Η ανάδυση του Ιράν ως αξιόπιστου διπλωματικού συνομιλητή ήταν η γεωπολιτική έκπληξη του τελευταίου χρόνου. O Μπεχνάμ Μπεχρούζ, πρέσβης του Ιράν στην Ελλάδα, μιλάει σήμερα στην «Κ».
– Πόσο σταθερά έχει ανοίξει το παράθυρο με τη Δύση, τις ΗΠΑ; Ο ανώτατος ηγέτης (Αλί Χαμενεΐ) πρόσφατα έδωσε απαισιόδοξο στίγμα.
– Είναι δύσκολο να απαντήσεις αν έχει ανοίξει σταθερά. Από την πλευρά μας η προσέγγιση είναι ξεκάθαρη, η πολιτική βούληση είναι εκεί. Νομίζω πως, αν και οι δύο πλευρές κάνουν ό,τι μπορούν για να προσέξουν την πολυπλοκότητα των προθέσεων του άλλου, να λάβουν υπόψη τα ψυχολογικά στοιχεία και τη νοοτροπία της άλλης πλευράς, αλλά και τη δυσπιστία που μπορεί να έχει σχηματιστεί λόγω της προηγούμενης εμπειρίας, τότε θα έχουμε πιθανότητες επιτυχίας. Η απαισιοδοξία του ανώτατου ηγέτη της χώρας οφείλεται ακριβώς σε αυτή την προηγούμενη εμπειρία.
– Πώς αντιδρά η αντιπολίτευση στο Ιράν;
– Γενικά ο κόσμος εμπιστεύεται την ηγεσία της χώρας. Η ηγεσία υποστηρίζει μια αξιοπρεπή διαπραγμάτευση. Επίσης ο κόσμος υποστηρίζει τις επιλογές της εκλεγμένης κυβέρνησης. Υπάρχουν όμως ομάδες που ανησυχούν περισσότερο για τις προθέσεις της άλλης πλευράς, υποψιάζονται πως υπάρχει κρυμμένη ατζέντα και αντιτίθενται σε ολόκληρα κεφάλαια της διαπραγμάτευσης – τώρα ή στο μέλλον. Αλλά εφόσον ο πρόεδρος έχει την υποστήριξη της ηγεσίας, καθώς και του κόσμου που τον εξέλεξε, η αίσθηση είναι πως η κοινή γνώμη στηρίζει την επιλογή της κυβέρνησης να διαπραγματευτεί με ειλικρίνεια.
– Ωστόσο, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία δεν κρύβουν την απέχθειά τους για τη διαδικασία της ενδιάμεσης συμφωνίας.
– Υπάρχουν ομάδες που κερδίζουν από την αντιπαράθεση του Ιράν με κάποιες Δυτικές κυβερνήσεις. Και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να εκτροχιάσουν τη διαδικασία. Ας ελπίσουμε ότι οι δύο πλευρές δεν θα παραπλανηθούν από προκλήσεις και πως η εμπιστοσύνη θα χτίζεται προοδευτικά.
– Σχετικά με την Ε.Ε., πώς βλέπετε να εξελίσσεται το ξεπάγωμα των κυρώσεων στις επενδύσεις;
– Υπάρχει προφανές κέρδος και για τους δύο. Το Ιράν είναι μια πολύ μεγάλη αγορά, αλλά από την άλλη γνωρίζουμε τα όριά της: δεν ερχόμαστε να πούμε ότι αν άρετε τα εμπόδια στο μεταξύ μας εμπόριο, θα λυθούν όλα σας τα προβλήματα· όχι. Αλλά με δεδομένο το μέγεθος της οικονομίας μας, νομίζω πως οι καλύτερες σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Ιράν θα ήταν κέρδος και για τους δύο.
– Υπάρχει κινητικότητα;
– Το τοπίο έχει διαφοροποιήσεις: Εχουν ήδη επισκεφθεί το Ιράν οι ΥΠΕΞ Ιταλίας, Σουηδίας και ο υφυπουργός της Αυστρίας. Περιμένουμε την εκπρόσωπο της Ε.Ε. για τις εξωτερικές σχέσεις, την κ. Κ. Αστον. Από τη μία πλευρά υπάρχουν ακόμη σημαντικές κυρώσεις εν ισχύι. Αυτές υπενθυμίζουν τη διστακτικότητα ή και τη δυσπιστία της άλλης πλευράς, προκαλούν μια διάθεση μεταξύ των αξιωματούχων να μη σπεύσουν. Από την άλλη, η επιχειρηματική κοινότητα δείχνει μεγαλύτερη κινητικότητα. Βλέπεις να έρχονται επιχειρηματικές αποστολές – πολύ πρόσφατα είχαμε 140 Γάλλους επιχειρηματίες, αλλά και από άλλες χώρες, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Αυστρία, την Πορτογαλία. Ο Τούρκος πρωθυπουργός πήγε στο Ιράν με τέσσερα αεροπλάνα με επιχειρηματίες!
– Με την Ελλάδα τι γίνεται;
– Ελπίζω ότι η Ελλάδα θα αρχίσει να είναι πιο ενεργή· και με τον ρόλο της ως προεδρεύουσα της Ε.Ε. Είδα τον υπ. Εξωτερικών κ. Ευ. Βενιζέλο και μου είπε πως σκοπεύει να πάει στο Ιράν, πολύ σύντομα. Νομίζω πως θα είναι μια πολύ καλή αρχή για την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα· δεν ξέρω αν θα τον συνοδεύσει επιχειρηματική αποστολή ή όχι, αλλά ελπίζω να φέρει σημαντικούς επιχειρηματίες στο Ιράν και να αρχίσουν διαπραγματεύσεις.
– Ποιοι είναι οι πιο ελπιδοφόροι τομείς συνεργασίας;
– Υπήρχαν και υπάρχουν πολλοί τομείς. Πριν από την επιβολή των κυρώσεων το Ιράν προμήθευε με πετρέλαιο την Ελλάδα με ειδικούς όρους κι ευκολίες. Το φυσικό αέριο και η μεταφορά του από το Ιράν στην Ευρώπη μέσω της χώρας σας –αν και μακροπρόθεσμο σχέδιο– μπορεί μελλοντικά να καλύψει όχι μόνο την εγχώρια κατανάλωση, αλλά και να μετατρέψει την Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο της ΝΑ Ευρώπης. Σε τελική ανάλυση, το φυσικό αέριο του Ιράν είναι η καλύτερη επιλογή για την Ευρώπη και συμβάλλει στη στρατηγική της διαφοροποίησης πηγών ενέργειας. Υπάρχουν βέβαια και άμεσες ευκαιρίες, όπως αμοιβαίες επενδύσεις στον τουρισμό: Η Ελλάδα είναι πολύ ανεπτυγμένη στις ξενοδοχειακές υποδομές και το Ιράν επιθυμεί να αξιοποιήσει την τεχνογνωσία σε κοινά σχέδια στις δύο χώρες. Αλλοι τομείς συνεργασίας είναι ο τραπεζικός, οι ασφάλειες, η ναυτιλία. Η Ελλάδα είναι μεγάλη δύναμη στις θαλάσσιες μεταφορές, μπορεί να ικανοποιήσει στις ανάγκες μας. Σε αυτό τον τομέα οι ευκαιρίες για επενδύσεις είναι ώριμες, περιμένουν να αξιοποιηθούν.
– Tι είδους επενδύσεις;
– Οι επενδύσεις δεν είναι απαραίτητο να είναι με χρήματα, μπορεί να είναι με τεχνογνωσία, αν και πάντα είναι καλό να υπάρχει συμμετοχή, συνεταιρισμός. Αμφίδρομες ευκαιρίες υπάρχουν γενικότερα στο εμπόριο – τα πετροχημικά, τα φαρμακευτικά γεωργικά προϊόντα.