«Είναι σαν να παίζει ολόκληρη ορχήστρα», «η μουσική του σε μεταφέρει σε άλλο κόσμο», «η τζαζ τεχνική του είναι απίστευτη»: ενδεικτικά τσιτάτα μουσικοκριτικών για τον Νικόλα Αναδολή, τον 23χρονο πιανίστα – φαινόμενο από τη Θεσσαλονίκη, που θεωρείται από τους γνώστες ένα από τα επόμενα μεγάλα ονόματα της διεθνούς τζαζ σκηνής. Γεννημένος το ’91, με πατέρα ντράμερ που τον μύησε στη μουσική παίζοντας τους παλιούς του δίσκους και το πιάνο, την κιθάρα και τα ντραμς να τον… περιμένουν στο σπίτι προτού ακόμη γεννηθεί, ο Αναδολής είναι παιδί του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και ένας από τους δύο Ευρωπαίους που έλαβαν πλήρη υποτροφία το 2008 από το κορυφαίο Berklee College of Music, ανάμεσα σε 4.000 (!) υποψηφίους. Εκεί το ταλέντο του άνθισε, «δεν είχα συνυπάρξει ξανά με τόσο πολλούς ταλαντούχους ανθρώπους, ήταν σαν να βρίσκομαι σε άλλο πλανήτη» γράφει στο site του ο Νικόλας, που ολοκλήρωσε τις σπουδές του με μεταπτυχιακό στο New England Conservatory of Music, έλαβε το Μέγα Βραβείο της Πόλης των Παρισίων στο Concours de Piano Jazz – Martial Solal και έχει εμφανιστεί σε μερικές από τις πιο ονομαστές σκηνές στον κόσμο. Η πρόσφατη συναυλία του Νikolas Anadolis Trio (με τον ίδιο στο πιάνο, τον Oliver Lutz στο μπάσο και τον Jonas Burgwinkel στα ντραμς), στο φεστιβάλ Jazz on the Hill του Sani, ήταν για όσους δεν γνωρίζαμε τον Αναδόλη μια αποκάλυψη – εξ ου και η συνέντευξη που ακολουθεί.
– Τι είναι για σένα η τζαζ;
– Αν και σήμερα η λέξη χαρακτηρίζει δεκάδες στυλ μουσικής, στις αρχές του 20ού αιώνα υπήρχε ξεκάθαρη άποψη για το είδος: Μουσική με πολύ συγκεκριμένη δομή, με αρκετά αυστηρό «groove» και αυτοσχεδιασμό που συμφωνούσε με την original αρμονία του εκάστοτε κομματιού. Ηταν χορευτική μουσική και αρκετά δημοφιλής τότε. Mέσα σε εκατό χρόνια, άλλαξαν όλα… Πλέον έχουν γίνει τόσες πολλές μείξεις με άλλα είδη μουσικής (κλασική, ροκ, φανκ, έθνικ κ.λπ.) που ίσως το μοναδικό στοιχείο που παραμένει αυθεντικό είναι ο αυτοσχεδιασμός. Μέσω αυτού η τζαζ μού παρέχει απεριόριστο χώρο έκφρασης και με βοηθά να ανακαλύψω τη δική μου φωνή στη μουσική.
– Χρειάζεται… επαναρρύθμιση ο εγκέφαλος του αμύητου ακροατή για να μάθει να εκτιμά τη μαγεία της; Γιατί νομίζεις πολλοί λένε ότι δεν «την καταλαβαίνουν»;
– Η τζαζ πλέον είναι μείξεις από ιδέες που καθιστούν δυσκολότερο τον προσδιορισμό της ταυτότητάς της από τον μέσο ακροατή. Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάνε σε μια συναυλία συνήθως περιμένουν να ακούσουν κάτι συγκεκριμένο. Η τζαζ είναι αρκετά απρόβλεπτη σε σχέση με άλλα στυλ αλλά δεν θα έλεγα ότι είναι απαραίτητα πολυπλοκότερη. Σίγουρα τη θεωρώ δύσκολη ως προς την ερμηνεία της αλλά σε καμιά περίπτωση ακαταλαβίστικη όταν παίζεται από καλούς μουσικούς. Δεν πιστεύω ότι χρειάζεται… επαναρρύθμιση ο εγκέφαλος οποιουδήποτε ώστε να την εκτιμήσει! Το μόνο που χρειάζεται είναι να μην είναι προκατειλημμένος και να έχει όρεξη να ακούσει κάτι καινούργιο.
– Τι σκέψεις περνάνε από το μυαλό όταν παίζεις;
– Εικόνες, αναμνήσεις και όνειρα. Ολα αυτά μου προκαλούν συναισθήματα τα οποία εκφράζω κατευθείαν στην μουσική. Οσο πιο βαθιά ταξιδεύω στον εσωτερικό μου κόσμο, τόσο πιο αληθινά ακούγεται αυτό που ερμηνεύω.
