Η παράνομη αγορά στα τυχερά παίγνια ξεπερνάει τη νόμιμη, αναφέρει ο πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου & Εποπτείας των Παιγνίων (ΕΕΕΠ), Ευγένιος Γιαννακόπουλος. Μιλώντας στην «Κ», επιβεβαιώνει ότι ο ΟΠΑΠ διαθέτει το μονοπώλιο στο διαδικτυακό στοίχημα και προσθέτει ότι προωθείται η δημιουργία ηλεκτρονικής ταυτότητας στα κερδισμένα δελτία, έτσι ώστε να περιορισθεί το ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
– Ποιο είναι το μέγεθος της, νόμιμης και μη, αγοράς τυχερών παιγνίων στην Ελλάδα;
– Η νόμιμη αγορά, από έναν κύκλο εργασιών 8,7 δισ. ευρώ το 2009, έκλεισε το 2013 με κύκλο εργασιών 5,5 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας πτώση περίπου 35%. Το ίδιο συνέβη και στα μεικτά κέρδη, τα οποία, από 2,5 δισ. το 2009, μειώθηκαν στο 1,5 δισ. ευρώ το 2013. Χάριν σαφήνειας, αναφέρω ότι στην αγορά τυχερών παιγνίων ως κύκλο εργασιών εννοούμε το σύνολο των χρημάτων που ποντάρονται, ενώ ως μεικτό κέρδος εννοούμε το ποσό που απομένει αν, από τα χρήματα που ποντάρονται, αφαιρεθούν τα χρήματα που επιστρέφουν ως κέρδη στους παίκτες. Στην παράνομη αγορά παρουσιάζονται σημαντικές αποκλίσεις, διότι η καταγραφή δεν γίνεται επίσημα, ούτε είναι εύκολη. Από έρευνες που έχει υπόψη της η ΕΕΕΠ, στην παράνομη επίγεια αγορά, δηλαδή στα μη νόμιμα καταστήματα, λειτουργούν από 60.000 έως 100.000 παιχνιδομηχανές. Στη συντηρητική εκδοχή, αυτό σημαίνει 4 έως 5 δισ. ευρώ κύκλο εργασιών που οδηγεί σε μεικτά κέρδη περί το 1,5 δισ. ευρώ. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί το Διαδίκτυο και ο εκτιμώμενος κύκλος εργασιών περί το 1 δισ. ευρώ, πριν εφαρμοστεί η «μαύρη λίστα» της ΕΕΕΠ. Οση απόκλιση και να παρουσιάζουν τα στοιχεία μεταξύ τους, είναι φανερό ότι η παράνομη αγορά είναι τουλάχιστο ίση με τη νόμιμη. Κατά τη γνώμη μου, είναι μάλλον μεγαλύτερη.
– Η κρίση έχει οδηγήσει σε μείωση του νόμιμου τζόγου. Παρατηρείται αντίστοιχη μείωση στον παράνομο τζόγο;
– Δεν είναι εύκολο να απαντήσει κανείς στην ερώτηση αν υπάρχει μείωση στα παράνομα παίγνια. Οι έρευνες πάντως δείχνουν ότι στην αγορά με τις παράνομες παιχνιδομηχανές συμμετέχουν άτομα που προέρχονται από ασθενέστερες κοινωνικο-οικονομικές τάξεις και είναι χαμηλότερου επιπέδου εκπαίδευσης. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι τα άτομα αυτά συμμετέχουν ιδιαίτερα συχνά στα παίγνια και ότι είναι πολύ πιθανό να συνιστούν εθισμένους παίκτες. Ας σημειωθεί ότι, διεθνώς, ο εθισμός στα τυχερά παίγνια αφορά ποσοστό από 2% έως 5% του πληθυσμού.
– Ποια είναι η κατάσταση σχετικά με τα διαδικτυακά τυχερά παίγνια, σχεδόν έναν χρόνο μετά τη δημοσιοποίηση της πρώτης «μαύρης λίστας» από την ΕΕΕΠ;
– Σήμερα, στη λεγόμενη «μαύρη λίστα» της ΕΕΕΠ περιλαμβάνονται 438 ιστότοποι που βρέθηκαν να παρέχουν υπηρεσίες τυχερών παιγνίων χωρίς άδεια. Με βάση τις κείμενες διατάξεις, οι πάροχοι υπηρεσιών Διαδικτύου οφείλουν να διακόπτουν την πρόσβαση στους ιστοτόπους αυτούς. Οι αναφορές που μας υποβάλλουν οι πάροχοι αυτοί και οι έλεγχοι της ΕΕΕΠ δείχνουν ότι η διακοπή λειτουργεί ικανοποιητικά. Παράλληλα, οι εισαγγελικές και οι αστυνομικές αρχές, στις όποιες έχουν περιέλθει οι πληροφορίες από την ΕΕΕΠ, διεξάγουν το δικό τους έργο.
– Μπορεί ένα ιδιωτικό μονοπώλιο στα τυχερά παίγνια να ικανοποιήσει τη βασική προϋπόθεση δημιουργίας του, όπως είναι η προστασία του κοινού, ή αυτό συνιστά ουτοπία, δεδομένου ότι βασική επιδίωξη του ιδιώτη είναι το κέρδος;
– Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ε.Ε., εναπόκειται στο κράτος-μέλος να αποφασίσει με ποιο θεσμικό πλαίσιο θα αντιμετωπίσει τα τυχερά παιχνίδια. Ετσι, είναι δικαίωμα κάθε κράτους-μέλους στην Ε.Ε. να επιλέξει η διαχείριση και εκμετάλλευση των παιχνιδιών αυτών να οργανωθεί μέσω παραχώρησης αποκλειστικών δικαιωμάτων (αυτό που λέμε μονοπώλιο) σε έναν ή περισσότερους παρόχους. Η επιλογή παραχώρησης αποκλειστικών δικαιωμάτων συνιστά απόκλιση από τη Συνθήκη Λειτουργίας της Ε.Ε. και, κυρίως, από τις αρχές της ελευθερίας εγκατάστασης και παροχής υπηρεσιών στην εσωτερική ευρωπαϊκή αγορά. Ετσι, κατά το Δικαστήριο της Ε.Ε., η απόκλιση αυτή, για να είναι αποδεκτή, πρέπει να συντρέχει μια σειρά από προϋποθέσεις. Μία προϋπόθεση είναι η ύπαρξη εκτενούς παράνομης διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Μια δεύτερη προϋπόθεση είναι πως η διαχείριση των αποκλειστικών δικαιωμάτων πρέπει γίνεται με τρόπο συνεπή και συστηματικό. Μια τρίτη προϋπόθεση είναι να υπάρχει κρατικός έλεγχος στον κάτοχο των αποκλειστικών δικαιωμάτων. Είναι λοιπόν περισσότερο ζήτημα τήρησης κανόνων και προϋποθέσεων και λιγότερο ζήτημα ιδιοκτησίας. Ενας πάροχος υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών, που διαχειρίζεται αποκλειστικά δικαιώματα, πρέπει να συμμορφώνεται με τους κανόνες αυτούς και τις προϋποθέσεις, ανεξάρτητα αν είναι ιδιώτης ή το Δημόσιο.
– Στο παρελθόν υπήρξαν κρούσματα ξεπλύματος μαύρου χρήματος μέσω των δελτίων του ΟΠΑΠ. Ποια τα σχέδια της ΕΕΕΠ σχετικά με την ονομαστικοποίηση των δελτίων του οργανισμού;
– Ο ΟΠΑΠ σε συνεννόηση με την ΕΕΕΠ επεξεργάζεται, προκειμένου να θέσει σε εφαρμογή, ένα σύγχρονο ηλεκτρονικό σύστημα, μέσω του οποίου τα δελτία που κερδίζουν θα αποκτούν μοναδική ηλεκτρονική ταυτότητα κατά την πληρωμή τους, έτσι ώστε να μην είναι δυνατή η περαιτέρω διακίνησή τους. Η ΕΕΕΠ θα παρακολουθήσει τη λειτουργία του συστήματος αυτού και θα λάβει οποιοδήποτε άλλο πρόσθετο μέτρο κριθεί απαραίτητο, έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες παράνομης χρήσης των δελτίων.
– Κατά τη γνώμη σας ο ΟΠΑΠ κατέχει το αποκλειστικό δικαίωμα στο διαδικτυακό στοίχημα προκαθορισμένης απόδοσης ή όχι;
– Από τη διάταξη του άρθρου 3 της από 15/12/2000 σύμβασης, που συνομολογήθηκε μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της ΟΠΑΠ Α.Ε., κατόπιν της σχετικής εξουσιοδότησης που είχε παρασχεθεί από το άρθρο 27 του ν. 2843/2000, προκύπτει ότι ο ΟΠΑΠ μπορεί, κατά τη διάρκεια της σύμβασης αυτής, να ασκεί το αποκλειστικό δικαίωμα που του έχει παραχωρηθεί, με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο ή μέσο παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία. Επιπλέον, από τις διατάξεις του προτελευταίου και τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του ν. 3057/2002, προβλέπεται ότι η διεξαγωγή, οργάνωση και λειτουργία όλων των παιχνιδιών του ΟΠΑΠ είναι δυνατή και χωρίς την έκδοση δελτίου, ο δε προσφορότερος τρόπος και το προσφορότερο μέσο διεξαγωγής, οργάνωσης και λειτουργίας ορίζονται για τον σκοπό αυτό στους κανονισμούς των παιγνίων.
«Αναγκαία η στήριξη των καζίνο»
– Ποιο θα είναι το μέλλον των καζίνο ενόψει μάλιστα της έναρξης της δραστηριότητας του ΟΠΑΠ στα VLTs;
– Η αγορά των καζίνο έχει υποστεί ιδιαίτερα σοβαρό πλήγμα από την κρίση. Ο συνολικός κύκλος εργασιών τους μειώθηκε πάνω από 40% την περίοδο 2009-13, ενώ ακόμη μεγαλύτερη, 50%, ήταν η κάμψη των μεικτών κερδών. Η προσπάθεια της ΕΕΕΠ είναι να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις αυτές, που απασχολούν πάνω από 4.500 εργαζομένους, ώστε να βγουν από την κρίση, με τους, κατά το δυνατόν, λιγότερο δυσμενείς όρους. Ετσι, περικόπτονται περιττές γραφειοκρατικές διαδικασίες που προκαλούν κόστη, εξετάζονται και εγκρίνονται αιτήματα μετακινήσεων των επιχειρήσεων σε καλύτερες θέσεις μέσα στη ζώνη της άδειάς τους, εγκρίνονται αναγκαίες εσωτερικές αναδιατάξεις και εργασίες εκσυγχρονισμού στους χώρους τους και γενικά γίνεται ό,τι είναι εφικτό και επιτρεπόμενο, ώστε οι επιχειρήσεις αυτές να βρεθούν σε σημείο θετικής επανεκκίνησης.
Οι παιχνιδομηχανές που θα εγκαταστήσει o ΟΠΑΠ, τα λεγόμενα VLTs, προσφέρουν υπηρεσίες διαφορετικές από εκείνες των καζίνο. Τα καζίνο, εκτός από παιχνιδομηχανές, παρέχουν παίγνια στα τραπέζια, υπηρεσίες φαγητού και ποτού, αρκετά δε παρέχουν και υπηρεσίες μεταφοράς και διαμονής. Οταν εγκατασταθούν και λειτουργήσουν τα VLTs, θα δημιουργηθούν, μαζί με τα καζίνο, δύο επάλληλα νόμιμα δίκτυα τυχερών παιγνίων.