, που είναι θεμελιώδες για την ασφάλειά της, ακόμη και απέναντι στη Ρωσία. Και παρά το γεγονός ότι τα αντιδυτικά αισθήματα στην Τουρκία είναι σήμερα εντονότερα απ’ ό,τι έχουν βρεθεί στο παρελθόν, υπάρχει η αναγνώριση ότι οι φιλοδοξίες της χώρας εξαρτώνται σε έναν σημαντικό βαθμό από την ευθυγράμμιση με το ΝΑΤΟ. Και αυτό είναι κάτι που η Τουρκία δεν επιθυμεί να το χάσει.

– Η απόφαση της Αγκυρας να αγοράσει το ρωσικό αμυντικό σύστημα S-400 παραμένει «αγκάθι» για την Ουάσιγκτον. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται αυτή η υπόθεση και πόσο σημαντική είναι για τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας;

– Είναι αρκετά σημαντικό, ιδίως για το αμερικανικό Κογκρέσο. Παρά τις εντάσεις που είδαμε το προηγούμενο διάστημα, και οι δύο πλευρές έχουν συμφέρον να λυθεί αυτό το ζήτημα. Δεν είμαι βέβαιος ακόμη αν υπάρχει στην Αγκυρα η θέληση να κάνει τα απαραίτητα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, απενεργοποιώντας το ρωσικό σύστημα. Η Αγκυρα ελπίζει ότι μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η Δύση χρειάζεται περισσότερο την Τουρκία και γι’ αυτό θα είναι πιο ευέλικτη για τους S-400, ωστόσο αυτή είναι μια λανθασμένη εκτίμηση. Η Τουρκία θα πρέπει να κάνει κάποιες παραχωρήσεις σε αυτό το θέμα προκειμένου να το ξεπεράσει.

– Η Αγκυρα επιχειρεί να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή για την εξεύρεση σημείων σύγκλισης μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι. Βλέπετε προοπτική σε αυτή την προσπάθεια;

– Δεν βλέπω σημεία σύγκλισης μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι σε αυτή τη φάση, δεδομένης της φύσης αυτής της σύγκρουσης, που βασίζεται στην άρνηση του Πούτιν να αποδεχτεί την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας. Επομένως, δεν υπάρχει γενικότερα μια τέτοια προοπτική. Βεβαίως όσο ο πόλεμος θα συνεχίζεται και το κόστος θα αυξάνεται και για τις δύο πλευρές, ενδεχομένως να φτάσουμε σε κάποιο σημείο όπου οι δύο πλευρές θα θελήσουν να διαπραγματευτούν. Σε εκείνο το στάδιο, ενδεχομένως η Τουρκία να παίξει κάποιον ρόλο, αλλά αυτό δεν αφορά το κοντινό μέλλον.

Η Ελλάδα

– Μια αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας θα είχε αντίκτυπο στις σχέσεις με την Ελλάδα; Πώς βλέπετε τις εξελίξεις στο Αιγαίο;

– Η σύνδεση με το ΝΑΤΟ γίνεται σήμερα ακόμη πιο σημαντική για την Τουρκία. Τη βλέπουμε να επιχειρεί να εξομαλύνει τις προβληματικές σχέσεις της με ορισμένους δυτικούς εταίρους, γείτονες και συμμάχους της. Αυτό σχετίζεται και με τον ενεργειακό τομέα και τη θαλάσσια οριοθέτηση στην Ανατολική Μεσόγειο. Το είδαμε λιγότερο με την Ελλάδα και περισσότερο με το Ισραήλ, τη Γαλλία και την Αίγυπτο. Είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας να ασφαλίσει τη δυτική της πλευρά, επωφελούμενη συγχρόνως από την ανάπτυξη ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, γεγονός που καθιστά επιτακτικό να μετριάσει τις εντάσεις και με την Αθήνα. Θα είναι ίσως πιο δύσκολο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που έχουν χαρακτηριστεί από έντονη αντιπαλότητα, αλλά το ευρύτερο συμφέρον της Τουρκίας να βελτιώσει τις σχέσεις της με τους γείτονες έχει εφαρμογή και στην περίπτωση της Ελλάδας.
 
– Πώς επιδρούν στις σχέσεις Τουρκίας – Ρωσίας οι σχέσεις Ερντογάν – Πούτιν; Υπάρχει και προσωπική διάσταση;

– Ναι, θεωρώ ότι υπάρχει. Και οι δύο χώρες έχουν αναπτύξει προσωποκεντρικά συστήματα διακυβέρνησης. Ο Ερντογάν θαυμάζει τον Πούτιν και τη δυνατότητά του να είναι κυρίαρχος στο εσωτερικό και να ανάγει τη χώρα του σε διεθνή παίκτη. Οι παράλληλες πορείες και φιλοδοξίες ενισχύουν την αλληλεπίδραση των δύο ηγετών και παρά τις διαφορές τους βλέπουμε σύγκλιση συμφερόντων ως προς την αμφισβήτηση της ηγεμονίας της Δύσης.

Ειδήσεις σήμερα

Πόλεμος στην Ουκρανία: Όλες οι εξελίξεις από την 62η ημέρα της ρωσικής εισβολής

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή