Ο πρόσφατα βραβευμένος στο Φεστιβάλ Βενετίας με τον Αργυρό Λέοντα κινηματογραφιστής Αλέξανδρος Αβρανάς έδωσε άριστα δείγματα –και- θεατρικής σκηνοθεσίας στο “Gagarin Way”, στο θέατρο Βασιλάκου, με ένα δυνατό πολιτικό έργο. Σήμερα, αυτοσυστήνεται μέσα από ένα παιχνίδι αυθόρμητων συνειρμών.
Αξιοκρατία & Αλητεία: «Στην Ελλάδα, και οι δύο έννοιες είναι άμετρες. Η αξιοκρατία εκλείπει, ενώ η αλητεία περισσεύει».
Βραβεία: «Θα ήταν ψέμα να πω ότι δεν με αφορούν. Η επιβράβευση είναι πάντα πολύ σημαντική για έναν άνθρωπο, γι’ αυτό που κάνει, ειδικά σε αυτήν τη χώρα, που δεν μας χαρακτηρίζει η γενναιοδωρία. Αλλά, από κει και πέρα, δεν δουλεύουμε για τα βραβεία. Τα βραβεία έρχονται, ή πρέπει να έρχονται, ως αποτέλεσμα πολλής δουλειάς. Τι κέρδισα, λοιπόν, εγώ από τα βραβεία; Ένα πολύ ωραίο λιοντάρι στο σπίτι μου. (χαμογελάει) Βρίσκεται κλειστό, πάνω σε ένα ράφι, δίπλα στην τηλεόραση. Και όχι, δεν φοβάμαι μήπως μου το κλέψουν, γιατί ακόμα και αν συμβεί κάτι τέτοιο, νομίζω θα μου στείλουν ένα άλλο».
Βάρος: «Το προφανές, το βάρος ενός πολίτη σε μια κοινωνία που πεινάει».
Βαρβαρότητα: «Η σύγχρονη βαρβαρότητα είναι παντού. Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα είναι μια εικόνα βαρβαρότητας. Δεν υπάρχει αγάπη, αλληλεγγύη, σεβασμός μεταξύ μας. Η έλλειψη σεβασμού και αυτοσεβασμού μας κάνει βαρβάρους».
Γεννήθηκα: «Στη Λάρισα, το 1977, στις 24 Σεπτεμβρίου, την ημέρα που ανοίγει το παζάρι. Ήταν, προφανώς, μια ένδειξη ότι θα έβγαινα ‘παζαριώτικος’. (γελάει) Καλά, λέμε τώρα, γιατί δεν εξελίχθηκα και σε τόσο ‘παζαριώτικο’ τύπο. Πάντως, το εν λόγω παζάρι είχε τα πάντα, ρούχα, παιχνίδια, φαγητά. Και εκεί πηγαίναμε με τους φίλους μου για ατελείωτο χαβαλέ».
Γελάω: «Με τα πάντα. Πάντα ψάχνω μια ευκαιρία να γελάσω. Όχι να κοροϊδέψω, αλλά να δω τα πράγματα με χιούμορ».
Γάμος: «Μια κοινωνική συνθήκη, στην οποία κάποιος μπαίνει, για να πάρει λεφτά από γονείς και συγγενείς. (γελάει) Τι να σου πω, δεν αισθάνομαι κάποια ανάγκη να ενδώσω σε αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο. Βέβαια, το όλο πράγμα μπορεί να έχει και πλάκα. Να είναι ένα μεγάλο πάρτι. Μια παράσταση, ενδεχομένως, την οποία, αν είναι να την ανεβάσω με τους δικούς μου όρους, γιατί όχι;».
Δήθεν: «Είναι γεμάτη η Ελλάδα. Γιατί όταν εκλείπει η αυτοκριτική ή η αξιοκρατία και επικρατούν τα διάφορα συστήματα, τότε όλα είναι δήθεν. Και ο χώρος μου είναι πολύ δήθεν. Και εμένα με έχουν κατηγορήσει για δήθεν, για την ταινία μου «Without». Κατ’ εμέ, βέβαια, ήταν μια πάρα πολύ ειλικρινής ταινία. Είναι εύκολο το δήθεν».
Ελλάδα: «Το βασικό πρόβλημα της χώρα μας είναι ότι δεν έχει ταυτότητα. Βρισκόμαστε πάντα μπροστά σε ένα χάσμα, όπου στη μία άκρη είναι η αρχαία Ελλάδα και στην άλλη το αμερικάνικο όνειρο. Δεν υπάρχει μνήμη, δεν υπάρχει παράδοση, δεν υπάρχει συνέχεια. Μιλάμε συνεχώς με περηφάνεια για την αρχαία Ελλάδα αλλά τι κάνουμε για το σύγχρονο πολιτισμό μας; Πως αξιοποιούμε τις νέες καλλιτεχνικές προτάσεις; Νομίζω ότι πια έχει φτάσει ο κόμπος στο χτένι και πρέπει να αποφασίσουμε τι επιτέλους είναι η Ελλάδα και πως πορευόμαστε από δω και πέρα».
Ερωτας: «Έρωτας στα χρόνια της πανούκλας, θα λέγαμε για τη σημερινή εποχή. Ο έρωτας είναι βασικό συστατικό της ζωής. Είμαι ερωτευμένος με τη σύντροφό μου, τη δουλειά μου, τους φίλους μου. Ερωτεύομαι κάθε ταινία μου, σα να είναι η πρώτη και η τελευταία».
Ζηλεύω: «Αυτούς που έχουν γεννηθεί σε αγγλόφωνες χώρες και μπορούν να κάνουν πιο εύκολα παγκόσμιο σινεμά».
Ζορίζομαι: «Με τη βλακεία και την ημιμάθεια. Με την έλλειψη αξιοκρατίας. Με την απουσία υποστήριξης προς την τέχνη και κυρίως προς τους νέους καλλιτέχνες. Δεν υπάρχει καμία οργάνωση σε πολιτιστικό επίπεδο. Είμαστε πυροτεχνήματα, μόνοι μας. Αν θες να είσαι επαγγελματίας στην Ελλάδα, γίνεσαι ιδίοις αναλώμασι».
Ήρωες: «Οποιοσδήποτε πολεμά και προσπαθεί να κάνει πράγματα σε μια κοινωνία τόσο απέλπιδα, όπως η ελληνική. Ήρωας, επίσης, για μένα είναι όποιος λέει ‘όχι’, παρόλη τη δυσκολία του. Στον κινηματογράφο, πάντα μου άρεσαν ο Παζολίνι, ο Φασμπίντερ. Ήταν σκηνοθέτες-καλλιτέχνες. Ο Παζολίνι ήταν ένας βαθιά σκεπτόμενος άνθρωπος, με πολιτική θέση στα πράγματα και με τόλμη».
Θεός: «Υπάρχει το τραγούδι της Κατερίνας Στανίση που λέει, ‘Σ’ έχω κάνει Θεό’. Κοίτα, δεν έχω καμία σχέση με την εκκλησία και δεν με αφορά. Η εκκλησία είναι η πολιτική της θρησκείας. Τώρα, ο Θεός… δεν ξέρω, δεν απαντώ».
Θάνατος: «Δεν έχω φόβο θανάτου. Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει».
Ισορροπία: «Είμαι των άκρων, οπότε προσπαθώ πάντα να βρω πως και που ισορροπούν τα δύο άκρα. Το να κάνεις τέχνη είναι θέμα ισορροπίας πολλών πραγμάτων».
Καθρέφτης: «Όταν σηκώνομαι το πρωί και κοιτάζω τον καθρέφτη, χαμογελάω. Ακόμα και σε πολύ δύσκολες εποχές, όταν με την Ελένη, τη σύντροφό μου, δεν είχαμε να φάμε, ακόμα και τότε σηκωνόμουν ευδιάθετος, γεμάτος αισιοδοξία».
Καταχρήσεις: «Πολλές. Καπνίζω τρία πακέτα την ημέρα αλλά μόνο Καρέλια, γιατί ο Καρέλιας μοίρασε δυόμιση εκατομμύρια στους εργαζόμενους στην εταιρία του. Επίσης, έχω πολύ άγχος. Ευτυχώς, τώρα δεν πίνω, γιατί έχω έλκος».
Καταστροφή: «Για μένα, δεν είναι κάτι αρνητικό αλλά θετικό. Γιατί πάνω σε κάτι κατεστραμμένο, μπορείς να χτίσεις κάτι καινούργιο. Αν πας να χτίσεις σε σαθρά θεμέλια, δεν θα έχεις ποτέ ένα καινούργιο, στέρεο οικοδόμημα».
Λάθη: «Τα καλύτερα σχολεία. Για παράδειγμα, είχα κάνει μια ταινία μικρού μήκους, είκοσι-πέντε λεπτών, η οποία, από επιμονή και υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων μου, βγήκε χάλια. Ε, την έχω στο ντουλάπι και δεν την έχω δείξει σε κανέναν, παρά μόνο σε δυο-τρεις πολύ κοντινούς μου φίλους».
Ματαιοδοξία: «Ποτέ δεν κατάλαβα τι σημαίνει αυτή η λέξη».
Μοναχικότητα: «Πολλή και σε κάθε ηλικία. Μου είναι απαραίτητη για να μπορώ να επεξεργάζομαι τα ερεθίσματα που έχω, να οργανώνω όσα θέλω να κάνω. Επίσης, έχω πολύ λίγους φίλους. Δεν έχω καν πολλούς γνωστούς ή κοινωνικές υποχρεώσεις».
Μόττο: «Όλα θα γίνουν».
Νύχτα: «Λειτουργώ μια χαρά τις νυχτερινές ώρες. Δεν αγαπώ τον ύπνο ιδιαίτερα. Δεν μου αρέσει να κοιμάμαι πολύ και πρέπει να είμαι πραγματικά κουρασμένος για να πάω να κοιμηθώ».
Ντροπή: «Επειδή είμαι πολύ περήφανος, δύσκολα ντρέπομαι για τον εαυτό μου. Συνήθως, ντρέπομαι για λογαριασμό άλλων. Ντρέπομαι για όλους αυτούς τους πολιτικούς, που δεν ντρέπονται να μας λένε συνεχώς ψέματα. Ντρέπομαι για τους ανθρώπους που δεν είναι ευγενείς και μεγαλόψυχοι στην καθημερινότητά τους».
Ξεκουράζομαι: «Παλιά, ξεκουραζόμουν οδηγώντας τη μηχανή μου. Τώρα, που χάλασε η μηχανή μου και δεν έχω λεφτά να πάρω άλλη, ε, δεν ξεκουράζομαι! Αλλά αυτή την περίοδο, δεν επιδιώκω την ξεκούραση. Βρίσκομαι σε αναβρασμό προετοιμασίας για την επόμενη ταινία μου και την επόμενη παράσταση».
Ομάδα: «Αν με ρωτήσεις, ποδοσφαιρικά προτιμώ τον ΠΑΟΚ, αλλά δεν ασχολούμαι. Είμαι ο χειρότερος αθλητής που θα μπορούσες να φανταστείς! Εντελώς άχρηστος! Όταν ήμαστε μικροί και μοιραζόμασταν σε ομάδες, εγώ πήγαινα ως ‘δώρο-πακέτο’ στο τέλος, στους πιο άτυχους! Είμαι αμφιδέξιος αλλά μέχρι να το ανακαλύψω ταλαιπωρήθηκα πολύ. Στο ποδόσφαιρο, μέχρι να αποφασίσω με ποιο πόδι να κλωτσήσω τη μπάλα, μου την είχαν κλέψει! Η ντροπή του ποδοσφαίρου, σου λέω».
Πατρότητα: «Δεν θα έλεγα ότι έχω την ανάγκη να κάνω παιδί, αλλά αν προκύψει, δεν ξέρω, γιατί όχι;».
Πολιτικοί: «Ελληνες πολιτικοί δεν υπάρχουν, με την έννοια της μέριμνας για τη χώρα τους, γιατί πάντα υπηρετούν συμφέροντα αλλότρια. Η Ελλάδα δεν μπορεί να ασκήσει πολιτική, ενώ η Γερμανία μπορεί. Άρα, αφού δεν μπορεί, ακολουθεί αυτό που της λένε να κάνει. Η μοίρα μας είναι σε ξένα χέρια και όχι ελληνικά».
Παιδική ηλικία: «Θυμάμαι ατέλειωτες βόλτες με το ποδήλατο και άπειρες ώρες σε ποδηλατοκατασκευές. ‘Πειραγμένα’ ποδήλατα, ματωμένα γόνατα, ράμματα σε χέρια, πόδια, κεφάλι, αυτή ήταν η παιδική μου ηλικία».
Ραγιαδισμός: «Δυστυχώς, πολύς, ακόμα και σήμερα. Οι άνθρωποι είναι υποτελείς σε καταστάσεις και εκεί είναι που βασίζεται το σύστημα και μπορεί να μας ‘ελέγχει’. Μας έχουν δέσει με διάφορες πλασματικές ανάγκες, τις οποίες πια δύσκολα μπορούμε να αποπληρώσουμε. Αυτό μας κάνει υποτελείς. Κι ενώ πίστευα πως οι Έλληνες ήταν πιο αντιδραστικοί, οι σημερινές συνθήκες δείχνουν πως μάλλον τελικά δεν είναι».
Ρήξη: «Δεν έχω πρόβλημα να έρχομαι σε ρήξη με πρόσωπα και καταστάσεις αλλά, όταν συμβαίνει αυτό, θέλω να είμαι δίκαιος. Η ρήξη, όταν υπάρχει λόγος, είναι μια θετική εξέλιξη σε μια κατάσταση που δεν προχωράει. Είναι ξεκαθάρισμα και προχώρημα».
Σιωπώ: «Η σιωπή είναι ωραία όταν αφήνεις χώρο να μιλούν οι άλλοι. Αν δεν σωπάσεις, δεν ακούς. Από την άλλη, δεν μπορώ να σιωπήσω όταν πρέπει να πάρω θέση για πράγματα που με αφορούν και με καίνε. Επίσης, δεν σιωπώ από φόβο, για να είμαι αρεστός».
Σημείο Μηδέν: «Υπήρξε πριν πάει η ταινία (‘Miss Violence’) στη Βενετία, όταν δεν ξέραμε αν τελικά θα πάει και δεν είχα plan B. Γιατί είχα κάνει μια ταινία, για την οποία με είχαν πολεμήσει πολύ, οπότε δεν είχα εναλλακτικές. Έπρεπε αυτή η ταινία να μπορεί να μου δώσει την ευκαιρία να κάνω την επόμενη. Αυτό είναι και το μόνιμο άγχος του σκηνοθέτη: πως θα κάνει την επόμενη ταινία του. Σε αυτό βοηθούν τα φεστιβάλ και τα βραβεία. Σου εξασφαλίζουν, με κάποιο τρόπο, την επόμενή σου ταινία».
Σχέδια: «Γράφουμε με τον Κώστα Περούλη, με τον οποίο δημιουργήσαμε τη ‘Miss Violence’, το σενάριο για τη νέα μας ταινία, όπου θα πρωταγωνιστούν η Ελένη Ρουσσινού και ο Χρήστος Λούλης. Η ταινία θα βγει του χρόνου τέτοια εποχή και θα γυριστεί στην Ελλάδα, με Έλληνες συντελεστές. Τίτλο ακόμα δεν έχουμε βρει –και στη ‘Miss Violence’ τελευταία στιγμή βρήκαμε τον τίτλο. Η ιστορία αφορά σε ένα ζευγάρι, 35-40 ετών, που δεν μπορεί να κάνει παιδιά και στρέφεται στη λύση της παρένθετης μητέρας, που είναι μετανάστρια. Στην αρχή, βλέπουμε έναν ιδανικό, σχεδόν μη πραγματικό, κόσμο, με τους δύο Έλληνες να φέρονται υποδειγματικά στη μετανάστρια, κάτι που δεν το έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα. Στη μέση της ταινίας, οι δύο γυναίκες εξαφανίζονται, μπαίνουν στο παιχνίδι και τα ΜΜΕ, και από κει και πέρα αλλάζει όλο το κλίμα».
Τοίχος: «Μεγάλωσα κάνοντας graffiti, μέσα σε ένα πλαίσιο πανκ μουσικών ακουσμάτων. Τώρα, δεν ξέρω αν θα ζωγράφιζα κάτι πάνω σε έναν τοίχο. Ούτε θα έγραφα κάτι ιδιαίτερο. Υπάρχουν πολύ ωραία συνθήματα στους τοίχους της πόλης: ‘Βασανίζομαι’, ‘Δεν σε Sony’ και δίπλα μια τηλεόραση».
Τραύμα: «Από μικρός είχα πολλά προβλήματα υγείας. Ημουν ασθενικό παιδί. Αλλά αυτό μου έδωσε μεγάλη αντοχή στον πόνο».
Ταξίδι: «Λόγω της ταινίας, ταξίδεψα πολύ το τελευταίο διάστημα και κουράστηκα αρκετά. Στην παρούσα φάση, λοιπόν, προτιμώ το ‘εδώ’ από το ταξίδι».
Υ-generation: «Η καλύτερη γενιά είμαστε! Αλλά μην περιμένετε να σας κάνουμε επανάσταση. Βλέπετε, αφομοιώσαμε μια χαρά το παραμυθάκι του αμερικάνικου ονείρου και είμαστε πολύ βαθιά χωμένοι σε αυτό. Ναι μεν υπάρχουν κοινωνικές ευαισθησίες αλλά ακόμα αρεσκόμαστε στην επιτυχία. Νομίζω οι σημερινοί 15άρηδες και 20άρηδες μπορούν να κάνουν την αλλαγή, να φέρουν τα πάνω-κάτω».
Φόβοι: «Δεν φοβάμαι πολύ. Είμαι μάλλον τολμηρός. Το μόνο που φοβάμαι είναι να μη χάσω την κρίση μου και να μην μπορώ να βλέπω τα πράγματα ξεκάθαρα».
Φετίχ: «Η δουλειά που κάνω, ειδικά στην Ελλάδα, είναι φετίχ. Βίτσιο. Πρέπει να είσαι λίγο ‘κουνημένος’ για να κάνεις κινηματογράφο στην Ελλάδα. Α, έχω κι ένα άλλο φετίχ: να λέω την αλήθεια».
Χρήματα: «Όπως τα παίρνω, τα δίνω. Δεν είμαι τσιγγούνης. Ούτε και οικονόμος, όμως».
Ψέματα: «Αποκρύπτω την αλήθεια, για να προστατέψω εμένα ή τους άλλους, αλλά αυτό δεν είναι ψέμα».
Ωρα να…: «… ξυπνήσουμε».
* «Gagarin Way»: Θέατρο Βασιλάκου, Πλαταιών & Προφ.Δανιήλ 3, Κεραμεικός, τηλ. 2103470707.
Διαβάστε τη συνέντευξη, ακούγοντας πέντε αγαπημένα τραγούδια του Αλέξανδρου Αβρανά:
– «Ένα μονόπρακτο για να μην πεις», Ωχρά Σπειροχαίτη
http://www.youtube.com/watch?v=RwlmR9QDTTo
– «Μικρό Αγόρι», Stereo Nova
http://www.youtube.com/watch?v=hHT9HPn7py0
– «Killing An Arab», The Cure
http://www.youtube.com/watch?v=ZMqPlQgHww8
– «Love Will Tear Us Apart», Joy Division
http://www.youtube.com/watch?v=zuuObGsB0No
– «I Wanna Be Me», Sex Pistols
http://www.youtube.com/watch?v=HiUiKjH2IWE