Δεν είναι η πρώτη φορά που συναντώνται επί σκηνής η Μαρία Φαραντούρη και ο Τσαρλς Λόιντ – το αντίθετο: και δίσκο έχουν κάνει μαζί και πολλές συναυλίες εδώ και στο εξωτερικό. Μα, κάθε νέα τους συνάντηση περιέχει το απρόοπτο της καλλιτεχνικής αιχμής, μιας δημιουργικής έκπληξης. Πόσο μάλλον που, εκτός από το καινούργιο κουαρτέτο του Λόιντ, θα συμπράξουν τέσσερις σολίστ: ο Ούγγρος Μίκλος Λούκατς (τσίμπαλο), ο Σωκράτης Σινόπουλος (πολίτικη λύρα), ο Τάκης Φαραζής (πιάνο) και ο Γιάννης Σπάθας (κιθάρα). Ηταν αρκετοί οι λόγοι για να επιδιώξουμε μια συνέντευξη με τον διάσημο Αμερικανό τζαζίστα, τον κύριο Τσαρλς Λόιντ.
– Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την κυκλοφορία του δίσκου σας «Discovery!». Εχετε ακόμα τη χαρά της ανακάλυψης;
– Πίσω από κάθε γωνιά υπάρχει κάτι για να ανακαλύψεις. Οταν άκουσα για πρώτη φορά τη Μαρία Φαραντούρη να τραγουδά στο πανεπιστήμιο, στη Σάντα Μπάρμπαρα, με συνεπήρε το βάθος, η ομορφιά και το υψηλό επίπεδο της φωνής της. Να μια απρόσμενη ανακάλυψη! Μένω ανοιχτός στις πιθανότητες που παρουσιάζονται στη ζωή – έχω το μυαλό ενός που τώρα ξεκινά. Μια άλλη αξιομνημόνευτη ανακάλυψη ήταν όταν φίλοι με πήγαν για πρώτη φορά στην Επίδαυρο. Τι εξαιρετική ακουστική! Από τότε ονειρεύομαι να παίξω εκεί με τη Μαρία.
Στο Μέμφις
– Εχετε εμφανιστεί σε τζαζ κλαμπ και φεστιβάλ κλασικής μουσικής, έχετε συνεργαστεί με τους πιο διαφορετικούς καλλιτέχνες. Τι συνδέει όλες αυτές τις επιλογές σας;
– Γεννήθηκα στο Μέμφις και πολλοί σπουδαίοι μουσικοί της τζαζ έρχονταν στην πόλη μας για να παίξουν στο WC Handy Theater – ο Ντιουκ Ελινγκτον, ο Καμπ Κάλογουεϊ, ο Λάιονελ Χάμπτον… Πολλοί από αυτούς έμεναν στο σπίτι της μητέρας μου, γιατί δεν υπήρχαν ξενοδοχεία για μαύρους μουσικούς. Ηταν πιο συναρπαστικό απ’ όσο μπορείτε να φανταστείτε. Κάθε πρωί περίμενα να ξυπνήσουν για να τους ρωτήσω τα πάντα για τη μουσική. Από 11-12 χρόνων άρχισα να δουλεύω στο Μέμφις με τον Χάουλιν Γουλφ, τον Τζόνι Εϊς, τον Μπι Μπι Κινγκ – και αυτή η άποψη της μουσικής πέρασε στην ύπαρξή μου. Οταν αργότερα είχα δικά μου συγκροτήματα, πολλοί μουσικοί της ροκ, όπως οι Μπιτς Μπόις, οι Ντορς, ο Τζίμι Χέντριξ, οι Γκρέιτφουλ Ντεντ, έλκονταν προς τη μουσική μου αναζητώντας την εμπειρία της ελευθερίας του αυτοσχεδιασμού. Αυτό που μας συνδέει όλους –για να απαντήσω στην ερώτησή σας– είναι η διά βίου αναζήτηση της ανακάλυψης και της εμπειρίας σπουδαίας μουσικής. Ειδικά η Μαρία αποτελεί μια γέφυρα του πνεύματος ανάμεσα «στον κόσμο της Αμερικής πριν από την έλευση των λευκών και την αρχαία Ελλάδα» – μαζί διασχίζουμε τις θάλασσες ενός πάντοτε καινούργιου κόσμου με ανείπωτες ανακαλύψεις.
– Οι Ελληνες, όταν ακούμε ηπειρώτικο κλαρίνο ή πολίτικη λύρα φανταζόμαστε εικόνες από τις ρίζες μας. Τι φαντάζεστε εσείς, όταν ακούτε αυτά τα όργανα και μάλιστα σε σχέση με τη μουσική σας;
– Οταν ακούω τον ήχο της λύρας, ιδιαίτερα όταν παίζει ο Σωκράτης Σινόπουλος, μπορώ να δω όλη την Ιστορία να δονείται με τους αρχαίους ήχους των χορδών. Συχνά νιώθω σαν αρχαιολόγος στη μουσική μου και μου αρέσει να βρίσκω έκφραση του αρχαίου μέσα στο σύγχρονο.
– Και αντίστοιχα: η Μαρία Φαραντούρη είναι για εμάς τους Ελληνες όχι μόνο μια μεγάλη ερμηνεύτρια, αλλά η ίδια η φωνή του αγώνα για την ελευθερία. Τι σηματοδοτεί για σας αυτή η καλλιτέχνις;
– Η Μαρία Φαραντούρη σημαίνει για μένα πολλά σε διαφορετικά επίπεδα. Ο ανθρωπισμός της αποκαλύπτεται μέσα από τη θεία ποιότητα της φωνής της, είναι η Μητέρα του Σύμπαντος και μας ευλογεί, εμάς τους θνητούς, κάθε φορά που τραγουδά. Είναι μια δύναμη της φύσης.
– Η επικοινωνία ανάμεσα στα μουσικά είδη, χάρη και στην παγκοσμιοποίηση, είναι όλο και συχνότερη. Πιστεύετε ότι θα έρθει μια εποχή που δεν θα μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τη μουσική, αλλά και την εθνική καταγωγή ενός καλλιτέχνη;
– Είναι αλήθεια ότι η παγκοσμιοποίηση συρρικνώνει τον κόσμο σε καθημερινή βάση. Χάρη στο Ιντερνετ, η απόσταση ανάμεσα στο σπίτι μου στη Σάντα Μπάρμπαρα και στην Αθήνα έχει μικρύνει τόσο, όσο χρειάζεται για να πατήσω το send στο πληκτρολόγιό μου, ώστε ένα μήνυμα ή ένα μουσικό κομμάτι να φτάσει στο σπίτι της Μαρίας. Αλλά πιστεύω ότι η αυθεντικότητα κάθε καταγωγής δεν μπορεί να μειωθεί από την τεχνολογία.
Εσωτερική ειρήνη
– Υπήρξατε ο πρώτος καλλιτέχνης της τζαζ που πούλησε ένα εκατομμύριο αντίτυπα με ένα δίσκο, το «Forest Flower», και όμως δεν διστάσατε τότε να απομακρυνθείτε από το προσκήνιο, ακριβώς τη στιγμή της μεγαλύτερης επιτυχίας σας. Πιστεύετε ότι θα ήταν διαφορετική η μουσική αν περισσότεροι ομότεχνοί σας τολμούσαν κάτι τέτοιο;
– Τότε ήταν αναγκαίο να φύγω. Πιεζόμουν από τους επιχειρηματίες να γίνω ένα προβλέψιμο προϊόν και αυτό δεν είχε σχέση με την καλλιτεχνική και την πνευματική μου αναζήτηση. Πιστεύω ότι το σημαντικό είναι να μπορεί κανείς να πετυχαίνει εσωτερική ειρήνη στη μέση του χάους. Δεν χρειάζεται, όμως, οπωσδήποτε να αποχωρείς για να το πετύχεις αυτό.
– Για δεκαετίες, οι Αμερικανοί τζαζίστες έβρισκαν στην Ευρώπη ένα φιλόξενο καταφύγιο από τον ρατσισμό που κυριαρχούσε στις ΗΠΑ. Πώς σας φαίνεται που τα νεοφασιστικά κόμματα αποκτούν τόση δύναμη στην Ευρώπη;
– Ο ρατσισμός και ο φασισμός βασίζονται στην άγνοια και τον φόβο των εξωτερικών διαφορών. Αυτή την εποχή υπάρχει μια μεγάλη οικονομική ανισότητα στον κόσμο και πιστεύω ότι αυτό επιδεινώνει το πρόβλημα. Η άγνοια ξεπερνιέται από τη μόρφωση των νέων, όχι μόνο μέσα από τα βιβλία, αλλά και μέσα από παραδείγματα. Η καρδιά κάθε αναζητητή πρέπει να είναι ειλικρινής. Ευνοϊκοί άνεμοι φυσούν πάντοτε, πρέπει να σηκώσουμε ψηλά τα πανιά για να τους αιχμαλωτίσουμε.
Τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη τους συνάντηση, o Αμερικανός σαξοφωνίστας Τσαρλς Λόιντ και η Μαρία Φαραντούρη βρίσκονται ξανά μαζί στη σκηνή: την Παρασκευή 20 Ιουνίου θα δώσουν μια μοναδική συναυλία στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.