– Καμαρώνεις ή νιώθεις αμήχανα όταν σε λένε «παιδί – θαύμα»;
– Τίποτα απ’ τα δύο. Είναι απλά η άποψη κάποιων ανθρώπων για εμένα. Ποτέ δεν άκουσα κάτι τέτοιο από το περιβάλλον μου όταν ήμουν μικρός. Πλέον είμαι 23 χρόνων και όντας έξι χρόνια στην Αμερική έζησα διάφορες καταστάσεις, με αποτέλεσμα να μην μου κάνει καμιά εντύπωση αυτός ο χαρακτηρισμός. Εχω δει πολλούς ταλαντούχους νεαρούς να καταστρέφουν το ταλέντο τους είτε από τεμπελιά και υπερβολική αυτοπεποίθηση, είτε από το άγχος που τους πέρασαν δάσκαλοι, γονείς, και διάφοροι άλλοι.
– Γιατί επέστρεψες στον «πλανήτη Ελλάδα» έχοντας γνωρίσει τον «πλανήτη Αμερική»; Φαντάζεσαι το μέλλον σου εδώ;
– Νομίζω είναι λάθος το να οραματίζεται κάποιος το μέλλον του κάπου. Κάποιος μου είχε πει κάποτε ότι πρέπει να αυτοσχεδιάζεις λιγάκι και στη ζωή. Αυτό δεν πάει να πει βέβαια ότι δεν πρέπει να κάνεις σχέδια. Στη δική μου περίπτωση, μετά από ένα διπλό Μπάτσελορ και ένα Μάστερ με Αριστα αποφάσισα να γυρίσω για μερικούς μήνες στην Ελλάδα γιατί εκτός του ότι έχω κάποιες συναυλίες εδώ και στη Γερμανία, ήθελα να δω και την οικογένειά μου.
– Εχουμε μουσική παιδεία στη χώρα μας;
– Δεν υπάρχει ουσιαστική μουσική παιδεία στη χώρα μας.
– Το έργο ή ο δίσκος που σου άλλαξε τη ζωή;
– Οταν ήμουν μικρός η κασέτα του μπαμπά με επιλογές από δίσκους του Οσκαρ Πίτερσον ήταν ό,τι πολυτιμότερο είχα για χρόνια. Ηταν μία από τις σημαντικότερες πηγές της παιδικής μου ευτυχίας. Με το παίξιμό του ήταν αυτός που με μύησε στην τζαζ. Δεν θα μπορούσα όμως να ξεχάσω ποτέ μία φανταστική συναυλία του Δημήτρη Σγούρου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης όταν ήμουν 13 χρόνων, όπου τον άκουσα να ερμηνεύει το «Gaspar de la nuit» του Ραβέλ. Μετά από αυτό στράφηκα πολύ σοβαρά και στην κλασική μουσική. Επίσης, όταν πρωτάκουσα λίγο αργότερα το soundtrack του Ennio Morricone στην ταινία «The Legend of 1900» τότε μπήκα δυναμικά στον κόσμο της μουσικής του κινηματογράφου.
Η ιδανική σύνθεση Jazz piano trio
– Αν μπορούσες να δημιουργήσεις την ιδανική μπάντα όλων των εποχών, με εσένα στο πιάνο, ποιους θα έπαιρνες;
– Δύσκολη ερώτηση. Θα αρκεστώ σε αυτούς που γνωρίζω και είναι εν ζωή. Μιας και είμαι πολύ fun του «Jazz piano trio» θα έβαζα τον Vιnnie Colaiuta στα ντραμς και τον Dominique di piazza στο ηλεκτρικό μπάσο. Δεν μπορώ να πω ότι θα ήταν η ιδανικότερη μπάντα όλων τον εποχών αλλά μου αρέσει να βλέπω ρεαλιστικά τα πράγματα! Ξεκινώντας πάντα από τα δικά μου χαρακτηριστικά, οραματίζομαι ότι ίσως με αυτούς τους μουσικούς έβγαζα τον καλύτερο δυνατό ήχο τρίο αυτήν τη στιγμή. Τίποτα δεν είναι σίγουρο αν δεν το δοκιμάσεις πρώτα.
– Ποια πέντε μουσικά κομμάτια ή άλμπουμ «μύησης» στη τζαζ προτείνεις σε κάποιον αρχάριο;
– Αδύνατο να καλύψω όλα τα παρακλάδια της τζαζ, οπότε αρκούμαι σε πέντε δικά μου αγαπημένα από διάφορες εποχές: Oscar Peterson Trio (We Get Requests), Miles Davis (Kind of Blue), Chick Corea (Now He Sings Now He Sobs), Keith Jarrett (Koln Concert), Brad Mehldau (Live in Tokyo 2004).
O Nικόλας Αναδολής θα εμφανιστεί τον χειμώνα, μεταξύ άλλων, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και στο Enjoy Jazz Festival στη Γερμανία.